فضاپیمای جونو (Juno spacecraft) ناسا از زمان ورود به مدار مشتری در سال 2016، سخت در تلاش بوده تا بسیاری از اسرار بزرگترین سیاره منظومه شمسی ما را آشکار کند و آخرین کشف آن، یک نوع کاملاً جدید از امواج پلاسما در نزدیکی قطب های مشتری است که ممکن است یکی از جالب ترین اکتشافات آن باشد.

به گزارش ایسنا، دانشمندان می گویند امواج پلاسما یک عنصر حیاتی برای درک بسیاری از اسرار جو متلاطم و مغناطیسی قدرتمند این سیاره گازی غول پیکر هستند.

به نقل از گیزمودو، ستاره شناسان یک الگوی غیر معمول از امواج پلاسما را در مگنتوسفر (Magnetosphere) مشتری توصیف می کنند. آنها یک حباب مغناطیسی که سیاره را از تشعشعات خارجی محافظت می کند، کشف کرده اند. به نظر می رسد میدان مغناطیسی فوق العاده قدرتمند مشتری، دو نوع پلاسمای بسیار متفاوت را مجبور می کند تا به طور همزمان نوسان کنند و جریان منحصربه فردی از ذرات باردار و اتم ها را در مناطق قطبی خود ایجاد کنند.

مگنتوسفر یا مغناطیس سپهر منطقه مغناطیسی پیرامون یک جرم فضایی است.

پلاسما یک نیروی کلیدی در شکل دهی به جو متلاطم مشتری است. به همین ترتیب، دانشمندان معتقدند که مشاهدات جدید، درک ما را نه تنها از رویدادهای آب و هوایی مشتری، بلکه از خواص مغناطیسی سیارات فراخورشیدی دوردست نیز بهبود خواهد بخشید.

آنها برای این مطالعه، رفتار امواج پلاسما را در مگنتوسفر مشتری که حاوی پلاسمای بسیار مغناطیسی و کم چگال بود، بررسی کردند. این تیم که متشکل از دانشمندان مختلف از چندین دانشگاه بود، یک نوسان غیرمنتظره بین امواج آلفوین (Alfvén waves) و امواج لانگمویر (Langmuir waves) یافت که به ترتیب منعکس کننده حرکت اتم های پلاسما و حرکت الکترون ها در پلاسما هستند.

این تصویر توسط طیف سنج فرابنفش جونو از شفق های قطبی مشتری گرفته شده است.

الکترون ها بسیار سبک تر از اتم های باردار هستند، به این معنی که به طور معمول، دو نوع موج در فرکانس های بسیار متفاوتی موج می زنند که به وضوح در مورد مگنتوسفر مشتری اینطور نبود و پژوهشگران را بر آن داشت تا نگاهی دقیق تر بیندازند. مطالعات بعدی، نوعی نوسان پلاسمایی را نشان داد که قبلاً هرگز در نزدیکی قطب های مشتری دیده نشده بود.

جان لیف یورگنسن (John Leif Jørgensen)، دانشمند سیاره شناس در دانشگاه فنی دانمارک که در این مطالعه شرکت نداشت، گفت: خواص پلاسمای مشاهده شده واقعاً غیر معمول هستند و قبلاً در هیچ جای دیگری در منظومه شمسی ما یافت نشده اند.

برخلاف شفق های قطبی زمین که ناشی از طوفان های خورشیدی هستند، شفق های قطبی مشتری، هجوم ذرات فوق سریع هستند و صدها برابر پرانرژی تر از شفق های قطبی روی زمین هستند. آنها گاهی اوقات به عنوان محصولی از میدان مغناطیسی قدرتمند این سیاره ظاهر می شوند.

نویسندگان این مطالعه گفتند: درک بهتر از نحوه عملکرد چنین پدیده هایی می تواند اطلاعات ارزشمندی برای ماموریت های آینده در جستجوی حیات بیگانه در سیارات فراخورشیدی باشد. در حالی که چنین شرایطی در زمین رخ نمی دهد، ممکن است در مناطق قطبی سایر سیارات غول پیکر و به طور بالقوه در سیارات فراخورشیدی یا ستارگان به شدت مغناطیسی اعمال شود.

اسکات بولتون (Scott Bolton) دانشمند ارشد ماموریت جونو می گوید: سیاره مشتری، معمای منظومه شمسی ماست. جونو به عنوان نماینده ما به آنجا رفته تا آنچه را که مشتری می خواهد بگوید، تفسیر کند.

ناسا در ابتدا انتظار داشت که ماموریت جونو در سال 2017 به پایان برسد. آنها در آن زمان عمداً فضاپیما را به سمت جو مشتری هدایت می کردند، اما مسیر پرواز جونو با گذشت زمان تکامل یافت و ناسا به این نتیجه رسید که فضاپیما دیگر تهدیدی برای قمرهای مشتری محسوب نمی شود. در نتیجه، این آژانس مجوز تمدید ماموریت را صادر کرد. با این حال، دانشمندان بر این باورند که تا سپتامبر (شهریور) امسال، مدار این فضاپیما به طور طبیعی تخریب خواهد شد و توسط جو مشتری بلعیده می شود، اما این به هیچ وجه به معنای پایان اکتشافات بشر روی مشتری نیست.

قرار است ماموریت اروپا کلیپر (Europa Clipper) در سال 2030 به قمر اروپا (Europa)، یکی از قمرهای مشتری برسد. البته حتی پس از اینکه مشتری، جونو را ببلعد، دانشمندان هنوز هم انبوهی از داده های ارزشمند را از این فضاپیما در اختیار خواهند داشت که به بررسی آنها طی سال های آینده ادامه خواهند داد.