سیدرضا صالحی امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و یکی از معاونان ستاد و از اعضای موثر کمپین انتخاباتی پزشکیان انتخابات 1403، به تحلیل آن انتخابات پرداخته، ویژگی های او را برشمرده و خاستگاه شعار برای ایران را معرفی می کند.

به گزارش انصاف نیوز، صالحی امیری که وزیر میراث فرهنگی و گردشگری است، بررسی کارنامه یک ساله دولت چهاردهم را به فرصت دیگری موکول می کند اما در چند جمله ای که می گوید باورش به این که حضور مسعود پزشکیان در راس قوه مجریه مانع از شکست یا ورشکستگی شد، موج می زند.

شما از کنش گران انتخابات ریاست جمهوری سال قبل هستید و در این یک سال اتفاقات متعددی رخ داده که شاید آن انتخابات را در خاطر جامعه کم رنگ کرده باشد. می خواهم آن انتخابات را تحلیل و روایت کنید.

همه فکر می کنند انتخابات سال گذشته شروع شد، نه! من خاطرم هست اواخر سال 1398 یا اوایل سال 1399، وقتی در کمیته ملی المپیک مسئولیت داشتم، در جلسه ای آقای علی اصغر شفیعیان تحلیل مرا از انتخابات آتی ریاست جمهوری پرسید و من تحلیلی ارائه دادم مبنی بر این که پس از بحران اجتماعی سنگین سال 98، نیازمند تغییر هستیم و این تغییر هم مطالبه جامعه و هم خواست نظام سیاسی است. گفتم این تغییر باید در چارچوب تغییر گفتمانی صورت بگیرد.

آقای شفیعیان نظر من درباره آقای دکتر مسعود پزشکیان را به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری پرسید، من گفتم بسیار گزینه خوبی ست آقای پزشکیان.

گفتم چهره ای است که به لحاظ روان شناسی اجتماعی ویژگی های ممتاز و مثبتی دارد که مورد پسند و علاقه جامعه ایران است.

گفتم ویژگی اول ایشان سلامت است. جامعه ایران اصولا آدم های سالم و ضدفساد را دوست دارد. ویژگی دوم ایشان صداقت مثال زدنی است. تحلیلم از ویژگی دیگر ایشان این بود که او یک چهره نسوخته سیاسی است که در بزنگاه های سیاسی و حوادث دچار دوگانگی و تعارض نشده و ثابت قدم مانده است.

ویژگی دیگر آقای پزشکیان هم پای بندی به ارزش های انقلاب، امام و رهبری است. تسلط کم نظیرش به قران و نهج البلاغه و استنادشان به ائمه اطهار، به او کمک می کند نشان دهد سیاست دینی به عنوان گفتمان مسلط می تواند در جامعه امروز ایران مطرح باشد.

ضمن این که ما به طور طبیعی باید کاندیدای خود را از میان اصلاح طلبان انتخاب می کردیم و باز ایشان به دلیل سه ویژگی ممتاز، می توانست کاندیدای مطلوب جریان اصلاح طلب باشد؛ مقبولیت نسبی درون نظام، سرمایه اجتماعی اندوخته بابت صراحت لهجه و پاک دستی و در نهیات قدرت اجماع سازی اش بین نیروهای انقلاب. این ویژگی ها هم آقای پزشکیان را به یک چهره قابل اتکا تبدیل می کرد.

بنابراین جمع بندی من در اوایل سال 99 این بود که اگر مسعود پزشکیان برای انتخابات ریاست جمهوری سال 1400 کاندیدا شود، حتما صحنه را تغییر می دهد و به عنوان یک چهره تازه و غیر تکراری، پتانسیل رای آوری دارد.

متاسفانه به دلیل برخی کج سلیقگی های حاکم، آقای پزشکیان در انتخابات سال 1400 ردصلاحیت شد، بدون آن که هیچ دلیل قانع کننده ای ارائه شده باشد. اما به هر حال ایشان تابع قانون و نظام های موجود درون سیستم بود و بدون هیچ واکنشی از موضوع ردصلاحیت عبور کرد.

