مرد تاج گلی بزرگ با ترکیبی از گل و تعداد زیادی دلار را در خیابان های منتهی به بیمارستان حمل می کند، می گوید: خانمم برایم پسر آورده، باید هزینه می کردم، تقریبا چهارهزار دلار خرج کردم .

به گزارش ایسنا، تاج گل از میان نگاه حسرت بار یا متعجب مردم رد می شود تا به صاحبش برسد و او از چیزی که مثلا خبری از آن نداشت به شدت غافلگیر شود.

ویدیویی دارد در اینستاگرام دست به دست می شود که نه به دلیل تولد یک نوزاد، بلکه به خاطر شیوه نمایش یک هدیه مورد توجه قرار گرفته و واکنش هایی را در پی داشته است. در این ویدیو، مردی تاج گلی بسیار بزرگ را در خیابان حمل می کند؛ تاج گلی که چندهزار دلار پول نقد در میان گل هایش قرار دارد. این تاج گل برای زنی است که به تازگی زایمان کرده و همسر اوست. دوربین روشن است، خیابان شلوغ است و رهگذران با نگاه هایی که بین تعجب، سکوت و حسرت در نوسان است، صحنه را تماشا می کنند.

این صحنه در نگاه اول ممکن است برای برخی فقط یک غافلگیری خانوادگی به نظر برسد؛ هدیه ای خاص برای زنی که به تازگی مادر شده و همسری که می خواهد محبت خود را به شکلی متفاوت نشان دهد. اما مسئله از جایی شروع می شود که این هدیه، از فضای خصوصی خارج شده و به خیابان و سپس به شبکه اجتماعی منتقل می شود.

انتشار ویدئو، انتخابی آگاهانه است و خیابان، به عنوان محل حمل هدیه و بستر شکل گیری نمایش و استفاده از حیرت و تعجب عابران، تصادفی نیست. این انتخاب ها معنا دارند و همین معناست که سیلی از واکنش های مجازی را شکل می دهد به شکلی که در کمتر از دو ساعت این ویدیو بیش از نیم میلیون بار دیده می شود.

هدیه دادن، در فرهنگ ما رفتاری رایج و ارزشمند است. خانواده ها در مناسبت های مختلف، از تولد و زایمان گرفته تا ازدواج و موفقیت های فردی، با هدیه دادن تلاش می کنند احساس نزدیکی و حمایت خود را نشان دهند. اما هدیه ای که قرار است با سناریو از پیش تعیین شده به فیلمی برای وایرال شدن و سر زبان ها افتادن تبدیل شود، دیگر فقط هدیه نیست. چنین هدیه ای، پیام هایی فراتر از رابطه دونفره دارد و گویی می خواهد اختلاف طبقاتی و تمکن مالی را فریاد بزند.

این ویدیو در شرایطی منتشر می شود که بخش بزرگی از جامعه، هر روز تحت تاثیر اخبار افزایش قیمت دلار، تورم و فشار اقتصادی و معیشتی است. اشاره به این وضعیت، توصیف زمینه ای است که هر کنشی در مقابل ویدیو را معنادار می کند. هیچ تصویری در خلأ دیده نمی شود و هیچ نمایشِ ثروتی، جدا از شرایط اقتصادی جامعه تفسیر نمی شود. مخاطبی که این ویدیو را می بیند، آن را در کنار تجربه شخصی خود از خرید، اجاره خانه، هزینه درمان و زندگی روزمره قرار می دهد و همین هم زمان بودن، واکنش ها را شکل می دهد.

پرسش اصلی جدا از اینکه آیا اصلا دلارها واقعی بودند یا تکه کاغذهای تقلبیِ بی ارزش؛ اینجا مطرح می شود که چرا باید سرمایه، به این شکل و در این فضا، در معرض دید عموم قرار بگیرد؟ پاسخ به این پرسش را نمی توان فقط در نیت شخصی جست وجو کرد.

بلاگرها، برخلاف چهره هایی مثل بازیگران، خوانندگان یا ورزشکاران، شهرت خود را بدون اینکه هیچ هنر خاصی داشته باشند، به واسطه کارهایی مثل ازدواج کردن ، آموزش آشپزی ، دابسمش کردن و… مستقیما از توجه مخاطب می گیرند. تعداد دنبال کننده ها، میزان بازدید و حجم واکنش ها، سرمایه اصلی آن هاست. در چنین ساختاری، دیده شدن شرط بقاست. محتوایی که توجه جلب نکند، به سرعت در میان انبوه تصاویر و ویدیوها گم می شود.

در این منطق، خاص بودن اهمیت پیدا می کند و خاص بودن، اغلب با اغراق همراه می شود. هدیه معمولی دیده نمی شود. گل ساده وایرال نمی شود. بنابراین خرج کردن چندهزار دلار تلاشی است برای تولید محتوایی که بتواند در چرخه توجه باقی بماند. با این حال، مخاطب همیشه هم واکنش پیش بینی شده ای ندارد. زیر همین ویدیو، تعداد قابل توجهی از کاربران نوشتند که به دلیل این نوع نمایش، صفحه بلاگر را آنفالو می کنند.

این واکنش قابل تأمل است. آنفالو کردن، کنشی آرام و بی سر و صداست، اما وقتی تکرار می شود، می تواند نشانه تغییری تدریجی باشد. مخاطبی که زمانی نمایش زندگی لاکچری را با تحسین دنبال می کرد، امروز ممکن است احساس فاصله یا حتی دلزدگی کند و تصمیم بگیرد از این فضا خارج شود.

