در دورانی که رقابت در کنکور به اوج رسیده، بسیاری از داوطلبان درگیر اضطراب و مشکلات تمرکز هستند. حالا پژوهشی جدید نشان می دهد که یکی از روش های کمتر شناخته شده می تواند به بهبود تمرکز ذهنی و عملکرد مغز این افراد کمک کند.

به گزارش ایسنا، توجه به عنوان یکی از اصلی ترین فعالیت های ذهن انسان، نقش محوری در یادگیری، حافظه و درک مفاهیم ایفا می کند. وقتی فرد بتواند ذهن خود را برای مدت طولانی روی یک موضوع متمرکز نگه دارد، احتمال یادگیری مؤثر و عمیق تر بیشتر می شود. توجه کافی در فرایند آموزش، به ویژه در موقعیت های پرتنش مانند آمادگی برای کنکور، به عنوان یک عامل تعیین کننده در موفقیت تحصیلی شناخته می شود.

از سوی دیگر، کاهش توان توجه در دانش آموزان، می تواند زمینه ساز مشکلاتی چون افت تحصیلی، کاهش اعتمادبه نفس، و حتی مشکلات خانوادگی و رفتاری باشد. پژوهش های متعددی در سال های گذشته نشان داده اند که نقص در توجه، یکی از دلایل رایج ناتوانی های آموزشی در نوجوانان است.

در همین حال، روش های مختلفی برای تقویت توان توجه مطرح شده اند. یکی از این روش ها هیپنوتیزم درمانی است که طی سال های اخیر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. این روش، با تمرکز بر ذهن ناخودآگاه فرد، باعث کاهش استرس و افزایش تمرکز می شود.

برخلاف تصور رایج که هیپنوتیزم را با نمایش های سرگرم کننده اشتباه می گیرد، تحقیقات علمی نشان می دهند که این روش می تواند به عنوان یک ابزار جدی روان درمانی، برای بهبود عملکرد مغز به کار رود. هیپنوتیزم می تواند توجه پراکنده را متمرکز کرده، آرامش ذهنی ایجاد کند و با تلقینات مثبت، باورهای محدودکننده ذهنی را اصلاح نماید. بر همین اساس، بررسی تأثیر روش خودهیپنوتیزمی به عنوان نسخه ساده تر و آموزش پذیرتر این شیوه، اهمیتی دوچندان یافته است.

بر همین مبنا، منیجه شهنی ییلاق، استاد گروه روان شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، به همراه دو تن از همکاران خود، پژوهشی را انجام دادند تا مشخص شود آیا آموزش خودهیپنوتیزمی می تواند به بهبود تمرکز و فعالیت مغز داوطلبان کنکور کمک کند یا خیر. آن ها در این مطالعه، به جای تمرکز بر درمان مشکلات جدی، به بررسی این پرداختند که آیا می توان از این روش برای ارتقای عملکرد ذهنی در افراد سالم و مستعد بهره برد.

در این تحقیق، 24 داوطلب پسر 18 تا 20ساله مراجعه کننده به یک مرکز مشاوره کنکور در شهر شیراز مورد بررسی قرار گرفتند. این افراد به شکل تصادفی به دو گروه تقسیم شدند: یک گروه آزمایشی و یک گروه کنترل. گروه آزمایشی در طول دو هفته، در 10 جلسه آموزش خودهیپنوتیزمی شرکت کرد. در این مدت، گروه کنترل هیچ آموزشی ندید و صرفاً زمان گذراند. برای ارزیابی تأثیر این روش، میزان تمرکز و الگوی امواج مغزی از طریق دستگاه الکتروانسفالوگرافی (EEG) هر دو گروه، پیش و پس از مداخله بررسی شد.

نتایج به دست آمده نشان دادند که آموزش خودهیپنوتیزمی باعث افزایش تمرکز داوطلبان کنکور می شود. آزمون ها نشان دادند که عملکرد ذهنی گروهی که تحت آموزش قرار گرفته بودند، به شکل قابل توجهی نسبت به گروه دیگر بهبود پیدا کرده بود.

در بررسی های بیشتر مشخص شد که الگوی امواج مغزی داوطلبان نیز پس از این دوره آموزشی تغییر کرده است. نسبت امواج مغزی خاصی که با تمرکز مرتبط اند (مانند تتا به بتا در ناحیه مرکزی مغز)، کاهش پیدا کرده بود. این تغییرات نشان می دهند که ذهن افراد در وضعیت آرام تری قرار گرفته و توانایی آن ها برای حفظ توجه تقویت شده است.

بر اساس این یافته ها که در دوفصلنامه دست آوردهای روان شناختی وابسته به دانشگاه شهید چمران اهواز منتشر شده اند، بسیاری از داوطلبان کنکور، حتی اگر از اختلال رسمی توجه رنج نبرند، در شرایط پرتنش مانند جلسه کنکور با افت توجه مواجه می شوند. می تواند به عنوان ابزاری کاربردی، هم در کاهش اضطراب و هم در بهبود توجه عمل کند.

این روش، با کمک تلقینات مثبت و ایجاد حس آرامش، به اصلاح الگوی فکری و مغزی افراد کمک می کند. درواقع، افراد می توانند با یادگیری این تکنیک، کنترل بیشتری روی ذهن خود داشته باشند و باوری تازه درباره توانایی هایشان بسازند.

مطالعه فوق همچنین به تأثیر روش خودهیپنوتیزمی بر باورهای منفی ذهنی و تلقینات درونی افراد اشاره دارد. بسیاری از افراد، به دلیل تجربیات گذشته یا اضطراب، ذهن خود را به صورت ناخودآگاه طوری برنامه ریزی می کنند که باور دارند توانایی تمرکز ندارند. خودهیپنوتیزمی می تواند این باورهای محدودکننده را تغییر دهد.

به همین دلیل، پژوهشگران پیشنهاد داده اند که این شیوه در مراکز آموزشی و مشاوره ای با حضور روانشناسان متخصص آموزش داده شود.