وقتی سال گذشته خبر اتفاق برای هلی کوپتر حامل رییس جمهور و همراهانشان منتشر و سپس خبر تاسف بار شهادت ایشان تایید شد، من فکر کردم الان شرایطی به وجود آمده که می توان دوباره آقای پزشکیان را مطرح کرد.

چرا معتقد بودید پزشکیانی که در انتخابات 1400 ردصلاحیت شده، در 1403 تایید صلاحیت می شود. تازه با توجه به وضعیت جامعه، تایید صلاحیت هم به معنای رای آوری نبود و کاندیداتوری ریسک داشت.

فشارهای معیشتی از طرفی و نارضایتی های فرهنگی و اجتماعی از طرف دیگر، مردم را ناراحت و عصبانی کرده بود. رویکرد افراطی گری که به اعتقاد من در بخش هایی فشارهای ناروا به مردم وارد می کرد در ایجاد نارضایتی موثر بود.

فشار تحریم ها هم بر مردم و معیشت شان سنگینی می کرد و یک جریان رادیکال که هنوز هم فعال است، نمی خواست و نمی گذاشت کشور به سمت حل و فصل اختلافات و کاهش تنش پیش برود و از فشار تحریم ها کم کند. می دانید که در دوره آقای رییسی هم توافقی بین ایران و وزرای اروپایی حاصل شد و قرار بود که شهید امیرعبدالهیان در دوشنبه آتی این توافق را امضا کند اما عده ای در داخل به بهانه زمستان سرد اروپا، مانع امضای این توافق شدند که سبب اتفاقات بعدی شد.

در داخل انتظار جامعه این بود که رویکرد نظام سیاسی با مردم، انعطاف پذیر باشد. رویکرد سازگاری و تعامل با مردم انتخاب شود و دختران و پسران مردم را فرزندان خود ببیند و در یک تقابل فرهنگی با نسل جوان قرار نگیرد.

متاسفانه حوادث تلخی در پاییز 1401 رقم خورد که بروز تند همین تقابل فرهنگی نظام سیاسی با نسل جوان بود. همان مقطع شاید با ده ها گروه مرجع از دوستان امنیتی گرفته تا اصحاب رسانه، کارشناسان فرهنگی و اجتماعی و… جلساتی برگزار و این دغدغه ها را مطرح کردیم که شرایط اجتماعی کشور بسیار نامطلوب است.

وقتی تقابل اجتماعی با نسل جوان به کف خیابان کشید که نباید می کشید، وارد تقابلی شدیم که قطعا برنده اش نظام سیاسی نیست. مردم هم برنده اش نیستند. وقتی نارضایتی جامعه را پاسخ نمی دهید، به اعتراض تبدیل می شود. وقتی به اعتراض پاسخ نمی دهید، به عصبیت منجر می شود و عصبیت به خشم می انجامد. نتیجه خشم، خشونت است و وقتی خشونت رخ می دهد، شاهد انتقام جویی کف خیابان خواهیم شد. این لوپ خطرناکی است که چند بار پس از انقلاب واردش شده و از آن خارج شده ایم.

من معتقد بوده و هستم که می توانستیم و می توانیم بجای مناقشه با جامعه و تقابل در کف خیابان، می شود رویکرد گفت وگو و تعامل و اقناع و سازگاری را طی کرد.

آن چه در 1401 رخ داد به شدت به مقبولیت دولت لطمه زد. این موضوع بسیار مهمی است که هر چه به آن بپردازیم، باز هم جای کار دارد.

نظام سیاسی تحت هیچ شرایطی نباید مقابل مردم و نسل جوان خود بایستد و باید مسیرهای جایگزین پیدا کند. آیا ممکن است، حتما! تجربه دنیای امروز می گوید می توانیم با تولید سرمایه اجتماعی، با ایجاد اعتماد اجتماعی مسیر اقناع سازی را طی کنیم. سپس به سمت اجماع سازی برویم و پس از ایجاد اقناع و اجماع، به سمت همراه سازی جامعه برویم.

