فرارو انتشار خبری درباره احتمال فعالسازی مکانیسم موسوم به اسنپ بک از سوی تروییکای اروپا، جدالی مجازی و رسانه ای میان موافقان و مخالفان توافق هسته ای سال 2015 شکل گرفته است. در این خبر آمده بود که آلمان قصد کلید زدن این مکانیسم را دارد. بر اساس خبری که تا کنون به صورت رسمی تایید نشده، آلمان قصد دارد روز سه شنبه 15 ژوییه همراه با فرانسه و انگلستان نامه مورد نظر برای این اقدام را به شورای امنیت ارسال کند.

به گزارش فرارو، با مرور مواضع و تحلیل ها می توان گفت تقریبا موضع گیری ها در این باره، به دو بخش تقسیم می شود و حد وسطی ندارد. آن هایی که تحلیلی میانه ارائه می دهند، در اقلیت هستند. در صورتی که توافق برجام ادامه پیدا می کرد، تمام قطعنامه های تحریمی شورای امنیت که در دهه هشتاد ذیل فصل 7 منشور ملل متحد علیه ایران به عنوان تهدیدی برای صلح و امنیت بین الملل صادر شده بود، در اکتبر 2025 از حالت تعلیق در می آمد و به طور کامل لغو می شد. الان نیز این امکان وجود دارد اما به دلیل از کار افتادن توافق هسته ای و تحولاتی مانند خروج ترامپ از برجام، تیرگی روابط ایران و اروپا پس از آغاز جنگ اوکراین و وقایع پس از هفت اکتبر، طرف اروپایی به دنبال این است که اجازه ندهد قطعنامه های ایران لغو شود. به همین دلیل می خواهند قبل از این که امکان این کار را از دست بدهند، قطعنامه های شورای امنیت را برگردانند.

اصل درگیری سیاسی، مجازی و رسانه ای بر سر این موضوع، میان اصلاح طلبان و تندروهاست. در واقع، اختلاف قدیمی آنان بر سر نگاه به حوزه دیپلماسی بار دیگر سر باز کرد. در سطح رسانه ای، یک طرف روزنامه هایی مانند کیهان، وطن امروز و سایت هایی مانند رجانیوز قرار دارند. در طرف مقابل، هم میهن، سازندگی، اعتماد و رسانه های مستقل و رسانه های اصلاح طلب ایستاده اند.

در سطح مجازی و به طور مشخص توییتر (ایکس) نیز صف آرایی به همین شکل است. اکانت های حقیقی و ناشناس حامی جریان سیاسی سعید جلیلی، جبهه پایداری و علی اکبر رائفی پور در زمره منتقدان هستند و در طرف مقابل، کاربران حقیقی و ناشناس جریان اصلاح طلب. کارشناسان این حوزه که در فضای شبکه های اجتماعی فعال هستند تقریباً در میانه جدال قرار می گیرند.

احسان موحدی، روزنامه نگار و کارشناس حوزه قفقاز: فعال کردن مکانیسم ماشه با هدف بازگشت تحریم های بین المللی شورای امنیت علیه ایران صورت می گیرد. کشورهای دارای حق وتو هم قادر به وتوی این مکانیسم نیستند. ایران ذیل فصل 7 منشور ملل متحد تهدیدی برای صلح تلقی شده و اقدامات نظامی و غیرنظامی جهانی علیه آن مجاز خواهد بود. ضرورت تدبیر عمیق!

امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مطالعات آمریکا: اگر گستره تحریم های سازمان ملل علیه ایران کمتر از گستره تحریم های آمریکا علیه ایران باشد و اگر شرکای اصلی تجاری ایران به ویژه چین تحریم های سازمان مللی ایران را دقیق رعایت نکنند، اسنپ بک، تهدید حیاتی را متوجه اقتصاد ایران نمی کند؛ هرچند که به لحاظ حقوقی، مخاطراتی خواهد داشت. و جای این که یقه طرف ایرانی را بگیریم که چرا با آمریکا توافق کرد، یقه آمریکا را بگیریم که چرا از توافق با ایران خارج شد.

