فرارو- مونتاژکاران خودرو در ایران تقریبا دست به هر کاری می زنند تا بازارشان رونق داشته باشد. فروش اقساطی، آن هم در شرایط اقتصادی فعلی به خودی خود کار سختی است اما آنها بعضی وقت ها پا را فراتر می گذارند و ریسک فروش اقساطی خودرو بدون پیش پرداخت یا فروش اقساطی بدون ضامن را به جان می خرند. با این احساس ترس، شک و دودلی هنوز دست از سر مشتریان برنمی دارد.

به گزارش فرارو؛ تجربه نشان می دهد شرکت در طرح فروش اقساطی خودرو با وجود ظاهر جذاب و تبلیغات گسترده، در عمل اغلب به ضرر مصرف کننده تمام می شود. معایبی مثل پیش پرداخت های سنگین، اقساط بالا، بازار ضعیف دست دوم و تصویر ذهنی منفی نسبت به این برندها، همه و همه باعث می شود این مدل خرید بیشتر به یک تله اقتصادی شباهت داشته باشد. به نظر شما بزرگترین نقطه ضعف فروش اقساطی خودرو چینی در ایران چیست؟

اولین سد راه خرید خودرو چینی، قیمت پایه بالای این خودروها است. در حال حاضر، کف قیمت خرید خودرو صفر از مونتاژکاران به حدود یک میلیارد تومان می رسد. اکثر مونتاژی ها در مرز یک تا دو میلیارد فروخته می شوند اما نمونه های بالای دو، سه میلیارد و حتی چهار میلیارد هم به وفور میانشان وجود دارد. توجه داشته باشید که همه این عددها به تومان است!

مثال: درباره خودرویی مثل جک J4 که زیاد تعریف می کنند و آن را کم استهلاک می دانند. این خودرو حدود یک میلیارد تومان می ارزد که با توجه به امکانات محدود و نداشتن جذابیت ظاهری، رقمی سنگین است. به احتمال زیاد اگر فروش اقساطی وجود نداشت یا مثلا ایران خودرو و سایپا عرضه قدرتمندی داشتند، احتمالا معایب خرید اقساطی جک J4 بیشتر به چشم می آمد.

نکته اقتصادی: حتی اگر بپذیریم ارزش پول ملی کاهش پیدا کرده و در مقام مقایسه از تولیدات ایران خودرو و سایپا مثال بزنیم، یک میلیارد تومان هنوز ابهت خود را برای عموم مردم حفظ کرده است. بخش زیادی از اقشار جامعه نمی توانند بدون عذاب وجدان و با فراغ بال، به خرید یک خودروی صفر با ارزش یک میلیارد تومان فکر کنند. تکلیف باقی خودروها از همین حالا روشن است. متوجه شدید چرا برای فروش ماشین چینی باید حتما به طرح اقساطی فکر کرد؟

یک مانع دیگر در طرح های فروش اقساطی، لزوم پرداخت مبلغ قابل توجهی به عنوان پیش پرداخت است. همان طور که گفتیم در حال حاضر، کف قیمت یک خودروی مونتاژی در بازار ایران به راحتی از مرز یک میلیارد تومان عبور کرده است. شرکت های فروشنده نیز معمولاً حداقل 50 تا 60 درصد از کل مبلغ خودرو را به عنوان پیش پرداخت اولیه طلب می کنند.

مثال: فرض کنید قیمت یک خودروی چینی یک میلیارد و 200 میلیون تومان باشد. شما برای ورود به طرح اقساطی، باید در همان ابتدا مبلغی معادل 600 میلیون تومان به حساب شرکت واریز کنید. این مبلغ برای بسیاری از خانواده های ایرانی، پس انداز سال ها تلاش و کار است. آنها همچنین از خودشان می پرسند آیا اگر چنین مبلغ هنگفتی را بپردازند، می توانند در ادامه از عهده پرداخت اقساط بربیایند؟ حتی اگر پای خرید یک خودروی کم استهلاک وسط باشد؟

نکته اقتصادی: پیش پرداخت سنگین، نقدینگی مشتریان را به شدت کاهش می دهد و ریسک حضور در فرصت های دیگر سرمایه گذاری یا حتی پوشش هزینه های غیرمنتظره زندگی را بالا می برد. از آن طرف اغلب مردم تصور می کنند بخش بزرگی از سرمایه خود را در اختیار شرکتی قرار داده اند که از ابتدای قرارداد، سود خود را از این معامله تضمین کرده است.

شاید در نگاه اول، پرداخت اقساط ماهانه یا چند ماه یکبار، ساده تر از پرداخت کل مبلغ خودرو به نظر برسد اما بیایید با یک حساب و کتاب ساده، عمق این تعهد مالی را بررسی کنیم.

مثال: همان خودروی یک میلیارد و 200 میلیون تومانی را در نظر بگیرید. پس از پرداخت 600 میلیون تومان پیش پرداخت، شما 600 میلیون تومان دیگر به شرکت بدهکار هستید. این مبلغ معمولاً طی اقساط 24 یا 36 ماهه و با سود مشارکت و کارمزد (که اغلب به صورت غیرشفاف محاسبه می شود) از شما دریافت می گردد. نرخ سود این تسهیلات معمولاً بسیار بالاتر از نرخ سود سپرده های بانکی است. با یک حساب سرانگشتی، اگر سود سالانه را 21 درصد (نرخ مصوب شورای پول و اعتبار که شرکت ها معمولاً با افزودن هزینه های جانبی آن را بالاتر می برند) در نظر بگیریم، شما در نهایت مبلغی بسیار بیشتر از 600 میلیون تومان باقی مانده را پرداخت خواهید کرد.