باور من این بود که در انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری سال 1403، نظام سیاسی به دنبال چهره جدید می گشت تا نقار میان حاکمیت و جامعه را برطرف کند. این موضوع را با آقای پزشکیان هم در میان گذاشتم. ایشان پرسید چرا من؟ این همه چهره دیگر وجود دارد. من پاسخ دادم از خاستگاه اصلاح طلبی صحبت می کنم و باور ندارم که نظام سیاسی به دنبال چهره های تکراری است.

نکته دیگرم این بود که نظام، آن تقابل های خیابانی را بسیار بسیار پرخسارت تلقی کرده و می خواهد یک آشتی ملی میان ساختار و جامعه شکل دهد و این کار نیازمند کسی است که قدرت این اجماع سازی و تعامل را داشته باشد.

دست آخر اعتقاد داشتم نظام به دنبال فرد قابل اعتماد است و می خواهد قدرت را به کسی بسپارد که امانت دار خوبی برای آن باشد.

این ویژگی ها در شخص مسعود پزشکیان وجود داشت.

وقتی ستاد انتخاباتی ایشان تشکیل شد، چه مشی و روشی انتخاب شد تا مردم قهر کرده را به صحنه بازگرداند؟

ایشان تاکیدش این بود که هر کس دلش برای ایران می تپد، می تواند در این گفتمان جای بگیرد. وفاق بعد از پیروزی شکل گرفت، قبل از انتخابات شعار اصلی ما برای ایران بود. برای ایران یعنی انسجام ملی. یعنی هر ایرانی فارغ از رنگ و پوست و نژاد و مذهب و جنسیت، از حقوق برابر برخوردار است و رییس جمهور مدافع حقوق همه ایرانیان است.

تمرکز شعار همه با هم برای ایران روی مفهوم ایران بود. تلاشی برای انسجام ملی که پس از پیروزی در انتخابات هم تکامل پیدا کرد.

شما باور دارید که شعار برای ایران تکامل پیدا کرده است؟

بله بله.

این شعار در تکامل به انسجام و سپس وفاق تبدیل شد. انسجام ارگانیکی یعنی به هم پیوستگی همه اجزای جامعه بدون هیچ دخالت مکانیکی. انسجام ملی یعنی حرکت هماهنگ و هارمونیک اجزای جامعه به سمت هدف متعالی است. اجزای جامعه چیست؟ جامعه ایران. هدف متعالی چیست؟ توسعه ایران.

آقای پزشکیان با این گفتمان وارد انتخابات شد.

گفتمان دیگر ایشان صداقت، راستی و شفافیت در عرصه سیاست و اجرا بود. به شدت روی سیاست بازی موضع داشت و سیاست ورزی را باور داشت.

من معتقد بوده و هستم اراده نظام به تغییر بود. باز معتقدم کاندیدای مطلوب نظام پزشکیان بود. چرا چنین ادعای بزرگی دارم؟ من در تمام انتخابات های پس از انقلاب با شدت و ضعف حضور داشته و فراز و فرودهای آن را می شناسم. در این انتخابات هیچ رفتاری که موید این نکته باشد که نظام روی کاندیدای خاصی تمرکزی کرده و پزشکیان کاندیدای فرعی برای گرم کردن تنور انتخابات است، رخ نداد. برعکس، نشانه های گوناگونی وجود داشت که نشان می داد کاندیدای مطلوب نظام پزشکیان است و هر چه تنور انتخابات گرم تر شود، پیروز انتخابات پزشکیان خواهد بود.

حالا که به این جا رسید اجازه بدهید بپرسم همه این ها در عمل چه نتیجه ای برای مردم داشته است. به نظر شما مردم تغییر و تفاوت پررنگی را با قبل حس کرده اند؟ این تغییر نتیجه ملموسی در زندگی ایشان داشته است؟

من به عنوان عضوی از دولت حق و صلاحیت آن را دارم که درباره عملکرد دولت قضاوت کنم. وقت مستقلی را تعیین کنید که من راجع به کارنامه یک ساله دولت پزشکیان در ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و حوزه بین الملل مشروحا توضیح دهم که پزشکیان چه مجموعه اقداماتی انجام داد که نظام سیاسی توانست حیات سیاسی خود را تداوم ببخشد.

