مصطفی هاشمی طبا در شرق نوشت: آنچه را در این بیانیه آمده و خواست امضاکنندگان است، می توانیم به صورت زیر خلاصه نویسی کنیم:

1- تعامل با کشورهای مختلف جهان و مذاکره سازنده با آمریکا و اروپا

2- تغییر بنیادی رویکردها به مشارکت مردم

3- رهاکردن فعالان سیاسی از زندان

4- اصلاح صداوسیما به نحوی که به عنوان مرجع رسانه برای مردم شناخته شود

5- توجه به شایستگی و توانمندی تخصصی به دور از جاذبه شعارهای افراطی

6- تنظیم سیاست های پولی، ارزی، تجاری و مالی و جلوگیری از رانت و فساد

7- ضرورت خروج نیروهای نظامی از امور بنگاه داری.

صرف نظر از مرجعیت علمی بسیاری از امضاکنندگان، روشن است که برخی از آنان در زمان های مختلف متصدی امور برنامه ریزی و اقتصاد و مسائل پولی و بانکی و ارزی بوده اند و در زمان تصدی با رویکردهای حاکمیت نه تنها تضادی نداشته اند، بلکه با روش های خود در نابسامانی های موجود مشارکت کرده و اینک با توجه به شرایط کشور، واقعا و دلسوزانه به امضای بیانیه پرداخته اند.بیانیه ای که در عین درستی نشان از عدم توجه به شرایط موجود کشور و رویکرد دشمنان دارد.

اینکه ما نیاز به منابع و تکنولوژی جهانی برای پیشرفت و توسعه داریم، حرفی حق است و به عنوان کسی که هم با اشغال سفارت آمریکا مخالف بوده ام و هم با مذاکره و تعامل با آمریکا و مشارکت های اقتصادی با آن کشور موافق هستم، به دوستان یادآوری می کنم مگر معاهده برجام را امضا و اجرا نکردیم و مگر آمریکا یک طرفه آن را پاره نکرد؟ مگر پنج دور مذاکره در همین چند ماه اخیر با نماینده آمریکا، آقای ویتکاف، نداشته ایم و مگر زمان مذاکره برای دور ششم تعیین نشده بود که اسراییل و آمریکا به ایران تجاوز کردند و مگر مذاکره از نظر رییس جمهور آمریکا به جز تسلیم معنای دیگری می دهد؟

او می گوید اینها را قبول کنند و مذاکره کنیم؛ یعنی تسلیم بدون قید و شرط به خواست آمریکا. پس تأکید شما دوستان به مذاکره با آمریکا در حالی که پیش شرط مذاکره پذیرفتن نظرات اعلام شده آقای ترامپ است، چه معنایی دارد؟

کاش این تسلیم شدن به آمریکا پایان کار بود. به هرحال آمریکا یک قدر قدرت است و شاید راهی باشد برای آینده! اما این تسلیم شدن به آمریکا نیست، بلکه تسلیم به یک گروه نژادپرست، متعصب و کودک کش توسعه طلب و انتقام جو است که فقط به دستورات قتل و انتقام و نسل کشی های مذکور در تورات و تلمود عقیده دارند؛ تسلیم شدن به اسراییل برای تحقق اسراییل بزرگ از ماورای نیل تا ماورای فرات حسب پرچم آنها و نقشه های صادره و ضرب سکه و آرم روی بازوی سربازان. امروز آمریکا و اسراییل از ما چه می خواهند؟ حذف غنی سازی و تعطیلی موشک سازی، سپس تعطیلی نیروی هوایی و آن گاه نابودی تانک ها؛ همان طور که به مصر می گویند نیروی هوایی برای چه می خواهی؟ ما از شما دفاع می کنیم!

به قول آن صاحب نظر بعدها می گویند مدارس شما فیزیک و شیمی درس ندهد چون پایه ساخت بمب اتمی است. در حقیقت اقتصاددانان و دانشمندان یک کشور تنها برای صدور بیانیه به دنیا نیامده اند، بلکه برای طراحی و تصریح در چگونگی تعاملات اقتصادی در کشور حیات دارند. در هر کشور و در هر زمانی، شرایط خاصی حکمفرماست و نمی توان در هر کشور و در هر شرایطی از تئوری های اقتصاد آزاد برگرفته از اقتصاددانان بنام جهان استفاده کرد.

