فرارو- پس از جدی تر شدن اظهارات مقامات اروپایی درباره احتمال فعال سازی مکانیسم ماشه در شهریور ماه پیش رو، زمزمه های خروج ایران از معاهده عدم اشاعه یا NPT نیز جدی تر و بیشتر شنیده می شود.

به گزارش فرارو، پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای، NPT یا به طور خلاصه معاهده عدم اشاعه، پیمانی بین المللی است که مشخص می کند کدام کشورها مجاز به در اختیار داشتن سلاح هسته ای هستند (پنج کشور عضو دائم شورای امنیت) و حقوق هسته ای صلح آمیز دیگر کشور چیست. در صورتی که ایران از این معاهده خارج شود، تعهدی نسبت به صلح آمیز ماندن برنامه هسته ای خود ندارد.

سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس چند روز قبل به صورت غیرقطعی اعلام کرد که واکنش ایران به فعالسازی مکانیسم ماشه، خروج از ان پی تی خواهد بود. ابراهیم رضایی اخیراً در توییتر نوشت: محتمل ترین گزینه در برابر فعال سازی مکانیسم ماشه، خروج از NPT است. با توجه به ارتباطات مستمر وزارت امور خارجه به عنوان مجری سیاست خارجی کشور با این کمیسیون و برگزاری جلسات منظم میان دو دستگاه و اخباری که در این حوزه وجود دارد، این احتمال را می توان جدی گرفت. در صورتی که این اقدام انجام شود، مسائل کمی متفاوت خواهد شد.

خروج از NPT بر اساس ماده 10 این پیمان صورت می گیرد. خروج از این معاهده روندی حقوقی و سه ماهه است. ایران باید در زمان آغاز این روند سه ماهه، طی اعلامیه ای خروج خود را به شورای امنیت سازمان ملل، دیگر کشورهای عضو پیمان ارائه دهد. برخی منابع از شورای حکام آژانس نیز به عنوان یکی از گیرندگان این اعلامیه نام می برند. ایران در اعلامیه رسمی و کتبی که ارائه می دهد، دلایل خود برای خروج را اعلام می کند. بر اساس ماده 10، این دلایل باید شامل شرح رویدادهای فوق العاده ای باشد که به نظر آن کشور منافع عالیه اش را به خطر انداخته است. ایران باید مشخص کند که عضویت در معاهده عدم اشاعه و تعهد به آن، چه تهدیدهایی برای آن کشور به وجود آورده و از لحاظ امنیتی چه مسائلی را به وجود آورده است. این تهدیدها، در زمره تهدیدهای راهبردی قرار می گیرند.

خروج از NPT سه ماه زمان می برد و کشور متقاضی که در اینجا ایران است، تا پایان این دوران انتظار همچنان عضو پیمان محسوب می شود و متعهد به اجرای تعهدات و پروتکل های پادمانی است. ارائه گزارش های فنی به آژانس نیز ادامه پیدا خواهد کرد. در مورد ایران، فعلا همکاری ها با آژانس به دلایل ایمنی و امنیتی تعلیق شده و شعام به عنوان بالاترین مرجع تصمیم گیری بر اساس قانون تعلیق همکاری، هنوز تشخیص نداده که این همکاری باید برقرار شود. همین شرایط نیز وضعیت را به دلیل واکنش های بعدی خروج از ان پی تی پیچیده تر می کند. چرا که مشخص نیست تا سه ماه پس از خروج، چه تحولاتی رخ می دهد.

ایران پس از سه ماه می تواند از معاهده خارج شود. این خروج، ایران را تبدیل به دومین کشوری می کند که از NPT خارج می شود. در حال حاضر پنج کشور هند، اسراییل، پاکستان و کره شمالی عضو ان پی تی نیستند که سه مورد اول هیچ وقت به معاهده نپیوستند و کره شمالی نیز سال 2003، تصمیم پیشین خود را پس از یک دهه عملی کرد و از ان پی تی خارج شد. سودان جنوبی نیز ان پی تی را امضا نکرده است. چهار کشور دیگر دارای سلاح هسته ای هستند.

پس از این خروج، ایران هیچ تعهدی نسبت به معاهده و پادمان ندارد. مواد هسته ای و سایت های غنی سازی و تحقیقاتی خود را به آژانس اعلام نمی کند. گزارشی از سطح غنی سازی خود به آژانس ارائه نمی دهد. هیچ تعهد قانونی برای پذیرش بازرس ها وجود ندارد. همچنین ایران دیگر تعهد قانونی نخواهد داشت که برنامه هسته ای خود را صلح آمیز نگه دارد. می تواند به سمت برنامه هسته ای نظامی و ساخت سلاح حرکت کند.

ایران در صورتی از معاهده عدم اشاعه خارج می شود که اسنپ بک فعال شده و بار دیگر کشور تحت تحریم های فصل هفتی شورای امنیت سازمان ملل متحد بازگشته باشد. به طور طبیعی، پس از خروج ایران از NPT اجماعی رسانه ای علیه ایران شکل خواهند داد که کشورمان را به عنوان تهدید علیه صلح و امنیت بین الملل معرفی کنند. همچنین در بهترین حالت، فشارهای سیاسی و تحریمی از سوی شورای امنیت افزایش پیدا می کند. در صورتی که چین و روسیه از ایران حمایت نکنند و قطعنامه های ذیل این فصل وتو نشود.