56 سال پیش، در 16 ژوییه 1969، فضاپیمای آپولو11 به سوی ماه پرتاب شد. چهار روز بعد، در روز 20 ژوییه، نیل آرمسترانگ به نخستین انسانی تبدیل شد که پای بر سطح ماه گذاشت.

به گزارش یورونیوز، آرمسترانگ و همراهش در این مأموریت، باز آلدرین، دو ساعت و نیم را بر سطح ماه سپری کردند و منطقه ای را کاوش نمودند که بعدها پایگاه آرامش نام گرفت. این دو نفر 21.5 کیلوگرم نمونه خاک ماه را به زمین بازگرداندند و در مجموع 21 ساعت و 36 دقیقه را بر سطح این جرم آسمانی گذراندند.

تا به امروز، ناسا شش بار انسان به ماه فرستاده است که این مأموریت ها بین سال های 1969 تا 1972 و در چارچوب برنامه آپولو انجام شدند. در حال حاضر، آژانس فضایی آمریکا در پی آن است که ماه را به عنوان دروازه ای به فضای عمیق تر، به ویژه مریخ، مورد استفاده قرار دهد. با این حال، شکست های اخیر برخی کشورها در تلاش برای فرود بر ماه، نظریه های توطئه ای را دوباره زنده کرده که ادعا می کنند انسان هرگز بر ماه فرود نیامده است.

ویلیام بیل کیسینگ، افسر سابق نیروی دریایی آمریکا که در یکی از شرکت های سازنده موشک برای ناسا در برنامه آپولو کار می کرد، نخستین کسی بود که فرضیه جعلی بودن خبر فرود انسان بر ماه را مطرح کرد.

او در سال 1976 کتابی با عنوان ما هرگز به ماه نرفتیم: کلاهبرداری سی میلیارد دلاری آمریکا منتشر کرد و ادعا نمود که کمربندهای تابشی وان آلن (سپر مغناطیسی زمین) باعث سوختن فضانوردانی می شود که قصد عبور از آن را داشته باشند.

او همچنین به این نکته اشاره کرد که عدم مشاهده ستارگان در عکس های گرفته شده روی سطح ماه و موج دار بودن پرچم آمریکا با وجود نبود جو، دلایل دیگری برای اثبات جعلی بودن فرود آپولو11 بر سطح ماه هستند.

در نهایت، او مدعی شد که تصاویر گام نهادن انسان بر ماه با استفاده از جلوه های ویژه فیلم 2001: ادیسه فضایی ساخته استنلی کوبریک تهیه شده اند.

کمربندهای وان آلن دو حلقه از ذرات پرانرژی هستند که زمین را احاطه کرده اند و از بادهای خورشیدی نشأت می گیرند. برخی معتقدند که انسان نمی تواند از این کمربندها بدون دریافت دوز مرگباری از تشعشع عبور کند.

دانشمندان مأموریت آپولو11 برای مقابله با این خطر، بدنه فضاپیما را با آلومینیوم عایق کردند و مسیری را انتخاب کردند که زمان حضور در کمربندها را به حداقل برساند.

داده های 9 مأموریت آپولو که به ماه رسیدند نشان می دهند که میزان تشعشع دریافتی فضانوردان به طور میانگین 0.46 راد بوده است؛ عددی که اگرچه از برخی کارگران نیروگاه های هسته ای کمتر است، اما حدود 10 برابر بیش از میزان دریافتی کارکنان درمانی با دستگاه های اشعه ایکس است.

در مورد پرچم نصب شده روی ماه، راجر لونیوس، تاریخ نگار ارشد سابق ناسا، در سال 2019 توضیح داد که میله ای افقی در بالای پرچم قرار داده شده بود تا از آویزان شدن آن جلوگیری شود.

او گفت: آرمسترانگ و آلدرین ناخواسته این میله را کمی خم کردند و پرچم حالت لرزشی پیدا کرد. آن ها نگران بودند که میله به زمین بیفتد، بنابراین فوری از آن عکس گرفتند و حرکت پرچم را ثبت کردند.

همچنین، امیلی درابک-موندر، ستاره شناس رصدخانه سلطنتی گرینویچ، بیان کرده که سرعت بالای شاتر دوربین های فضانوردان برای ثبت نور ضعیف ستارگان کافی نبوده و همین دلیل غیبت آن ها در عکس هاست.

ادعای فیلمبرداری فرود بر ماه در استودیوهای هالیوود عمدتاً از فیلمی به نام Shooting Kubrick در سال 2015 سرچشمه می گیرد که در آن بازیگری نقش کوبریک را بازی می کند و می گوید: من تصاویر فرود را جعلی ساختم، همه چیز را فیلمبرداری کردم.

این شخص کوبریک واقعی نیست و فیلم یادشده صرفاً نسخه ای خیالی از زندگی این کارگردان است. کارشناسان سینما نیز تأکید دارند که با فناوری دهه 1960 تولید تصاویر واقعی از محیط ماه ممکن نبود.

