کوروش احمدی، دیپلمات پیشین، در سرمقاله روزنامه شرق با عنوان اصالت راهبری برای دیپلماسی قائل شویم ضمن اشاره به مشکلات زیست محیطی و جمعیتی و اقتصادی کشور و جنگ تحمیلی 12 روزه، بر لزوم توجه به اهمیت دیپلماسی تأکید کرده است.

او در این زمینه نوشت: این روزها در یکی از مقاطع حساس تاریخ ایران به سر می بریم. کشور با مشکلاتی بنیادی در حوزه تاب آوری و زیست پذیری سرزمینی، خطر بسته شدن پنجره جمعیتی و مهاجرت نخبگان مواجه است. این مشکلات حاصل هم افزایی منفی بین عواملی همچون خشک سالی، تخریب محیط زیست و سوءمدیریت مزمن است. تورم دورقمی در چند دهه به همراه انواع ناترازی ها، کسر بودجه و کسر سرمایه اجتماعی، به این مشکلات دامن زده است. تجاوز نظامی اخیر و خطر تکرار آن مزید بر علت شده و بر دامنه و عمق این مشکلات افزوده است.

در چنین شرایطی، ایران نیازمند نوعی سیاست خارجی است که کشور را از گرداب سیاست ناکارآمد کنترل تخاصم خارج کند و در مسیر حرکت در جهت تنش زدایی و برقراری صلحی پایدار قرار دهد. مردم و حاکمیت در ایران به چنین تحولی نیاز دارند تا بتوانند با استفاده از یک دوره طولانی آرامش در سیاست خارجی بر مشکلات انباشته متمرکز شوند. جای تردید نیست که نظام سیاسی ما در کوتاه مدت وظیفه ای فوری تر و مبرم تر از تمرکز بر یافتن راه هایی برای رفع تنش و تحریم و آزادسازی ظرفیت های ملی برای تمرکز بر مشکلات بنیادی ندارد.

جای خوش وقتی است که آتش بس متزلزل کنونی به رغم برخی پیش بینی ها همچنان دوام آورده و طرفین این منازعه تا آنجا که به ایران و آمریکا برمی گردد، کوشیده اند سطح تنش را پایین آورند. آنچه از سخنان ترامپ با وجود تمام ضدونقیض گویی های مرسومش می توان دریافت، این است که تمرکز او بر نیل به توافقی مکتوب با ایران است. تأکیدات مکرر ترامپ بر نابودی کامل تأسیسات هسته ای ایران، بیش از آنکه جنبه رجزخوانی داشته باشد، می تواند پیامی مبنی بر بی نیازی به حمله مجدد باشد.

او در جریان جنگ نیز گفت حملات اسراییل به ایران می تواند به او فرصت توافق با ایران را بدهد. او در جریان سفر نتانیاهو به واشنگتن نیز پیوسته از مذاکره با ایران و ضرورت اینکه چیزی روی کاغد آورده شود گفت. درحالی که نتانیاهو به واسطه ماهیت خبیثش همچنان بر طبل ادامه جنگ می کوبد و مثل همیشه نسبت به هر توافقی بین ایران و آمریکا بیمناک است، او امیدوار است با این ادعا که توفیق در حمله به سایت های هسته ای ایران کوتاه مدت است و راهبردی نیست، گزینه نظامی را همچنان حفظ کند.

سخنان او درباره مهلت 60روزه و سقف 480کیلومتری برای برنامه موشکی ایران نیز عمدتا با هدف تخریب دیپلماسی بین ایران و آمریکا مطرح شده است. بعید است در طرح های تجاوزکارانه رژیم اسراییل علیه ایران، برنامه هسته ای ایران جنبه محوری داشته باشد. اسراییل در سراسر تاریخ خود هدف تضعیف قدرت های اصلی خاورمیانه را به قصد تبدیل خود به هژمون منطقه دنبال کرده است.

هدف این رژیم این بار می تواند مرعوب کردن دیگر کشورهای خاورمیانه و بازکردن راه برای پیشبرد پیمان ابراهیم از طریق بی ثبات کردن ایران باشد. نمونه رفتار جنایتکارانه اسراییل علیه سوریه بعد از فروپاشی دولت اسد که شامل نابودی کلیه دارایی های نظامی سوریه، اشغال بخش بیشتری از خاک سوریه و تلاش برای تجزیه آن کشور است، گویاست.

اسراییل در تجاوز 12روزه علیه ایران بسیار فراتر از اهداف هسته ای ایران رفت و حملاتی انجام داد که نمی توانست هدفی جز بردن کشور به سمت بی ثباتی و تشویق تمایلات تجزیه طلبانه داشته باشد. این در حالی است که آمریکا به عنوان یک قدرت جهانی، اولویت های متفاوتی دارد و یک ایران بی ثبات را که منبع صدور بی ثباتی به کل منطقه و خلیج فارس باشد، نمی خواهد و می داند که از عهده هزینه های آن برنخواهد آمد. ترامپ به علاوه با مشکل ناشی از مخالفت شدید پایگاه اجتماعی اش با اقدامات بیش از حد در خاورمیانه نیز مواجه است.

بیشتر کشورهای منطقه نیز با بروز بی ثباتی در ایران مخالف هستند و خود را قربانی اصلی هرگونه بی ثباتی منطقه ای می دانند و نیز مخالف روندی هستند که خروجی آن تبدیل اسراییل به هژمون منطقه باشد. در چنین شرایطی، بین ترامپ و نتانیاهو در مورد سیاست پیش رو اختلاف نظر وجود دارد و به ویژه نتانیاهو نگران ازسرگیری مذاکرات بین ایران و آمریکاست.

در این شرایط، ایران باید دو هدف را دنبال کند: نخست خنثی کردن اهداف شیطانی افراطیون اسراییلی و دوم حرکت در راستای تثبیت آتش بس و برداشتن تحریم های آمریکا. هر دو این اهداف فقط از مسیر اصالت راهبردی قائل شدن برای دیپلماسی و مذاکره می گذرد. اگر در این گیرودار هدف رفع تحریم ها مغفول بماند، ممکن است سال ها بگذرد و فرصتی برای لغو آن ها فراهم نیاید. خوشبختانه رییس جمهور در مصاحبه اخیر با تاکر کارلسون راه را برای مذاکره باز گذاشتند و وزیر خارجه ما نیز در روزهای اخیر چنین سیاستی را بازتاب داده است. اما در یک مذاکره احتمالی با آمریکا، اصالت راهبردی قائل شدن برای دیپلماسی و به کارگیری نوع متفاوتی از دیپلماسی در مقایسه با 22 سال گذشته ضرورت تام دارد.