مجید شاکری، کارشناس اقتصادی نزدیک به قالیباف: چقدر این تعریف مکانیسم ماشه به عنوان دستور کار رقابت در سیاست داخلی، مهوّع است.

شاخص ترین واکنش مربوط به سعید جلیلی بود که روز 23 تیر به عنوان سالگرد امضای برجام، پستی کوتاه در توییتر منتشر کرد: 10 سال گذشت... سالگرد خسارت محض. این توییت در کنار پستی مربوط به سال 2017 منتشر شد که در آن نوشته شده بود: بند 37 برجام یا همان مکانیزم ماشه را بخوانید؛ برای همین بود که در دوره قبل ما چنین توافقی را امضا نکردیم.

سیدمحمود نبویان، نماینده مجلس: دشمنان در نقشه ی جدید برای ایجاد ترس و وحشت، تهدید به فعال کردن مکانیسم ماشه کرده اند. عملی شدن این تهدید، آسیب جدی به اقتصاد کشور وارد نمی کند، زیرا در طول سال های اخیر تحریم ها با توافق برجام !! چند برابر شده!!! یعنی تحریم خاصی برداشته نشده که با فعال شدن مکانیسم برگردانده شود.

علی جعفری، از مدیران وزارت راه در دولت سیزدهم و فعال رسانه ای نزدیک به سعید جلیلی: اینکه بعد از گذشت یک دهه کسانی که برجام را نوشتند تازه متوجه شده اند خسارت مکانیسم ماشه معادل حمله نظامی است، مجددا اثبات می کند تنها گناه سعید جلیلی تخصص، فهم درست و جلوتر بودنش از زمان است. دیری نخواهد بود که درست بودن سایر حرف های جلیلی در حوزه اداره کشور نیز به اثبات برسد. اشاره او درباره همسانی مکانیسم ماشه با حمله نظامی، اشاره ای به صحبت های اخیر سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه است.

وحید عزیزی، فعال مجازی حامی جلیلی: پذیرفتن مکانیسم احمقانه ماشه، به عنوان یک مصداق نفوذ حرفه ای، پیش روی همه ماست.

مسعود براتی، کارشناس تحریم شناسی و نزدیک به جلیلی: چیزی نشده فقط ده سال عمرمان را از دست دادیم.

در ادامه گزارش بعضی واکنش ها از سوی کاربران ناشناس را مرور می کنیم:

- ناموساً [...]؛ میگن طوری نشده که، تازه بر می گردیم به تحریم های زمان احمدی نژاد! ولی اون هشت سالی که باید صرف اقتصاد مقاومتی و نگاه به داخل می شد، صرف برجام شد و نتیجه اش ورشکستگی صدها شرکت مثل ما و نابود شدن زندگی کلی آدم تو اون دولت شد.

- مکانیسم ماشه یعنی می ریم دقیقا قبل سال 93 و برجام. یعنی دلار میشه 3200، تعداد تحریم هامون 500 تاس نه 2500 بعد برجام، بنزین هم هنوز 300 تومنه، دیدید مکانیسم ماشه بد نیست ؟ ظریف موچکر.

- اول به ظریف بگید 11 تُن اورانیوم غنی شده که بخاطر برجام از دست دادیم رو برگردونه. بعد با برگشتن به قبل از برجام با مکانیسم ماشه مزّه بریزید.

- 11سال طول کشید تا یه عده بفهمند ظریف یک دیپلمات تقلبی و پلاستیکی هستش که هیچ شناختی از معاهدات بین المللی و سیاست خارجه نداره و جلیلی سال ها از زمانه ی خود جلوتر است و هر آنچه در باب برجام گفت، حقیقت داشت.

- به نظرم حالا که قراره مکانیسم ماشه فعال بشه عاملینش هم باید مجازات بشن...

- حداقل کارمون اینه در برابر مکانیسم ماشه، سردارهای دیپلماسی سکه ها رو پس بدن و دادگاهی شن؛ البته اگه اهل وفاق خاطرشون مکدر نمیشه.

- نوچه هاشون می خندن و میگن خب برمی گردیم به قبل برجام! ... 12 سال از جوانی ما و سرمایه یک ایران رو خرج رفیق بازی کردید، تحریم رو سه برابر و جنگ به خونه آوردید و تازه برمی گردیم نقطه شروع؟!