هاوارد بری از دانشگاه هرتفوردشر، می گوید: فیلم سینمایی با 24 فریم در ثانیه ضبط می شود، در حالی که پخش تلویزیونی بین 25 تا 30 فریم است. دستگاه های دهه 60 نمی توانستند تصاویر آهسته ای به مدت بیش از 30 ثانیه ذخیره کنند. برای داشتن 143 دقیقه ویدئوی آهسته، باید 47 دقیقه تصویر زنده ضبط می شد که آن زمان ممکن نبود.

تا به امروز، بیش از 8400 عکس از مأموریت های آپولو منتشر شده، هزاران ساعت فیلم، نسخه کامل مکالمات صوتی و اسناد موجود است.

فضانوردان آمریکایی در مجموع 382 کیلوگرم نمونه خاک ماه را بین سال های 1969 تا 1972 به زمین آوردند. این نمونه ها در سراسر جهان برای تحقیقات علمی توزیع شده اند و هیچ گاه اصالت آن ها زیر سؤال نرفته است.

امروزه مدارگرد شناسایی ماه (LRO) ناسا از مدار پایین، تصاویر دقیقی از سطح ماه، محل فرود آپولو11، تجهیزات باقی مانده، رد پاها و وسایل کاوشگر ثبت کرده است.

ماهواره های فضایی هند، چین و ژاپن نیز محل های فرود را ردیابی کرده اند و گواهی مستقل بر اصالت فرودها ارائه داده اند.

آرمسترانگ و آلدرین همچنین بازتاب دهنده های لیزری را روی سطح ماه قرار دادند که هنوز هم در حال بازتاب پرتوهای لیزر از زمین هستند و امکان اندازه گیری دقیق فاصله زمین تا ماه را فراهم می کنند.

برنامه آپولو در اوج خود بیش از 400 هزار آمریکایی را به کار گرفت. اجرای چنین پروژه جعلی ای نیازمند سکوت هزاران مهندس، دانشمند و فضانورد در طول چندین دهه است؛ چیزی که از دید کارشناسان عملاً غیرممکن است.

رقابت فضایی بین آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی سابق نیز برخی از نظریه های توطئه را تغذیه کرده است. با این حال، رهبران شوروی که از سیستم اطلاعاتی بسیار گسترده ای برخوردار بودند، موفقیت آپولو11 را تبریک گفتند. به تازگی یوری بوریسوف، رییس سازمان فضایی روسیه، اعلام کرد که آمریکا نمونه هایی از خاک ماه را به روسیه داده و آکادمی علوم روسیه اصالت آن ها را تأیید کرده است.

با وجود پیشرفت های امروزی، شکست مأموریت های جدید باعث افزایش تردیدها شده است. در سال 2023 مأموریت هاکوتو-آر1 (Hakuto-R1) از شرکت ژاپنی آی اسپیس (ispace) و مأموریت روسی لونا-25 (Luna-25) هر دو شکست خوردند. مأموریت آمریکایی پرگرین (Peregrine) نیز در سال 2024 موفق نبود.

کارشناسان این شکست ها را ناشی از کمبود بودجه و اراده سیاسی می دانند. برنامه فضایی چین که اخیراً با موفقیت یک فرودگر را به سمت پشت ماه فرستاد، ممکن است محرکی برای آمریکا باشد.

با این حال، طبق گزارش بیزینس اینسایدر، بودجه ناسا برای انجام مأموریتی مشابه آپولو کافی نیست. پروژه آرتمیس، تلاش ناسا برای بازگرداندن انسان به ماه، با مشکلات مالی مواجه شده است.

به گزارش اسپیس دات کام (Space.com)، در صورت محاسبه تورم، هزینه کل برنامه آپولو بیش از 260 میلیارد دلار بوده است. اگر برنامه های قبلی مانند جمینی و مأموریت های رباتیکی را نیز در نظر بگیریم، این عدد به بیش از 280 میلیارد دلار می رسد.

در مقابل، ناسا طی دهه گذشته تنها 90 میلیارد دلار برای پروژه آرتمیس هزینه کرده و حتی این بودجه نیز در کنگره با چالش مواجه بوده است. امروزه، فضاپیماهای مدرن پیچیده تر از طراحی های ساده آپولو هستند و باید از نظر ایمنی، پشتیبانی و فناوری پیشرفته آزمایش شوند.

دلیل دیگر تأخیر، وابستگی ناسا به شرکت های خصوصی است. پس از توقف پروژه شاتل در سال 2011 به دلیل هزینه های بالا (هر پرواز بین 450 میلیون تا 1.5 میلیارد دلار) و خطرات آن، ناسا به دنبال سیستم های مقرون به صرفه تر رفت.

از آن زمان ناسا برای انتقال فضانوردان حتی به ایستگاه فضایی بین المللی (ISS) به سیستم روسی سایوز متکی بود. از سال 2019، اسپیس ایکس حمل ونقل فضانوردان را برعهده گرفت و ناسا تصمیم گرفت مأموریت های سرنشین دار را از طریق مناقصه به شرکت های خصوصی (مانند اسپیس ایکس و بویینگ) بسپارد.