سال گذشته یک هزار و 300 نفر از نیروهای پرستاری گواهی Good standing دریافت کردند که این آمار نسبت به سال قبل آن کاهش 35 درصدی را نشان می‎دهد. به طور کلی پزشکان و پرستارانی که تصمیم به مهاجرت دارند، باید این گواهینامه یا صلاحیت حرفه ای را از سازمان های مربوطه دریافت کنند.

به گزارش ایران، دکتر عباس عبادی، معاون پرستاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به اینکه در سال 1402 حدود 2 هزار پرستار برای دریافت گوداستندینگ به سازمان نظام پرستاری مراجعه کردند، می‎گوید: متأسفانه در شش سال گذشته اخذ این گواهینامه روبه افزایش بوده است. البته دریافت این گواهینامه به معنای مهاجرت کردن نیست، ولی با مقایسه آمارهای سال 1402 با 1403 و طبق اعلام سازمان نظام پرستاری، در سال 1402 دو هزار نفر برای دریافت

Good Standing مراجعه کردند، اما در سال گذشته این عدد به یک هزار و 300 نفر رسیده است، به این معنا که حداقل 35 درصد میل به مهاجرت در همکاران پرستار کم شده است. همچنین طبق آمار سازمان نظام پزشکی، این اتفاق در حوزه پزشکی هم رخ داده و 18 درصد درخواست گوداستندینگ، کاهش پیدا کرده است.

سال 1402 نسبت به سال قبل آن حدود 70 درصد رشد مهاجرت نیروی پرستاری را شاهد بودیم، موضوعی که معاون پرستاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به آن اشاره می‎کند و می‎گوید: از مجموعه دانشگاه علوم پزشکی خواستیم در بازه زمانی 1400 تا پایان سال 1403 گزارشی از نیروی‎هایی که مهاجرت کردند، افرادی که استعفا دادند، همکارانی که ترک خدمت داشتند و چند شاخص دیگر ارائه بدهند.

از سال 1400 تا 1402 روند مهاجرت بشدت نرخ افزایشی داشت و در برخی از سنوات تا 80 درصد رشد مهاجرت قطعی داشتیم. در سال 1402 این عدد 586 نفر بود، اما سال قبل آن حدود 300 نفر مهاجرت کرده بودند؛ یعنی در یک بازه یک ساله، مهاجرت حدود 70 درصد رشد داشته است. خوشبختانه این رشد در سال 1403 شتاب کمتری داشته و تعداد افرادی که مهاجرت کرده اند کاهش پیدا کرده است. البته این به معنای مهاجرت معکوس نیست، فقط توقف رشد صعودی مهاجرت است.

آلمان و دانمارک از جمله کشورهایی بودند که بیشترین درخواست برای مهاجرت را داشتند، اما اکنون به خاطر اشباع در زمینه جذب نیرو، فعلاً درخواست‎ مهاجران را پذیرش نمی‎کنند. دکتر عبادی توضیح می‎دهد: دو سال متوالی است که سفیر جمهوری اسلامی در دانمارک به وزارت امور خارجه گزارش‎هایی ارسال می‎کند.

این گزارش ها به دست ما هم رسید، مبنی بر اینکه پنج سال گذشته دو کشور دانمارک و آلمان بیشترین نرخ مهاجرت پرستاران ایرانی را داشتند. کشورهایی مانند حاشیه خلیج فارس، استرالیا، نیوزیلند، آمریکا، کانادا و برخی دیگر از کشورهای اسکاندیناوی هم جزو مقاصد مهاجرت پرستاران بودند، اما بیشترین نرخ مربوط به آلمان و دانمارک است.

بر اساس گزارش سفیر ایران، طی چهار سال گذشته بالغ بر سه هزار پرستار ایرانی به نیت کار به دانمارک مهاجرت کرده اند. معاون پرستاری وزارت بهداشت می گوید: در این سال‎ها با توجه به شرایطی که دانمارک دارد، پرستاران در پیدا کردن شغل دچار مشکل شدند، این امر می‎تواند به خاطر سختی زبان، هزینه‎های بالای زندگی و سختی کار باشد.