تشریح جزییات: فرض کنیم بازپرداخت 36 ماهه باشد. حتی اگر اقساط به صورت فصلی (سه ماه یکبار) دریافت شوند، همانطور که در مثال اولیه ذکر شد، شما ناچارید هر سه ماه یکبار، چکی به مبلغی حدود 60 میلیون تومان را پاس کنید. این یعنی تعهد به پرداخت ماهانه 20 میلیون تومان! چند درصد خانوارهای ایرانی درآمد ماهانه ای دارند که بتوانند به راحتی 20 میلیون تومان آن را صرفاً برای قسط یک خودروی چینی کنار بگذارند؟ این تعهد سنگین مالی، فشار روانی و استرس زیادی را به خانواده تحمیل می کند و می تواند کیفیت زندگی را در سایر بخش ها به شدت تحت تاثیر قرار دهد.

نکته اقتصادی: این مدل فروش، در واقع نوعی وام دهی گران قیمت است. مونتاژکاران طوری برنامه ریزی کرده اند که هم سود خود را از فروش خودرو کسب کنند و هم از طریق دریافت سود اقساط، یک منبع درآمد پایدار و پرسود داشته باشند. در عوض شما به عنوان خریدار، هزینه نهایی بسیار بالاتری برای خودرویی پرداخت می کنید که از لحظه خروج از نمایندگی، با افت قیمت مواجه است.

تصور منفی از خدمات پس از فروش خودروهای چینی، واقعیتی است که بسیاری از مالکان با آن دست و پنجه نرم می کنند

فرآیند خرید اقساطی تنها به پرداخت پول ختم نمی شود. شما باید از فیلترهای اعتبارسنجی شرکت عبور کنید. مهم ترین ابزار برای تضمین پرداخت اقساط، چک صیادی است. نداشتن دسته چک یا داشتن سابقه چک برگشتی (دربعضی مواقع)، به کلی شما را از این فرآیند حذف می کند. علاوه بر این، بسیاری از شرکت ها ممکن است درخواست ضامن معتبر با گواهی کسر از حقوق نیز داشته باشند. این پیچیدگی های اداری، فرآیند خرید را طولانی، فرسایشی و پراسترس می کند.

نکته اقتصادی: الزام به داشتن چک، ریسک معامله را به طور کامل روی دوش خریدار می اندازد. در صورت بروز هرگونه مشکل مالی و ناتوانی در پاس کردن چک ها، شما با تبعات حقوقی جدی، از جمله مسدود شدن حساب های بانکی و محرومیت از خدمات اجتماعی، مواجه خواهید شد. شرکت فروشنده هیچ گونه ریسکی را متحمل نمی شود و با ابزار قدرتمند چک، وصول مطالبات خود را تضمین کرده است.

یکی از مهم ترین معایب خرید این خودروها، وضعیت فعلی بازار آنهاست. به دلایل متعدد، خرید خودرو صفر چینی از نمایندگی، دیگر یک سرمایه گذاری هوشمندانه محسوب نمی شود.

مثال: فرض کنید شما خودروی یک میلیارد و 200 میلیون تومانی را به صورت اقساطی خریداری می کنید که هزینه نهایی آن با احتساب سود، به یک میلیارد و 400 میلیون تومان می رسد. همزمان، همان خودرو در بازار آزاد به قیمت یک میلیارد و 150 میلیون تومان به صورت نقدی معامله می شود. شما عملاً در این معامله 250 میلیون تومان ضرر کرده اید.

نکته اقتصادی: این وضعیت نشان دهنده یک حباب قیمتی است. شرکت ها با استفاده از ابزار فروش اقساطی، تقاضای کاذب ایجاد کرده و قیمت ها را به صورت مصنوعی بالا نگه داشته اند. هرگونه تغییر در سیاست های واردات یا کاهش قدرت خرید مردم، می تواند به ترکیدن این حباب و افت شدید قیمت این خودروها منجر شود و ضرر اصلی متوجه کسانی خواهد بود که با تعهدات بلندمدت اقساطی، این خودروها را خریداری کرده اند.

شاید تصور کنید پس از اتمام اقساط، مالک یک دارایی ارزشمند شده اید اما واقعیت بازار خودرو چینی چیز دیگری می گوید. قیمت این خودروها در بازار دست دوم به شدت افت می کند. دلایل اصلی این افت قیمت عبارتند از:

مثال: شما خودروی خود را که با احتساب اقساط، یک میلیارد و 400 میلیون تومان برایتان هزینه داشته است، پس از سه سال قصد فروش دارید. با کمال ناباوری متوجه می شوید که بالاترین قیمتی که در بازار برای آن پیشنهاد می شود، 700 میلیون تومان است! این یعنی شما در طی سه سال، متحمل 700 میلیون تومان ضرر (افت سرمایه) شده اید، بدون آنکه هزینه های جاری مانند بیمه، سرویس های دوره ای و استهلاک را در نظر بگیریم. در بسیاری از موارد، حتی پیدا کردن مشتری برای این خودروها به چالشی بزرگ تبدیل می شود.

تصویر ذهنی منفی از خدمات پس از فروش خودروهای چینی، یک کلیشه نیست، بلکه واقعیتی است که بسیاری از مالکان با آن دست و پنجه نرم می کنند.

نکته اقتصادی: هزینه های نگهداری و تعمیرات یک خودروی چینی، گاهی به مراتب بالاتر از یک خودروی داخلی یا حتی یک خودروی وارداتی معتبر (با عمر بیشتر) است. این هزینه های پیش بینی نشده، فشار مالی مضاعفی را بر مالک خودرویی که هنوز در حال پرداخت اقساط است، تحمیل می کند.