فرارو- خشکسالی و مشکلات مرتبط با کم آبی، بسیاری از استانهای کشور را درگیر و ظرفیت آبی پشت سدهای کشور را به پایین ترین حد خود رسانده است. بر اساس اعلام نظر کارشناسان حوزه منابع طبیعی بحران آبی تا حدی حاد شده که خطر اتمام ذخایر آبی سدهای تهران دور از ذهن نیست.

به گزارش فرارو، با توجه به بحران آب در کشور و به ویژه در شهرهای بزرگ و صنعتی، دکتر جهانگیر پرهمت، عضو هیات علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری و معاون پیشین وزیر جهاد کشاورزی در گفت و گو با فرارو به تحلیل شرایط موجود پرداخته است:

جهانگیر پرهمت به فرارو گفت: واقعیت این است که با نوعی خشکسالی شدید رو به رو شده ایم که دوره برگشت آن را باید بیش از یک قرن درنظر بگیریم .البته آمارهای ثبت شده کشور در این حد نیست که دوره برگشت را به طور دقیق ببنیم و به آن چه رخ داده دسترسی داریم، اما تحلیل های آماری بسیار بیشتر از این را نشان می دهد. بارندگی در کشور ما روند کاهشی را طی می کند و طی زمستان سال گذشته، میزان بارش برف بسیار کم بوده است. درواقع بیشتر باران باریده تا برف. اگر برف بیشتری داشتیم درواقع ذخایری در کوه ها داشتیم که به تدریج ذوب می شد و در طول فصل گرما، به داد ذخایر آبی کشور می رسید، اما اکنون، از این گزینه نیز محروم شده ایم.

وی افزود: در شرایط مذکور، هیچ واژه ای بهتر از بحران سخت و فزاینده، نمی تواند توصیف کننده وضعیت باشد. در این وضعیت هیچ راهی نداریم به جز مدیریت و صرفه جویی مصرف آب. آب مصرفی مناطقی مثل تهران، وابسته به منابع آب سطحی است. منابع آب سطحی چگونه تامین می شود؟ این منابع به واسطه بارش ها و جمع شدن آب، پشت سدها تامین می شود. سپس این آب، پس از اقدامات و مراحلی به شکل آب شرب در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرد. منابع آب زیرزمینی، نقشی بسیار کمرنگ تر، در تامین آب مورد نیاز ساکنان شهر تهران دارد و عمده آب مورد نیاز مردم تهران از طریق آب های سطحی و بارش ها تامین می شود.

معاون پیشین وزیر جهاد کشاورزی در خصوص استفاده از روش جیره بندی آب برای مدیریت مصرف گفت: بی رودروایسی بگویم که با این وضعیت بارش ها و وضعیت آب های سطحی به ویژه در تهران، کار خاص و جدیدی از دست مسئولان بر نمی آید. جیره بندی، یک مشکل مهم دارد؛ وقتی جیره بندی انجام می شود به این معناست که آب در ساعات مشخصی از شبانه روز باز و در ساعاتی قطع باشد. بنابراین همه آنانی که در مناطقی با خطر جیره بندی حضور دارند باید اقدام به خرید تانکر کنند یا از اقدامات جبرانی دیگری استفاده کنند. ضمن این که در فصل تابستان قرار داریم، جیره بندی آب به ویژه قطع شدن آب در ساعات اوج گرما عملا فشار جسمانی و روانی به شهروندان وارد می کند و مشکلات خاص خود را ایجاد می کند. از طرفی، اگر واقع بین باشیم متوجه می شویم که به محض باز شدن آب و شروع استفاده از جریان آب، همه افرادی که ساعات زیادی از آب محروم بوده اند برای ذخیره و استفاده از آب هجوم می آورند. بنابراین نمی توان گفت که روش جیره بندی آب لزوما موفقیت آمیز است یا تعادل ایجاد می کند چرا که در ساعات وصل شدن جریان آب، احتمال استفاده افراطی، افزایش پیدا می کند. با همه این ها احتمال جیره بندی آب نیز به عنوان راه حل نهایی، دور از ذهن نیست.

وی افزود: این که گفته می شود سدها در حال خالی شدن هستند و به معنای واقعی کلمه آبی پشت برخی سدها باقی نمی ماند، افسانه نیست و ممکن است زودتر از آن چه تصور می شود، چنین اتفاقی رخ دهد. بخش زیادی از آب پشت سدها همانطور که اشاره کردم به بارندگی سالانه متکی است و با این وضعیت بارندگی ها خالی شدن سدها نه دور از انتظار است و نه عجیب. هر سال از ابتدای پاییز تا انتهای اردیبهشت، شاهد بارندگی در شهر تهران و حواشی پایتخت هستیم. این بارندگی ها، برای وضعیت شهر در فصل گرما بسیار تاثیر گذار محسوب می شود و از خلال بررسی همین میزان بارندگی و نرخ آب جمع شده پشت سدها است که می توان حدس زد تا پایان سال شرایط چگونه خواهد بود. هم اکنون اغلب سدهای تامین کننده آب پایتخت از سد لار و جاجرود تا سد لتیان در خطر قرار دارند. آب پشت این سدها به پایین ترین حد خود رسیده و جریان آبی که وارد این سدها می شود، آب چشمه هاست. حتی وضعیت آب چشمه ها نیز به دلیل این که بارندگی کم بوده است، در شرایط بحرانی قرار دارد. سد ماملو یک مثال واضح برای تشخیص بحران آب است. حتی سدهای بالادست ماملو نیز با بحران مواجهند، چه برسد به ماملو. وضعیت بحران آب در تهران نه افسانه است و نه سیاه نمایی. ما امسال با یک بحران کم سابقه رو به رو شده ایم.