فرارو جنگ 12 روزه اسراییل و ایران موضوع مذاکرات هسته ای تهران واشنگتن را پیچیده تر از پیش کرده است. حمله اسراییل به ایران دو روز قبل از ششمین دور مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا انجام شد و در پی تجاوز نظامی آمریکا به ایران، تاسیسات هسته ای مهم کشور دچار خسارت هایی شدند. در این میان، از یک سو به نظر نمی رسد که گزینه دیپلماسی از سوی ایران کنار گذاشته شده باشد و از سوی دیگر، نام روسیه در این پرونده بیشتر شنیده می شود.

به گزارش فرارو، موضوع ذخایر اورانیوم و حق غنی سازی اورانیوم بر اساس ماده 4 پیمان عدم اشاعه (NPT) دو موضوعی ست که پایه های این مذاکرات را تشکیل دادند. حق غنی سازی و سطح آن، خط قرمز غنی سازی صفر، اعتمادسازی، ذخایر ایران و موضوع احتمال ایجاد یک کنسرسیوم از جمله مواردی بودند که بر اساس اخبار رسمی، در پنج دور مذاکرات مطرح شدند. در کنار تمام این فاکتورها، ذخایر اورانیوم 60 درصد ایران که نزدیک به غنی سازی سطح نظامی است، اهمیت بالایی دارد. با توجه به اظهارات مقامات روسی، ممکن است مسکو در موضوع ذخایر وارد پرونده شود. پیش از این در گزارشی بررسی کرده بودیم که در صورت به دست آمدن یک توافق هسته ای، چهار سناریو برای حل مسئله ذخیره اورانیوم ایران وجود دارد. روس ها در دو سناریوی خروج اورانیوم غنای بالا از ایران و تبدیل آن به سوخت رآکتور می توانند نقش آفرینی کنند.

مارکو روبیو و سرگیی لاوروف، وزرای خارجه آمریکا و روسیه پنج شنبه گذشته در کوالالامپور پایتخت مالزی، در حاشیه اجلاس وزاری خارجه کشورهای آ سه آن (اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا) با یکدیگر دیدار کردند. در حال حاضر، بحران در اوکراین پرونده اصلی میان روسیه و غرب با محوریت آمریکاست. اما در این ملاقات و گفتگوی دوجانبه میان دیپلمات های ارشد دو قدرت غرب و شرق، به مسئله ایران نیز پرداخته شد. وزارت خارجه روسیه در خبر رسمی این ملاقات اعلام کرد: روبیو و لاوروف به تفصیل در مورد حل وفصل مساله اوکراین و همچنین وضعیت پیرامون ایران و سوریه گفت وگو کردند.

پیشتر لاوروف گفته بود که روسیه پیشنهاد داده اورانیوم غنی شده مازاد از ایران را به منظور فرآوری و بازگرداندن برای استفاده در نیروگاه های هسته ای خارج کند. به همین دلیل، احتمالاً این موضوع در گفتگوهای روز پنجشنبه مورد توجه قرار گرفته باشد.

اما بیشتر از آن که سرگیی لاوروف درباره پرونده ایران صحبت کرده باشد، باید به صحبت های معاون او سرگیی ریابکوف توجه کرد. در ادامه چند اظهارنظر اخیر ریابکوف درباره موضوع مذاکرات هسته ای را مرور می کنیم که از خبرگزاری روسی ریانووستی برداشته شده است:

- ایران، آمریکا و آژانس بین المللی انرژی اتمی پیشنهاد روسیه برای انتقال اورانیوم غنی شده اضافی از ایران را مورد توجه جدی قرار داده اند.

- مسکو عمیقاً درگیر یافتن راه حل هایی برای برنامه هسته ای ایران است و در این راستا با همه طرف ها در تماس است.

- نقش روسیه در حل و فصل مسائل پیرامون ایران گسترده تر از میانجیگری است؛ مسکو به یافتن راه حل ها کمک می کند.

- روسیه با همه طرف های مربوطه و دخیل در وضعیت کنونی از جمله آژانس بین المللی انرژی اتمی گفتگوهای فشرده دارد.

تا کنون هیچ مقام رسمی ایران واکنشی به این اظهارات مقامات روس نشان نداده است. اما می توان با نگاهی به تجربه برجام، متوجه شد که پس از توافق هسته ای سال 2015 ایران در موضوع مدیریت ذخایر اورانیوم خود با روسیه همکاری کرد. ایران پس از برجام، 197 تن کیک زرد از روسیه گرفت و 11 تن اورانیوم غنی شده را به این کشور تحویل داد. کیک زرد عموماً برای تهیه سوخت رآکتورهای هسته ای به کار برده می شود و در واقع، این ماده است که پس از پردازش هایی به UO2 تبدیل شده، برای استفاده در میله های سوختی، به کار برده می شود. این ماده برای غنی سازی، می تواند به گاز هگزا فلوراید اورانیوم یا UF6 تبدیل شود؛ چون در این صورت، می توان چگالی ایزوتوپ های اورانیوم 235 را در آن افزایش داد.

اخیراً علی لاریجانی، مشاور مقام معظم رهبری در گفتگویی با الجزیره عربی گفت که ایران در حال بررسی پیشنهاد آمریکا برای بازگشت به میز مذاکره است. در صورتی که با تمام وقایع پیش آمده از 23 خرداد به بعد بار دیگر میز مذاکره ای چیده شود، می توان جدی تر به اظهارات مقامات روس توجه کرد. از سوی دیگر، روسیه کشوری عضو برجام و یکی از پنج عضو دائم شورای امنیت است که نقش آفرینی موثری در موضوع هسته ای دارد. همچنین آن ها تنها کشور خارجی هستند که با ایران قرارداد همکاری های اتمی دارند. بنابراین احتمال ورود بیشتر آن ها به این پرونده و مذاکرات ایران و آمریکا دور از ذهن نیست.