درواقع این تصویر فقط یک دسته گل نیست؛ نمادی است از فاصله ای که میان برخی بلاگرها و مردمی شکل گرفته که روزی دلیل دیده شدنشان بودند. صاحب آن دسته گل بزرگ، بلاگری است که با همراهی مخاطبانش به شهرت و درآمد رسیده؛ مخاطبانی که هر لایک، هر کامنت و هر بازدیدشان، بخشی از سرمایه اجتماعی او را ساخته است.

اما حالا همین سرمایه، در قالب محتوایی خرج می شود که حسرت و خشم از اختلاف طبقاتی را تشدید می کند و پرسش اصلی کاربران دقیقاً همین جا مطرح می شود که چرا در شرایطی که بخش زیادی از جامعه با تورم، کاهش قدرت خرید و افزایش قیمت دلار دست وپنجه نرم می کند، یک بلاگر تصمیم می گیرد چنین تصویری را منتشر کند؟ آیا ناآگاهی از شرایط جامعه است یا بی توجهی آگاهانه به احساسات همان مردمی که روزی سکوی پرتاب او بودند؟

برخی از نظرات زیر این ویدیو، به فقر فرهنگی اشاره دارند که به نداشتن درک موقعیت اجتماعی بازمی گردد. کاربران نوشته اند مسئله، خرید هدیه یا توان مالی نیست؛ مسئله، نمایش آن است؛ نمایشی که در مقابل مردمی انجام می شود که همین روزها برای تأمین هزینه های ابتدایی زندگی شان در تنگنا هستند.

نکته تلخ تر آنجاست که همین واکنش های منفی نیز به افزایش دیده شدن محتوا کمک می کند. خشم، حسرت و اعتراض مخاطب، ناخواسته به بخشی از چرخه دیده شدن و درآمدزایی تبدیل می شود؛ چرخه ای که در آن، احساسات مردم مصرف می شود تا عدد بازدید بالا برود. اینجاست که مسئولیت اجتماعی بلاگرها معنا پیدا می کند.

کسی که با اعتماد و توجه مردم دیده شده، نمی تواند خود را از تأثیر رفتارهایش بر همان مردم جدا بداند. نمایش تجمل، آن هم در روزگاری که جامعه زیر فشار اقتصادی است، بیش از آن که نشان دهنده خوشبختی باشد، شکاف عمیق میان زندگی نمایشی در شبکه های اجتماعی و واقعیت زندگی مردم را عیان می کند.

نکته مهم دیگر، انتخاب زایمان به عنوان بستر این نمایش است. زایمان، تجربه ای انسانی و مشترک است که هر روز برای زنان بسیاری اتفاق می افتد. در همان بیمارستانی که این زن زایمان کرده، زنان دیگری هم فرزند خود را به دنیا آورده اند؛ بدون دوربین، بدون هدیه های پرزرق و برق و بدون اینکه جلب توجه کنند.

وقتی یکی از این تجربه ها به شکلی اغراق آمیز برجسته می شود، مقایسه ناخواسته شکل می گیرد. حتی اگر نیت چنین مقایسه ای وجود نداشته باشد، اثر آن را نمی توان نادیده گرفت. زنانی که همان روز، با حداقل امکانات زایمان کرده اند، ممکن است با دیدن چنین تصاویری، احساس نابرابری یا حسرت را تجربه کنند. این احساس، نتیجه مستقیم نمایش است.

از سوی دیگر در همان راهروهایی که این دسته گل پرزرق وبرق عبور داده می شود، ممکن است بیمارانی باشند که برای تهیه دارو، هزینه آزمایش یا حتی پرداخت فرانشیز درمانشان دچار مشکل اند. همین هم زمانی است که این تصویر را به مسئله ای اجتماعی تبدیل می کند.

رفتارهای عجیب و غریب بلاگرها موضوع تازه ای نیست و پیش از این هم بارها با نمایش ماشین های گران قیمت، خانه های لوکس، سفرهای پرهزینه و هدیه های غیرمتعارف تکرار شده است، اما آنچه این نمونه را برجسته تر و آزاردهنده تر می کند، عبور آشکار از مرز نمایش سبک زندگی به فخرفروشی علنی است؛ جایی که هدیه دیگر صرفاً نشانه علاقه یا توجه نیست، بلکه به ابزاری برای خودنمایی تبدیل می شود و با بزرگ نمایی عامدانه، سرمایه مالی را به رخ مخاطبی می کشد که خود در شکل گیری همین شهرت نقش داشته است.

وقتی گل، ماشین یا هر شیء دیگری برای دیده شدن و ثبت در قاب دوربین انتخاب می شود، نمایش به نوعی رقابت نانوشته برای متفاوت تر و پرزرق وبرق تر بودن تبدیل می شود؛ رقابتی که در آن مرز میان زندگی واقعی و صحنه نمایش از بین می رود و مخاطب، ناخواسته، در جایگاه تماشاگری قرار می گیرد که قرار است فاصله طبقاتی را نه در آمار و گزارش ها، بلکه در تصاویر تجربه کند.

ویدیو تاج گل دلاری، نمونه ای از تلاقی زندگی خصوصی، اقتصاد توجه و شرایط اجتماعی فعلی است. واکنش های متفاوت مخاطبان نیز نشان می دهد که رابطه میان بلاگر و دنبال کننده در حال تغییر است. مخاطب امروز، فقط مصرف کننده نیست، بلکه انتخاب می کند، واکنش نشان می دهد و حتی کنار می کشد. در چنین فضایی، شاید لازم باشد پیش از انتشار هر تصویر، فقط به میزان بازدید فکر نشود، بلکه به معنایی که تولید می شود هم توجه شود.