بر اساس آمار رسمی، دو سوم سالمندان ایرانی بدون همسر زندگی می کنند؛ پدیده ای نگران کننده که چالش های اجتماعی و روانی گسترده ای را به همراه دارد.

به گزارش فارس، برآوردهای رسمی مرکز آمار ایران نشان می دهد که جمعیت سالمندان کشور تا سال 1404 به حدود 10 میلیون و 200 هزار نفر رسیده است که از این میان، حدود 67 درصد معادل 6.8 میلیون نفر، سالمندانی هستند که به دلایل مختلفی چون فوت همسر، طلاق یا هرگز ازدواج نکردن، به تنهایی زندگی می کنند.

با توجه به ترکیب جنسیتی تخمین زده می شود که از میان این جمعیت، حدود 3.2 تا 3.5 میلیون نفر زن و حدود 500 تا 600 هزار نفر مرد سالمند تنها باشند.

همچنین 80 هزار نفر از سالمندان کشور هرگز ازدواج نکرده اند.

مطالعات جمعیت شناختی نشان می دهد که بیش از 55 درصد از زنان سالمند کشور بدون همسر هستند و با افزایش روند تجرد در میانسالی (40 50 سالگی) که اکنون حدود 700 هزار نفر را دربرمی گیرد، احتمال می رود در دهه های آینده با موج جدیدی از سالمندان تنها روبه رو شویم.

در همین راستا، دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور با همکاری نهادهای حمایتی و خدماتی، از سال 1403 اجرای طرحی جامع برای توانمندسازی زنان سالمند تنها را آغاز کرده است. در فاز نخست این طرح، بیش از 51 هزار زن سالمند در سراسر کشور شناسایی و تحت پوشش آموزش های خودمراقبتی جسمی، روانی و مشارکت اجتماعی قرار گرفته اند.

به گفته مسئولان شورای ملی سالمندان، ادامه این برنامه در سال 1404 نیز دنبال می شود و تشکیل گروه های همیار، راه اندازی باشگاه های نشاط و گسترش مشاوره های روان شناختی از جمله برنامه های فاز دوم آن است. هدف نهایی این طرح، ارتقاء سلامت روان، افزایش حس ارزشمندی و مشارکت اجتماعی زنان سالمند در بستر محله و خانواده عنوان شده است.

مژگان رضازاده رییس دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور گفت: ایران در حال حاضر دارای جمعیتی حدود 86 میلیون نفر است؛ از این میان، حدود 6 تا 7 درصد را سالمندان 65 سال به بالا تشکیل می دهند که بیش از 6 میلیون نفر هستند، با تفکیک جنسیتی: تقریباً 5 میلیون و 150 هزار زن سالمند و حدود 4 میلیون و 700 هزار مرد سالمند.

وی افزود: طبق آمار سال 1404 از مرکز آمار ایران، جمعیت سالمندان (65+) حدود 10 میلیون و 200 هزار نفر است، یعنی 12 درصد جمعیت کل کشور. از این تعداد، حدود 67 درصد سالمندان یا تنها هستند، به دلیل طلاق، فوت همسر یا هرگز ازدواج نکردند.

رییس دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور گفت: برآورد تعداد سالمندان تنها در ایران در سال 1404 نشان می دهد که کل سالمندان کشور حدود 10 میلیون و 200 هزار نفر؛ درصد سالمندان بدون همسر (تنها) حدود 67 درصد و تخمین تعداد سالمندان تنها حدود 6 میلیون و 800 هزار نفر است.

وی افزود: از این تعداد، زنان سالمند تنها حدود 3 میلیون و 200 هزار تا 3 میلیون و 500 هزار نفر، مردان سالمند تنها حدود 500 هزار تا 600 هزار نفر و سالمندان هرگز ازدواج نکرده حدود 80 هزار نفر هستند.

وی گفت: منبع این اطلاعات، برآوردهای رسمی مرکز آمار ایران در سال 1404 و تحلیل مقالات تحلیلی جمعیت سالمندی کشور است.

