هر سال، تابستان که می شود، همه از گرمازدگی می گویند؛ از راه های پیشگیری، جدی گرفتن علائم افراد گرمازده و از راهکارهای درمان این مشکل. اما با وجود همه این تکرار و تاکیدها، همچنان آمار مراجعه افراد گرمازده به اورژانس، چشمگیر است و کادر درمانی بیمارستان ها، خودشان را برای رسیدگی به افراد گرمازده در فصل گرما، آماده می کند؛ اما چرا درباره گرمازدگی تا این اندازه هشدار داده می شود؟

به گزارش جام جم، به نظر می رسد همه ما گرمازدگی را بسیار ساده و خفیف تصور می کنیم، در صورتی که افرادی که دچار گرمازدگی شده اند می دانند چنین اتفاقی، چطور می تواند سلامت ارگان های بدن را دچار آسیب، اختلال و تهدیداتی جدی کند! شاید لازم است که بیشتر از هر وقت دیگری و در این روزهای خیلی گرم سال، آن را جدی بگیریم.

گرمازدگی، یکی از حادترین و خطرناک ترین عوارض قرارگرفتن بدن در معرض گرمای شدید است. این وضعیت زمانی رخ می دهد که سیستم تنظیم حرارت بدن دیگر قادر به خنک کردن خود نیست: وقتی دمای مرکزی بدن از37درجه می گذرد و به سطوح بسیار بالا، یعنی حدود 40درجه سانتی گراد یا 104درجه فارنهایت می رسد، می گوییم فرد دچار گرمازدگی شده است.

این را دکتر کیوان الچیان، متخصص داخلی و طب اورژانس می گوید که این روزها با موارد متعددی از مراجعه افراد گرمازده به اورژانس مواجه شده است، افرادی که تصور می کنند گرمازدگی یک اتفاق ساده و بدیهی در فصل گرماست، در حالی که گرمازدگی یک وضعیت پزشکی اورژانسی و نیازمند مداخله فوری برای جلوگیری از آسیب دائمی به اندام های بدن است.

وقتی فعالیت های همیشگی مان در طول سال را در تابستان و در گرمای شدید هم ادامه می دهیم، بدن برای حفظ دمای طبیعی خود، از طریق تعریق و گشادکردن عروق خونی سطحی پوست، گرما را دفع می کند: گرمازدگی دقیقا زمانی اتفاق می افتد که این مکانیسم ها در گرمای زیاد هوا، از کار بیفتند. اما دکتر الچیان از فعالیت هایی می گوید که باعث رخ دادن چنین پدیده ای می شود.

فعالیت ورزشی یا کار زیاد درمحیط های گرم باعث تولید گرمای زیاد در بدن می شود و اگر این گرما به سرعت دفع نشود، دمای بدن افزایش می یابد. ماندن در مکان های بدون تهویه مناسب و گرم، نشستن در خودروی متوقف شده در آفتاب و یا در معرض تابش مستقیم خورشید قرارگرفتن از دیگر دلایل رخ دادن گرمازدگی است.

عدم نوشیدن مایعات کافی در هوای گرم، توانایی بدن برای تعریق را کاهش داده و فرآیند خنک سازی رامختل می کند. شرایطی که پوشیدن لباس های تیره و تنگ هم ایجاد می کند و مانع تنفس پوست و عرق می شوند: در این میان نباید فراموش کنیم که برخی از افراد، ازجمله افراد دارای اضافه وزن، سالمندان، کودکان، بیماران قلبی، دیابتی و… افراد مستعدتری برای گرمازده شدن هستند.

همیشه نسبت به گرمازده شدن در حین کار و فعالیت هشدار داده ایم اما تابستان امسال و با گسترش بی سابقه گرما در کشور احتمال گرمازده شدن افراد در خانه هم وجود دارد. به خصوص در روزهایی که برق قطع می شود و سیستم های خنک کننده خانگی از کار می افتد و دمای خانه به سرعت بالا می رود؛ در چنین شرایطی اگر امکانش باشد می توان از خانه بیرون و به محل خنکی رفت و یا از کولر خودرو و… استفاده کنیم.

از طرف دیگر برخی افراد ممکن است در داخل خانه نیز فعالیت بدنی انجام دهند یا لباس های نامناسب بپوشند و به تدریج دچار کم آبی شوند و بدون این که متوجه باشند دمای بدن شان افزایش پیدا کند و ناگهان دچار علائمی مانند تعریق، سرگیجه، تپش قلب، کاهش هشیاری، احساس مورمورشدن و از همه مهم تر، گرفتگی عضلات بشوند؛ این نشانه ها همه از گرمازده شدنی می گویند که باید به سرعت برای کاهش دمای بدن و از بین بردن آن وارد عمل شویم.

شاید گرمازدگی، ظاهری ساده داشته و اتفاقی معمولی باشد اما خوب است بدانیم که در صورت گذشت زمان و رسیدگی نکردن به موقع به فرد گرمازده، ممکن است به قلب، کلیه و سایر ارگان های بدن فرد آسیب هایی جدی وارد شود. آسیب هایی که تصورش را هم نمی کنیم؛ موضوعی که دکتر الچیان، متخصص داخلی هم آن را تأیید می کند و از اقدامات اورژانسی در چنین مواقعی می گوید: لازم است که فرد گرمازده، فورا به محل مناسب داخل ساختمان دارای تهویه مطبوع یا حداقل به مکانی با هوای خنک منتقل شود تا آرام آرام دمای بدنش پایین بیاید. استفاده از آب خنک، هم برای خوراندن به فرد گرمازده و هم پاشیدن روی تن و بدن او نیز می تواند به پایین آمدن دمای بدن فرد کمک کند.

مثلا چه بهتر که پارچه خیس و خنکی را روی نقاطی مانند گردن، زیر بغل و کشاله ران فرد قراردهیم. از کم کردن لباس های فرد هم غافل نشوید که می تواند تأثیر چشمگیری در بهبود حال فرد داشته باشد: اما اگر همچنان و با وجود انجام چنین اقداماتی، علائم گرمازدگی در فرد ادامه داشت، باید از اورژانس کمک بگیریم و اجازه ندهیم زمان زیادی از بروز علائم گرمازدگی بگذرد.