سمت دیگر این جدال مجازی، جریان اصلاح طلب، حامی دولت روحانی و محمدجواد ظریف بودند. ذکر این نکته اهمیت دارد که بخشی از اظهارات دو طرف، در واقع واکنش های مستقیم و غیرمستقیم به اظهارات طرف دیگر این جدال است.

هادی محمدی، خبرنگار حوزه سیاست خارجی: فعلا که وزارت خارجه درخواست آلمان برای مکانیسم ماشه را تکذیب کرد اما آنقدر تندروهای سایبری مراکز خاص در این 24ساعت محتوای تفرقه ساز تولید کردند که اگر چند درصد هم در اجرای مکانیسم شک داشتند احتمالا برطرف شده باشد. این رفتار در چنین شرایط حساسی مشکوکه و پیگیری آن مفید خواهد بود.

سیدعلی پورطباطبایی، روزنامه نگار اصلاح طلب: اگر مکانیسم ماشه عملیاتی شود چه اتفاقی می افتد؟برمی گردیم به دوران جلیلی و محمود و قطعنامه هایی که حاصل آن دوران است.

رضا رییسی، روزنامه نگار و فعال سیاسی اصلاح طلب: اگر مکانیسم ماشه یا اسنپ بک، تهدید و چالش تازه ای برای ایران باشد (که البته با شرایط فعلی چنین فرضی ندارم) فحشش را به جای ظریف و برجام به احمدی نژاد و سعید جلیلی بدهید! چرا؟؟؟ چون به هنگامی که 6 قطعنامه متواتر و پشت سرهم شورای امنیت علیه ایران به تصویب رسید. احمدی نژاد قطعنامه ها را کاغذ پاره می خواند و سعید جلیلی هیچ دستاورد مجاب کننده ای در مذاکرات 6 ساله برای تغییر وضعیت و ممانعت از صدور قطعنانه به ارمغان نیاورد.

در ادامه گزارش بعضی واکنش ها از سوی کاربران ناشناس را مرور می کنیم:

- ایشون [سعید جلیلی] یادش رفته برجام رو امضا کردند که قطعنامه های خانمانسوز دوره ایشون رو رفع کنند. قطعنامه هایی که سه ماه دیگه اثراتش رو به وضوح خواهیم دید.

- [ظریف] یک روز گفت نگذارید این پنجره (مذاکرات احیای برجام) بسته بشه، شاید دیگه نشه بازش کرد، گوش ندادید. غنی سازی 3،65 تبدیل داره میشه به صفر. تا برگشتن به وضعیت قبل از برجام هم فاصله زیادی نداریم. کاش صدای دلسوزان واقعی کشور شنیده بشه.

- با برداشته شدن برجام، 6 قطعنامه تحریمی سازمان ملل که در دوران مسؤولیت جلیلی به تصویب رسیده بودند، برمیگردد. یعنی بازگشت به دوران اتحاد جهانی علیه ایران، و مجاز بودن حمله به ایران به عنوان تهدید کننده صلح جهانی! اینا چه طور بگن از اینکه 10 سال جنگ به تأخیر افتاده بود ناراحتند؟

- الهی شکر این برجام کثافت تموم شد و برمی گردیم به دوران طلایی جلیلی و احمدی نژاد. خدایا شکرت که این بلا رو از سر ما دور کردی. اره برجام بد بود. حالا برید حالشو ببرید.

- برجام تلاشی ناموفق برای رفع اتفاقی بود که در زمان مسئولیت این کاربر توییتر [سعید جلیلی] نتوانستند مانع آن شوند. دستکم برجام تعلیق ده ساله اتفاق سراسر شوم تحریم های شورای امنیت بود با دو سه سال تنفس در سال های ابتدایی. شکست برجام، بازگشت به آن چیزی که است که در دوره این کاربر اتفاق افتاد.

- برجام باعث شد 10 سال کشور از تحریم جدید بین المللی در امان باشد! بعد از این ببینید نبود برجام چه بلایی سر ایران می آورد! اگر ماشه کشیده شود خواهید دید خسارت_محض چیست!