اقتصاددانان و استادان دانشگاه و اصولا هر صاحب نظری نخست باید مسئله را تعریف و در حال حاضر برای کشورمان باید شرایط را سنجش کند. اینکه پارادایم (که از این پس انگاره ها ذکر می شود) باید تغییر کند، حرفی درست است و نه تنها برای کشور ما صدق می کند بلکه اصولا جوامع بشری در صورت تغییرنکردن دچار تغییرات ناخواسته و نامطلوب می شوند.

در بیانیه هرچند به نکاتی اشاره شده است، اما برای ورود به موضوع ابتدا باید وضع موجود یعنی انگاره های حکمرانی تعریف و آن گاه راه حل برای آنها جست وجو شود. در بیانیه دوستان دانشمند و اقتصاددان نوعا تأکید بر مذاکره با آمریکا، سیاست های پولی و مالی، مشارکت مردم و برخی جنبه های سیاسی شده است، در حالی که اگر دقت کنیم، اصالتا مسائل اقتصادی به زیربنای اقتصادی کشور و شرایط زیستی بازمی گردد.

مگر می شود اقتصاددان ملی فراموش کند که نتانیاهو می گوید ما با قدرت صلح را برقرار می کنیم. این همان حرف ناپلئون است که می گفت با قدرت اروپا را متحد می کنیم و هیتلر می گفت تمام سرزمین اروپا را با قدرت اداره می کنیم. گویی دوستان عزیز در کشوری دیگر زندگی می کنند و مسائل جاری کشور و تهدیداتی را که از هر سو بر کشور واقع است (شاید بگویند نتیجه سیاست های حکمرانی خودمان است)، نادیده می انگارند. واقعا جنگ پدیده بسیار مخربی است و به هر طریق از آن باید اجتناب کرد، اما سرسپردگی و قبول طاعت از جنایتکاران حتما سرنوشت بدی برای ملت ها رقم می زند. امروز در شرایطی حضور داریم که صرف نظر از دشمنان خارجی که بی دلیل حقوق ملت ایران را پایمال می کنند و تصمیم برای سرنوشت ایران را حق خود می دانند، به دلیل عملکرد ناقص حکمرانی تصمیمات متخذه در سیستم بوروکراسی کشور که آقایان یا مستقیم یا غیرمستقیم در آن شریک هستند، اصل سرزمین ایران به خطر افتاده است.

یعنی اگر هم دشمن خارجی پا پس بکشد، سرزمینمان به عنوان اصل تولیدگر اقتصاد به خطر نابودی کشیده خواهد شد، ولی در این حال دوستان اقتصاددان به فکر سیاست های پولی و مالی هستند که خود در زمان تصدی عهده دار بخش یا بخش هایی از آن بودند. ازجمله یکی از ایشان در جلسه هیئت وزیران خطاب به رییس جمهور وقت گفت هر آنچه شما بفرمایید ما انجام می دهیم. آیا ایشان به عنوان متخصص و برنامه ریز باید آنچه را صلاح کشور است، انجام می داد یا صرفا دستورات دلخواه رییس جمهور غیرمتخصص را اطاعت می کرد؟

اگر بتوانیم چشم هایمان را باز کنیم و هر چیز را در جای خود ببینیم و از علم و دانش خود در طراحی شرایط اداره کشور در زمان ها و شرایط مختلف استفاده کنیم، به علم مفید دست یازیده ایم والا همچنان اسیر علم غیرمفید خواهیم بود و این صرفا برای امضاکنندگان بیانیه نیست، بلکه برای هر آن کس که در اداره کشور دست دارد، ضروری است.

شاید انگیزه این گروه اقتصاددانان و استادان بیشتر بازگشت به احساس نبود نقشه راه و طرح مناسب برای مقابله با حوادث آتی باشد. به یقین آنان درد و غم وجود ایران و دلسوزی برای کشور و مردمان را دارند. برخلاف برخی افراد و رسانه ها که یک طرفه این اندیشمندان را مورد هجمه قرار داده اند، چه خوب بود که مسئولان با آنان نشست های لازم و گفت وگوی دلسوزانه را برقرار می کردند. یقینا آنچه در این یادداشت به عنوان نقد برخی نکات بیانیه ذکر شده، در گفت وگوی رودررو روشن تر و نتیجه قابل بهره برداری برای رودرروشدن با شرایط کشور و مقابله با دشمنان ایران و مردم ایران حاصل می شود.