از 3000 نفری که به این کشور مهاجرت کردند، فقط 1000 نفر موفق به یافتن شغل شدند، دو هزار نفر دیگر یا هنوز کار مناسبی پیدا نکردند یا کارهایی یافتند که کار فنی و تخصصی پرستاری نیست. این موضوع در وزارت بهداشت مورد بررسی و آسیب شناسی قرار گرفته است تا شرایطی را مهیا کنیم که اگر همکاران‎مان به هر دلیلی از مهاجرت پشیمان شدند، در صورت برگشت موقعیت اشتغال‎شان فراهم باشد.

دکتر عبادی درباره حقوق و دستمزد پرستاران که همیشه به عنوان اصلی ترین خواسته و مهم ترین دلیل مهاجرت آن ها اعلام شده است، می‎گوید: می پذیرم که میزان دریافتی پرستاران یا همکاران گروه سلامت به شکل عام قابل مقایسه با سایر کشورها نیست، اما هزینه‎های زندگی هم در کشورهای دیگر به نسبت دریافتی ای که دارند، بالاست.

البته از سال گذشته تلاش شده با اجرای قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری و اصلاح فرمول اضافه کار کادر بالینی و تسهیل شرایط استخدام، کمی اوضاع بهبود پیدا کند، به طوری که در شش ماهه دوم 1403 شاهد کاهش دریافت گواهینامه

Good standing و توقف رشد مهاجرت در گروه پرستاری بودیم. امیدوارم با تلاش بیشتر و زمینه سازی برای کاهش دغدغه های شغلی همکاران در گروه سلامت، شانس و میل به ماندگاری در کشور را افزایش دهیم.

با وجود کاهش میل به مهاجرت در کشور، هنوز کمبود نیروی کادر پرستاری مشهود است. دکتر عبادی می افزاید: ایران از سه شاخص برای تعداد پرستار استفاده می‎کند. اولین شاخص، نسبت پرستار و پزشک است که نسبت باید یک به سه باشد؛ یعنی به ازای یک پزشک سه نیروی پرستار مورد نیاز است.

دومین شاخص، نسبت پرستار به جمعیت است. میانگین دنیا به ازای هر 10 هزار نفر، هشت پرستار است که این نسبت در کشور ما تقریباً 2.2 است. شاخص سوم که بیشتر در ایران مورد استفاده قرار می‎گیرد، نسبت پرستار به تخت است و به ازای هر تخت باید 1.8 پرستار داشته باشیم که اکنون میانگین کشور ما نودوپنج صدم است، یعنی باید معادل پرستاران شاغل، پرستار جذب کنیم. با این اوصاف به 100 هزار پرستار نیاز داریم.

دکتر احمد نجاتیان، رییس کل سازمان نظام پرستاری نیز با اشاره به اینکه مهاجرت کادر بهداشت و درمان موضوع جدیدی در کشور نیست، می‎گوید: مهاجرت یک امر جهانی است و همه کشورها با آن درگیر هستند. در حوزه پرستاری حدود یک دهه قبل موج مهاجرت آغاز شد اما در سال های 1400 تا 1402 شدت بیشتری گرفت.

حدود 10 سال پیش سازمان نظام پرستاری مکانیزمی راه‎اندازی کرد تا کسانی که می خواهند به خارج از کشور مهاجرت داشته باشند، گواهی Good Standing یا تأیید صلاحیت دریافت کنند؛ صلاحیتی که نشان می‎دهد پرستار مذکور مشکل قانونی در ایران ندارد و تخلفاتش بررسی می‎شود. با این گواهی می‎توانستند در کشورهای مختلف به عنوان پرستار شاغل شوند. ملاک آمارهای این سازمان برای محاسبه مهاجرت پرستاران، تعداد صدور همین گواهینامه‎هاست. در این میان ممکن است بخشی از این گواهینامه‎ها منجر به مهاجرت نشود.

طبق بررسی سالانه سازمان نظام پرستاری و مقایسه سال‎ها، در نیمه دوم سال گذشته شاهد کاهش تعداد مهاجرت بودیم. دکتر نجاتیان در این باره توضیح می‎دهد: این کاهش امسال هم ادامه پیدا کرده است، به طوری که نسبت به سال گذشته کاهش قابل توجهی در تعداد درخواست‎ها داشتیم. مهاجرت پدیده‎ای است که عوامل مختلفی در آن اثرگذار است.

