جاوید قربان اوغلی در یادداشتی در روزنامه هم میهن نوشت: تحریم نه نعمت است و نه برکتی دارد. اگر تحریم نعمت بود و برکاتی داشت، ضرورتی نداشت که از سال 1391 کشور تمام وزن سیاسی خود را در کفه ترازوی دیپلماسی بگذارد. مذاکرات نفس گیری که 22 ماه طول کشید تا به نتیجه برسد و هدف اصلی آن بر اساس اجماع همه مسئولان وقت رفع تحریم ها بود. تمام تلاش های ما در آن زمان برای رفع تحریم بود و ما حاضر شدیم امتیازهای بسیاری بدهیم تا تحریم ها برطرف بشود.

تجربه پس از برجام را همه می دانند، اینکه چه چیز باعث شد برجام شکست بخورد، تقریباً برای همگان روشن است. اما چه آن زمان و چه امروز، دستگاه دیپلماسی کشور مسئولیتی مهم تر از حل مشکل تحریم ها و خروج از تنگنا ندارد. اگر مسئولان کشور به این نتیجه رسیده اند که رفع تحریم ها از طریق دیپلماسی دیگر میسر نیست و امکان رفع تحریم ها وجود ندارد، آنگاه باید به صراحت به مردم بگویند که همه راه ها پیموده شده، تمام مسیرهای مذاکراتی طی شده، تمام ابتکارها به کار گرفته شده، انواع معامله ها امتحان شده و راهی برای رفع تحریم پیدا نشده است.

حتی در این شرایط هم وقتی آقای عراقچی می گوید باید به زندگی با تحریم عادت کنیم، باید در شرایطی باشد که ما با همه جهان رابطه صمیمانه و نزدیک داشته باشیم و صرفاً مشکل ما تحریم های آمریکا باشد. اما آیا واقعیت این است که ما صرفاً با آمریکا مشکل داریم؟ آیا دسنگاه دیپلماسی ما بقیه جهان را به خط کرده است که با ما مناسبات تجاری داشته باشند؟

امروز بازرگانان و حتی دولت ما هر جایی که پا بگذارند با مشکل و محدودیت مواجه اند. حتی در چین که بزرگ ترین شریک تجاری و تنها خریدار نفت ماست، دولت چین حاضر نیست به صورت رسمی با ما مبادله کند و آمار رسمی خرید نفت چین از ایران صفر اعلام می شود. برای فروش هر قطره نفت به چین باید کاملاً رد پای ایران از آن نفت پاک شود، بماند که برگرداندن درآمد فروش این نفت اساساً معلوم نیست که چگونه ممکن بشود یا نشود.

آقای عراقچی! مردم فشارهای تحریم را سر سفره خودشان، در زندگی روزمره خودشان و در آینده فرزندان خودشان می بینند. ممکن است شما با چنین مشکلاتی دست و پنجه نرم نکنید، اما بدانید که شاید 80 درصد مردم با پوست و استخوان مشکلات تحریم را احساس می کنند. باید مسئولان سیاست خارجی ما بفهمند که دوران شعار به پایان رسیده است.

مردم باید در کنار این شعارها عمل ببینند. سوالی که برای بسیاری از کارشناسان وجود دارد این است که اصلاً این سفرهای استانی عراقچی برای چیست؟ اگر بنا بر فعال سازی دیپلماسی اقتصادی است که خب معاون دیپلماسی اقتصادی وزیر خارجه به این سفرها برود، چرا شخص وزیر در استان های کشور می گردد؟ سوال اینجاست که وقتی ما در سطح دولت ملی در برقراری ارتباط با کشورهای دیگر دچار مشکل هستیم، چه انتظاری وجود دارد که در سطح استان بتوانیم ارتباط مؤثر برقرار کنیم؟

حرف های اخیر آقای عراقچی به هیچ وجه برای من قابل درک نیست. خدا کند که انگیزه های دیگری پشت این حرف ها وجود نداشته باشد. اینکه ما صبر کنیم تا طرف مقابل سر عقل بیاید، اسمش مقاومت نیست، بلکه انداختن فشار روی گرده مردم است. مقاومت ابزار و لوازمی دارد. برای مثال شما ادعا می کنید که فشار از طرف آمریکا وارد می شود، اما من می توانم از طریق روابط با کشورهای دیگر در مقابل این فشار مقاومت کنم. مقاومت وقتی معنا پیدا می کند که شما بتوانید فشار مساوی به طرف مقابل وارد کنید، نه اینکه طرف مقابل مدام فشار وارد کند و ما با آن فشار مداوم عقب تر و عقب تر برویم.

این حرف ها بیش از اینکه در چارچوب مسئولیت های حرفه ای دیپلماتیک و با هدف کاهش مرارت مردم از طریق از بین بردن یا کاهش تحریم ها باشد، به نظر می رسد که مخاطب داخلی دارد و پیام هایی را برای برخی جناح ها و افراد خاص دارد.

آقای عراقچی! دست کم با خانواده، اطرافیان، نزدیکان و همسایگان خودتان در مورد وضعیت فعلی صحبت کنید. حتی با چندین محافظ در بین مردم بروید و از آنها در مورد برکات تحریم ها بپرسید. آقای عراقچی! سوار مترو شوید و از مردم بپرسید که نظرتان در مورد برکات تحریم چیست. وقتی ما از مقاومت مردم مایه می گذاریم باید نظر آنها را هم بدانیم.

مقاومت یک مفهوم ذهنی و انتزاعی نیست، بلکه تاب آوری و مقاومت امری واقعی و انسانی است. آقای عراقچی! سوار مترو و اتوبوس شوید و با مردم عادی صحبت کنید و نظرشان را در مورد برکات تحریم و عادت به زندگی با تحریم سوال کنید. آقای عراقچی! بازخورد حرف های اخیرتان را از مردم عادی بگیرید و در سفر استانی بعدی در نطق خود نتیجه ای را که از مردم شنیدید بیان کنید.

پیشنهاد من این است که افراد معتمد خود را مامور کنید تا صادقانه در میان مردم تحقیق کنند و نظرات مردم را در مورد تحریم ها و آثار آنها بر زندگی خودشان به شما اطلاع دهند. تردیدی ندارم که اگر نظرات واقعی مردم را بشنوید، در گفته های خود در مورد برکات تحریم تجدیدنظر خواهید کرد.