فرارو- بیضایی در 5 دی 1317 متولد شد و در 5 دی 1404 از دنیا رفت. خبر درگذشت او واکنش های بسیار زیادی را به همراه داشت. زندگی پرفرازونشیب این هنرمند بزرگ باعث شد تا با انتشار خبر درگذشت وی، طوفانی از پیام های تسلیت با نقطه نظرهای متفاوت در شبکه های اجتماعی به وجود بیاید.

به گزارش فرارو، نوشتن در مورد بهرام بیضایی کار آسانی نیست. وقتی هنرمندی به چنین درجه ای از فرهنگ و نبوغ نائل می آید، نوشتن از او به همان میزان سخت خواهد بود. بیضایی را باید از مناظر مختلفی مورد بررسی قرار داد. بیضاییِ سینما برای خودش عالمی دارد و بیضاییِ تئاتر عالم دیگری. در کنار همه این ها نباید پژوهش های وی را از قلم انداخت. او هنرمند همه جانبه ای بود که از هر سمتی که نزدیکش بشوید با جهان متفاوتی روبه رو خواهید شد.

در تهران متولد شده بود؛ در خانواده ای اهل فرهنگ. پدرش شاعر بود و به نوعی، هنر در رگ وپی او و خانواده اش ریشه دوانده بود. در دوران مدرسه چندان اهل درس نبود و بیشتر تمایل داشت تا خودش را به بحث وفحص در باب ادبیات مشغول کند. در دوران نوجوانی برای تحصیل در رشته ادبیات وارد دانشگاه شد و دیری نپایید که ترجیح داد که تحصیلاتش را به شکل نیمه کاره رها کند.

بیضایی عاشق هنر بود و دل داده فرهنگ ایران. در مسیر فعالیت های هنری اش، فرهنگ ایران را بر همه چیزی مقدم می داشت. پربیراه نخواهد بود اگر او را نماد ایرانی بودن در نظر بگیریم. کارگردانی که درعین حال که وقوف بی مانندی بر فرهنگ و هنر سرتاسر جهان داشت پیوسته ایرانی ماند و ترجیح داد تا در آثارش راوی ایران باشد.

ازآنجاکه تعزیه خوانی در خانواده بیضایی پیشه ای کهن به شمار می رفت، بهرام نیز بخشی از روزگار نوجوانی اش را به تحقیق درباره تعزیه و دیگر انواع هنرهای نمایشی در ایران گذراند. خیلی زود نگاه جامعی درباره نمایش در ایران یافت. در این دوره از تاریخ، هنر نمایش، رفته رفته در ایران با معیارهای جهانی همسو، و تئاتر به مرور در میان مردم شناخته می شد.

نمایشنامه آرش را در روزگار جوانی نوشت و در ادامه نیز با افزودن نمایشنامه های اژدهاک و کارنامه بندار بیدخش به آن، سه گانه ای بی مانند را خلق کرد. بیضایی در دهه چهل، چندین نمایشنامه منتشر کرد و دراین بین تعدادی از آن ها را روی صحنه برد. در سال های دهه چهل، بهرام بیضایی پدیده ای بود که با ایده هایی جدید که درعین حال ریشه در ادبیات و هنر اصیل ایرانی داشتند، به تئاتر ایران رنگ وبوی تازه ای بخشیده بود.

بیضایی ترجیح می داد که راوی زندگی پهلوان اکبر ها و باشو ها و... باشد. چراکه برای او، محلی بودن پیش نیازی برای جهانی شدن به شمار می رفت. سینمای بیضایی، سینمای بسیار متفاوتی است. اگرچه که او پیوسته مورد بی مهری های گاه وبی گاه جشنواره های داخلی و خارجی بوده است، اما نمی توان فیلم سازی با این عظمت را دست کم گرفت.

بهرام بیضایی گیاهی بود که از دل سنگ بیرون می زد و در نهایت مسیر را برای رشد و شکوفایی هموار می نمود. در روزگاری که بسیاری از اهالی فرهنگ هم چشم دیدن او را نداشتند، بیضایی، بیضایی ماند و برخلاف همه سنگ اندازی ها از ایران و فرهنگ ایران سخن گفت.

همه آثار او، به نوعی با فرهنگ ایران گره خورده اند. از همان کارهای اولش در تئاتر گرفته تا آخرین کارهایی که در سال های دوری از ایران ساخت، همگی رنگ وبوی فرهنگ ایران را داشتند. سال های دوری از ایران را با کار و مطالعه در باب ایران گذراند. داش آکل را به روایت مرجان روی صحنه تئاتر برد تا به این شکل ثابت کند که حال وهوای دیگرگونه آمریکا نیز او را از ریشه های اصیلش دور نکرده است.

زمانی که گلرخ کمالی می گفت که: بهتون قول می دم که پدر بدبخت من که سی ساله برای فرهنگ این کشور کار می کنه، برای همه چیزش می لنگه؛ از کاغذ و مرکب گرفته تا چاپ و پخش و اجازه تک تک کلمات. تقریبا همه می دانستند که این حرف ها، حدیث نفس کارگردانی دل شکسته است که حالا باید حرفش را در دهان یکی از شخصیت های فیلم سگ کشی بگذارد.

بیضایی سال های زیادی از عمرش را خرج کرد تا فرهنگ ایران را تعالی بخشد. مسیر هرگز برای فردی با صداقت او هموار نبود، اما بااین وجود، مردی به سخت کوشی او دست از تلاش برنداشت و پیوشته از فرهنگ دم زد و در نهایت نیز در همین مسیر از دنیا رفت.