این جنگ 12 روزه یکی از صحنه های محک و آزمایش دولت پزشکیان بود. بحران از این بزرگ تر که نداشته ایم. زایش دولت در بحران بود و تا همین امروز در بحران قرار دارد.

از جنگ غیرمستقیم وارد جنگ مستقیم شدیم. منهای این که مسئولیت جنگ در حوزه عزیزان نظامی است، آن چه در جنگ اهمیت دارد، پشتیبانی جنگ است و تامین مطالبات مردم.

جنگ با کمبود، جنگ با قحطی، جنگ با شورش های اجتماعی همراه است. جنگ یعنی خسارت، جنگ یعنی کمبود. در این 12 روز دولت پزشکیان تا حدود زیادی توانست با تامین نیازهای مردم، رضایت نسبی را جلب کند.

ما در جمعه اول بحران، طی یک روز 200 میلیون لیتر بنزین توزیع کردیم. میانگین این عدد 110 میلیون لیتر در روز و نقطه اوج در نوروز، 130 میلیون لیتر بود.

800هزار تن کالای اساسی از بنادر در سطح کشور توزیع شد. مردم امکان تامین کالاهای مورد نیاز خود را داشتند.

جنگ خیلی ملالت آور است اما کمبودها آزاردهنده تر است و بنابراین دولت سعی کرد مردم غیر از احساس تلخی جنگ، سختی و تلخی دیگری تحمل نکنند. این فقط یک نمونه از ظرفیت دولت در پشتیبانی از مردم و هم زمان نیروهای نظامی است. من از نزدیک درگیر بودم اما هنوز باز نشده که دولت چگونه پای کار آمد.

همه ظرفیت دولت درگیر جنگ بود و وسط میدان بودیم. تمام دولت در خدمت مردم بود. هیچ جلسه ای از دولت در زیرزمین و پناهگاه برگزار نشد. هیچ بخشی از دولت نبود که درگیر جنگ نشده باشد. این پای بندی به همان شعارمان است که می گوییم دولت هیچ شانی جز خدمت گذاری مردم ندارد.

افق را چگونه می بینید؟

شرایط کشور بسیار پیچیده است. ساده سازی، ساده لوحانه است. باید پیچیدگی شرایط کشور را تحلیل و سناریوهای برون رفت از بحران را تدوین کرد. باید کم هزینه ترین سناریو برای تداوم حیات ملت ایران را انتخاب کنیم.

ما 4 اصل داریم که باید به آن وفادار باشیم. اصل اول حیثیت ملی است. ایرانیان در طول تاریخ به حیثیت ملی و اقتدار ملی خود بسیار حساس بوده اند. حیثیت ملی خیلی مهم است.

اصل دوم بقای ایران است. وقتی از ایران صحبت می کنیم فقط از این خاک که همه به آن تعلق داریم حرف نمی زنیم. بقای ایران یعنی بقای هویت ایران. یک جسم ایران داریم که همین خاک ایران است و یک روح ایران داریم که هویت و تاریخ و فرهنگ تمدن ایرانی است.

اصل سوم بقای نظام سیاسی است. نظام سیاسی مقتدر باید در سر کار باشد تا از حیثیت ملی و هویت ایرانی دفاع کند. نظام سیاسی مقتدر و دارای قدرت انسجام بخشی، باید بر سر کار باشد که بتواند در مقابل دشمن کودک کش و جنایتکار از ایرانیان دفاع کند.

اصل چهارم برای مردم است و همه آن سه اصل وقتی معنا و مفهوم دارند که جامعه ایران زنده باشد، جامعه ایران با نشاط باشد. سرمایه اجتماعی در آن موج بزند.

این 4 شاخص، 4 پایه بقای یک جامعه و یک نظام سیاسی هستند.

امروز می گوییم با اقتدار تمام برای حیثیت ملی می جنگیم. برای بقای ایران همه جان و همه هویت مان را فدا می کنیم و برای بقای نظام سیاسی از همه ظرفیت مان استفاده می کنیم.