وی افزود: زنان سالمند تنها حدود 55 درصد از کل زنان سالمند را تشکیل می دهند. با فرض تقریباً برابر بودن جمعیت زن و مرد سالمند، حدود 3 تا 3.5 میلیون زن سالمند تنها هستند. مردان سالمند تنها نیز حدود 12 درصد مردان سالمند را شامل می شوند، یعنی نزدیک به 500 تا 600 هزار مرد به تنهایی زندگی می کنند.

وی گفت: جمعیت مجرد در میان سالی (40 تا 50ساله) نیز روبه افزایش است (حدود 700 هزار نفر) که احتمالاً در دهه های آینده به موج جدید سالمندان تنها می پیوندند.

وی افزود: در جمع بندی می توان گفت که در سال 1404، حدود 6.8 میلیون سالمند بدون همسر (تنها) در ایران زندگی می کنند. تخمین جنسیتی این افراد شامل 3 تا 3.5 میلیون زن و 0.5 تا 0.6 میلیون مرد تنها است.

رضازاده ادامه داد: در سال های اخیر، موضوع زنان سالمند تنها به یکی از دغدغه های مهم حوزه سالمندی در ایران تبدیل شده است. بر اساس آمارهای رسمی، جمعیت زنان سالمند که به دلایل مختلفی مانند فوت همسر، مهاجرت فرزندان یا تجرد دوران سالمندی تنها زندگی می کنند، روبه افزایش است. این وضعیت آنان را در معرض خطراتی چون انزوای اجتماعی، افسردگی، مشکلات جسمی درمان نشده و احساس بی پناهی قرار می دهد.

وی افزود: در پاسخ به این چالش، دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور با همکاری دستگاه های اجرایی و نهادهای حمایتی، از سال 1403 طرحی جامع برای توانمندسازی زنان سالمند تنها را آغاز کرده است.

رییس دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور گفت: در فاز نخست این طرح در سال 1403، بیش از 51 هزار زن سالمند تنها در سراسر کشور شناسایی شدند. این شناسایی با بهره گیری از سامانه های ملی و همکاری بهزیستی، شهرداری ها، خانه های سلامت و پایگاه های سلامت انجام شد. پس از آن، این زنان تحت پوشش آموزش های متنوعی قرار گرفتند.

وی افزود: این آموزش ها شامل آموزش های خودمراقبتی جسمی و روانی (با تأکید بر پیشگیری از افسردگی، اضطراب، افتادن و بیماری های مزمن)، نشاط اجتماعی و مشارکت در زندگی محله ای، و آشنایی با سطوح ارجاع به خدمات تخصصی روان شناختی، مددکاری اجتماعی و خدمات حمایتی بوده است. این آموزش ها در قالب کارگاه های محلی، بسته های آموزشی، جلسات گروهی، مشاوره فردی و بروشورهای چندرسانه ای ارائه شد.

رضازاده گفت: باتوجه به استقبال گسترده و نتایج مثبت این برنامه، دبیرخانه شورای ملی سالمندان اعلام کرده است که این طرح در سال جاری (1404) نیز ادامه خواهد داشت.

وی افزود: در فاز دوم، علاوه بر آموزش های قبلی، برنامه هایی چون تشکیل گروه های همیار زنان سالمند در محله ها، راه اندازی باشگاه های نشاط ویژه سالمندان تنها، و توسعه مشاوره های روان شناختی آنلاین و حضوری در دستور کار قرار گرفته است.

به گفته مسئولان شورای ملی سالمندان، هدف اصلی از اجرای این طرح، ارتقاء سلامت روان، افزایش حس ارزشمندی و مشارکت اجتماعی زنان سالمند تنها در بستر محله و خانواده است.

وی افزود: این طرح گامی مؤثر برای تحقق سالمندی فعال و باکیفیت در ایران محسوب می شود.