با پایان تیرماه، بازار گوشت ایران صحنه جهش های قیمتی نگران کننده ای بوده که مستقیما امنیت غذایی خانوار را تهدید می کند.

به گزارش جماران، مرغ گرم که پیش از سال با قیمت 89 هزار تومان عرضه می شد، در 15 تیر به 114 هزار تومان رسید و در پایان تیر با مداخله دولت به 80 هزار تومان بازگشت. در بازار گوشت قرمز، قیمت گوساله منجمد از 365 هزار تومان در اسفند به 520 هزار تومان در 28 تیر رسید.

ران گوساله طی چهار ماه تقریبا دو برابر شد و به 845 هزار تومان رسید. راسته گوساله نیز از 539 هزار تومان به بیش از یک میلیون تومان جهش کرد و در پایان تیر به 735 هزار تومان کاهش یافت. در بخش گوشت گوسفندی، قیمت ران از 477 هزار تومان در اسفند به یک میلیون و 125 هزار تومان در پایان تیر رسید؛ افزایشی بیش از 135 درصد.

گوشت خورشتی گوسفندی هم در همین مدت بیش از 83 درصد افزایش یافت و به یک میلیون و 590 هزار تومان رسید. در حالی که وزیر جهاد کشاورزی وعده خودکفایی داده، اما هشدار کارشناسان درباره ناپایداری تولید، واردات خوراک دام و گرانی گوشت همچنان پابرجاست. این روند، فشار شدیدی بر دهک های متوسط و پایین وارد کرده و به باور ناظران، به تهدیدی واقعی علیه تغذیه و سلامت عمومی تبدیل شده است.

اگر چه مدیریت دستگاه های خدمت رسان خصوصا مدیریت و نظارت دولت بر توزیع سوخت در پمپ بنزین ها و نان در نانوایی های سراسر کشور در دوره جنگ تحمیلی 12 روزه رژیم صهیونی و آمریکا علیه ملت ایران، شایسته قدردانی فراوان است اما از سوی دیگر تداوم نظارت بر بازار و مقابله با تخلفاتی مانند گران فروشی از وظایف همیشگی دستگاهای نظارتی است که نباید فراموش و صرفا به سخنرانی هایی مانند اینکه مجوز گرانی هیچ کالایی صادر نشده و دستگاههای نظارتی در صورت دیدن گرانفروشی برخورد کنند بسنده شود!

با پایان یافتن تیرماه، بررسی دقیق وضعیت بازار گوشت در کشور نشان می دهد روند افزایش قیمت ها در این خصوص نه تنها متوقف نشده، بلکه در بسیاری از اقلام، به شکلی نگران کننده شدت گرفته است. این وضعیت در حالی رقم می خورد که کشور درگیر چالش هایی جدی مانند محدودیت منابع آب، فشار بر تولید داخلی و وابستگی به واردات خوراک دام است.

در چنین شرایطی، افزایش قیمت پروتیین های حیوانی به ویژه گوشت قرمز، تنها یک موضوع اقتصادی نیست، بلکه مستقیما به امنیت غذایی خانوارهای ایرانی گره خورده است؛ موضوعی که روز گذشته رییس جمهور نیز بر اهمیت آن تاکید کرد و در ماموریتی ویژه به سه وزارت خانه، خواستار تمرکز دولت بر حفظ پایداری تامین غذا شد.

نکته مهم دیگر که ورود دستگاههای نظارتی را ضروری می کند این است که قیمت های گوشت - مانند قیمت بسیاری از اقلام دیگر - در فروشگاههای کوچک و بزرگ و خیابان به خیابان و محله به محله متفاوت است و بعضا تابع هیچ رویه و ضابطه ای نیست.

بر اساس آخرین اعلام رسمی کشتارگاه - که در این گزارش قیمت ها بر اساس آن اعلام شده است - در میان اقلام پرمصرف، مرغ گرم که تا پیش از پایان سال 1403 با قیمت هر کیلو 89 هزار و 855 تومان به فروش می رسید، از ابتدای سال جدید با نوسانات پیاپی مواجه شد. در 16 فروردین قیمت آن به 93 هزار و 116 تومان رسید، سپس در 23 فروردین کمی کاهش یافت و به 87 هزار و 588 تومان رسید.