یکی از موارد در ایجاد این آمار کاهشی، قطعاً توجه جدی دولت چهاردهم به حوزه سلامت و اقداماتی است که در نیمه دوم سال گذشته انجام داد. این اقدامات عمدتاً در حوزه پرداخت مطالبات گذشته، افزایش اضافه کار و امیدآفرینی است که در سطح ملی و اجتماعی در بهبود روابط بین الملل ایران با کشورهای جهان شکل گرفت. از طرفی با پدیده کشش در خارج از ایران مواجه هستیم که بی تأثیر نبوده است.

پرداخت معوقات پرستاران یکی از اقدامات مهم دولت چهاردهم بعد از روی کار آمدن بود تا بتواند رضایت نیروی سلامت را به دست آورد. رییس کل سازمان نظام پرستاری با اشاره به شرایط دریافتی پرستاران می‎گوید: تیرماه سال گذشته، میزان متوسط معوقات کارانه پرستاری در کشور به 9 ماه رسیده بود و شهرهایی هم داشتیم که 18 ماه معوقه عقب افتاده داشتند.

یعنی 18 ماه پیش کار کرده بودند، پولش را بیمه داده اما به نیروی کار پرداخت نشده بود. در بحث اضافه کار هم حدود 5 ماه عقب افتادگی داشتیم. اکنون این عدد به 6 ماه برای تعرفه و حدود سه ماه برای اضافه کار رسیده است. یعنی نسبت به سال گذشته دو الی سه ماه معوقات مان کمتر شده است. علاوه بر این طی سال گذشته به طور مرتب کارانه پرداخت شده و به معوقات اضافه نشده است.

متوسط کارانه‎ای که به گروه پرستاری پرداخت می‎شود، حدود شش ونیم تا هفت میلیون تومان است. رییس کل سازمان نظام پرستاری با اشاره به اینکه این عدد قابل توجه نیست، می‎گوید: امیدوار بودیم دولت امسال توجه ویژه ای به بحث تعرفه پرستاری داشته باشد که متأسفانه این نگاه ویژه وجود نداشت. ما به اندازه رشد عادی همه تعرفه‎ها رشد تعرفه داشتیم.

به نظر می‎رسد دولت باید در این زمینه جدی تر وارد شود چراکه کمبود نیروی پرستاری فشار بیشتری به سایر نیروهای فعال متحمل می‎کند و همین امر سبب کاهش کیفیت کار و افزایش عوارض جانبی برای مردم می‎شود. اثرگذاری این بخش خودش را در قالب تعطیلی بخش‎های بیمارستانی که امروز به یک واقعیت تلخ تبدیل شده است، نشان می‎دهد.

سال گذشته ترمیم حقوقی برای کارکنان بهداشت و درمان تصویب شد. دکتر نجاتیان در این باره می‎گوید: این ترمیم حقوق فقط دو ماه پرداخت شد و مابقی آن معوقات سال گذشته پرسنل است. موضوعی که دولت می‎تواند با اجرای آن بخشی از فشارمالی کادر پرستاری را کاهش دهد، مالیات است. متأسفانه امروز سیستم مالیات پلکانی را برای پرستاران داریم.

درخواست مان این است؛ اضافه کاری اجباری که به دلیل کمبود نیرو به پرستاران تحمیل می شود، مشمول مالیات نشود یا مالیات، پلکانی نباشد؛ مانند همکاران پزشک، قاضی‎ها و اعضای هیأت علمی که مالیات ثابت دارند. دولت اگر نمی‎تواند حقوق را افزایش دهد، حداقل این موضوع را در نظر بگیرد. حفظ نیروی سلامت مثل پرستاران بسیار مهم است چراکه برای این افراد از زمان آموزش تا آماده به کار شدن حدود پنج میلیارد تومان هزینه صرف می‎شود و باید مقداری هم هزینه کنیم تا این نیروی ارزشمند را نگه داریم.