در پایان اردیبهشت همچنان در همین محدوده باقی ماند و با رقم 87 هزار و 987 تومان عرضه شد. با ورود به خرداد، این روند تغییر کرد و قیمت مرغ در تاریخ 30 خرداد به 104 هزار تومان رسید. در 15 تیر نیز، نرخ هر کیلو مرغ به 114 هزار تومان رسید.

در نهایت و بر اساس اعلام وزارت جهاد کشاورزی با توزیع روزانه تا 1500 تن گوشت مرغ در مراکز عرضه، 28 تیر قیمت مرغ کامل را به کیلویی 80 هزار تومان رساند که در صورت واقعیت این ادعا، کنترل و کاهش قیمت جای تقدیر دارد و امید است این قیمت با ثبات باشد.

گوشت گوساله؛ افزایشی بیش از 42 درصد تنها در چهار ماه

در بازار گوشت گوساله نیز روند افزایشی مداوم و شدیدتر است. قیمت هر کیلو گوساله منجمد که در 28 اسفند 365 هزار تومان بود، در پایان فروردین به 391 هزار تومان رسید. اردیبهشت با 417 هزار تومان بسته شد، و در خرداد نرخ این محصول به 435 هزار تومان افزایش یافت. در 22 تیرماه قیمت گوساله منجمد به 495 هزار تومان و در 28 تیر به 520 هزار تومان رسید؛ افزایشی بیش از 42 درصد تنها در مدت چهار ماه.

قیمت ران گوساله نیز روندی پرشتاب را پشت سر گذاشته است. در 28 اسفند هر کیلو ران گوساله با قیمت 480 هزار تومان عرضه می شد، اما در خرداد ماه به بازه 610 تا 650 هزار تومان رسید. در 15 تیرماه این رقم به 910 هزار تومان صعود کرد و تا 28 تیر با اندکی کاهش، به 845 هزار تومان رسید. این یعنی در فاصله حدودا چهار ماه، قیمت این محصول تقریباً دو برابر شده است.

وضعیت در خصوص راسته گوساله حتی شدیدتر بود. قیمت این بخش از گوشت گوساله از 539 هزار تومان در پایان فروردین به 634 هزار تومان در نیمه اردیبهشت رسید و در یک جهش ناگهانی، در 15 تیرماه به بیش از یک میلیون تومان افزایش یافت. با وجود کاهش نسبی در پایان تیر و رسیدن به 735 هزار تومان، همچنان فاصله بسیاری با نرخ های پیش از بهار دارد.

گوشت خورشتی گوساله نیز طی این مدت نوسانی صعودی را تجربه کرد. از قیمت 449 هزار تومان در اسفند به 425 هزار تومان در فروردین کاهش یافت، اما در 28 خرداد به 878 هزار تومان رسید و تا 22 تیر به 995 هزار تومان افزایش یافت. چنین روندی عملا به معنای بیش از دو برابر شدن قیمت تنها طی چند ماه است.

در بیشتر غذاهای سنتی ایرانی اعم از انواع خورشت و آبگوشت که در میان اقشار محروم و متوسط طبخ می شد، گوشت گوسفند نقش اساسی دارد ولی با گرانی بی رویه، تقریبا تمام غذاهای سنتی حالت لوکس پیدا کرده است و متاسفانه تا رخت بر بستن کامل آن از سفره اقشار محروم و مستضعف چیزی نمانده است.

بازار گوشت گوسفندی چندین سال است که از بحران گرانی مصون نمانده است. قیمت هر کیلو راسته گوسفندی با استخوان از 615 هزار تومان در اسفند 1403 به 900 هزار تومان در 17 خرداد افزایش یافت و سپس در 17 تیر به 775 هزار تومان کاهش پیدا کرد. راسته بدون استخوان گوسفندی که در اسفند با قیمت یک میلیون و 849 هزار تومان فروخته می شد، در 19 خرداد به دو میلیون و 250 هزار تومان رسید. اما بر اساس گزارش سازمان میادین، در 25 تیر نرخ این محصول به یک میلیون تومان کاهش یافت.

قیمت ران گوسفندی نیز از ابتدای اسفند با 477 هزار تومان آغاز شد و در پایان فروردین به 948 هزار تومان رسید. این رقم در 10 اردیبهشت به 850 هزار تومان کاهش یافت اما در ادامه، در 17 خرداد به 995 هزار تومان، در 22 تیر به یک میلیون و 50 هزار تومان و نهایتا در 28 تیر به یک میلیون و 125 هزار تومان رسید. قیمت برندهای بسته بندی شده نیز تفاوت چندانی با بازار ندارد؛ به عنوان مثال، برند مهیا پروتیین در همان تاریخ، ران گوسفندی را به قیمت یک میلیون و 33 هزار تومان عرضه می کرد. در حدود پنج ماه، قیمت ران گوسفندی بیش از 135 درصد افزایش داشته است/

در حدود 4 ماه، قیمت گوشت خورشتی گوسفندی بیش از 83 درصد افزایش داشته

گوشت خورشتی گوسفندی نیز در 18 اسفند با قیمت یک میلیون تومان عرضه می شد. در 29 فروردین به یک میلیون و 403 هزار تومان رسید، در اردیبهشت ثبات نسبی داشت، اما در خرداد و تیر با افزایش پیوسته، ابتدا به یک میلیون و 562 هزار تومان رسید و سپس تا 26 تیر به یک میلیون و 835 هزار تومان صعود کرد. در 28 تیر، با اندکی کاهش، به قیمت یک میلیون و 590 هزار تومان رسید. در بازه حدود 4 ماه، قیمت گوشت خورشتی گوسفندی بیش از 83 درصد افزایش داشته است.

در همین حال، قیمت محصولات بسته بندی شده نیز به طور محسوسی بالا رفته است. در 28 تیر، گوشت آبگوشتی گوسفندی برند روناک به قیمت 700 هزار تومان در هر کیلو عرضه شد. سردست گوساله برند مهیا پروتیین نیز در همان تاریخ به قیمت 699 هزار تومان برای هر کیلوگرم فروخته شد. گوشت خورشتی گوساله در بسته های 800 گرمی با قیمت 620 هزار تومان و گوشت چرخ کرده گوساله در برند پویا پروتیین با قیمت 449 هزار تومان برای هر کیلو عرضه شد. همچنین گوشت نگینی ران گوساله برند روناک به قیمت 365 هزار تومان برای بسته 500 گرمی در بازار موجود بود.

در کنار این واقعیت های بازار، اظهارات مسئولان نیز در جای خود قابل تامل است. غلامرضا نوری قزلجه، وزیر جهاد کشاورزی، در تازه ترین سخنان خود گفته است که حدود 20 درصد از گوشت مورد نیاز کشور از محل واردات تامین می شود و ابراز امیدواری کرده تا پایان دولت چهاردهم، کشور در زمینه تولید گوشت قرمز به خودکفایی برسد. او در عین حال تاکید کرده که قیمت تمام شده گوشت در ایران بالاست و نمی توان از تولیدکننده انتظار داشت از جیب خود یارانه بدهد.

بی تردید، بخشی از واقعیت در سخنان وزیر نهفته است؛ اما در مقابل، این پرسش همچنان بی پاسخ مانده که در این معادله پرهزینه، چه کسی از مصرف کننده حمایت می کند؟ در کشوری که با بحران منابع آبی دست وپنجه نرم می کند و قرار است امنیت غذایی را به عنوان یکی از ارکان پایداری ملی جدی بگیرد، نمی توان نسبت به چنین نوساناتی در بازار گوشت بی تفاوت بود. افزایش سرسام آور قیمت پروتیین های حیوانی، به ویژه برای دهک های متوسط و پایین جامعه، چیزی فراتر از فشار اقتصادی است؛ این وضعیت، را حقیقتا باید تهدیدی مستقیم علیه تغذیه، سلامت و تاب آوری اجتماعی دانست.

برای کشوری که در میانه چالش های اقتصادی و اقلیمی قرار دارد، گوشت قرمز دیگر نباید کالایی لوکس تلقی شود. اگر سیاست گذاران به راستی دغدغه امنیت غذایی دارند، باید این دغدغه را در قیمت فروشگاه ها و نه فقط در بیانیه ها و مصاحبه ها نشان دهند.