حسین ذوالفقاری، نماینده رییس جمهور و دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر، با اشاره به چالش تأمین مواد اولیه دارویی در کشور توضیح داد: نیاز کشور در این حوزه به دو بخش تقسیم می شود؛ بخش نخست مربوط به دارو و درمان مورد استفاده عمومی است؛ از داروهای مورد استفاده در اتاق های عمل گرفته تا سایر دارویی که نیازمند مواد مخدر هستند. بخش دوم نیز به تأمین داروهای درمان اعتیاد مربوط می شود.

نماینده رییس جمهور و دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به برخی ابهامات آماری در این زمینه افزود: این روزها نیز آمارهای متفاوتی مطرح می شود که چالش برانگیز شده و برخی صاحب نظران گفته اند که اساساً مشخص نیست میزان مصرف کشور چه میزان است. این درحالیست که در سال های گذشته، عمدتاً نیاز کشور از محل کشفیات تأمین می شد؛ چراکه تولید مواد مخدر در کشورهای همسایه بالا بود و ورود این مواد به کشور نیز صورت می گرفت و در نهایت از محل کشفیات، نیاز دارویی کشور تأمین می شد اما این روزها با تغییر رویه، کشت تریاک در منطقه کاهش پیدا کرده و متأسفانه طبق کشفیات انجام شده، هرویین و شیشه نیز افزایش یافته است.

وی با اشاره به اقدامات انجام شده برای شفاف سازی آمارها گفت: از آنجایی که در حوزه غذا و دارو یک آمار و در حوزه درمان آمار دیگری اعلام شده، همین امر منجر به ایجاد اختلاف آماری شده است. این درحالیست که برای اعلام نیاز مخدر پایه، به سازمان های بین المللی هم نیازمند این هستیم که بگوییم مصرف مواد مخدر موردنیاز ما چقدر است؟ . به طور مثال یک آمار وجود دارد که 55 تن مورفین برای مصرف دارویی کشور نیاز است. در این راستا از وزارت بهداشت به صورت مکتوب درخواست کرده ایم به طور دقیق اعلام کند که نیاز دارویی و درمانی کشور به صورت عام چقدر و نیاز مربوط به داروهای درمان اعتیاد چقدر است. در این زمینه، دستیابی به دقیق ترین آمار موردنیاز، از سوی وزارت بهداشت اهمیت دارد.

ذوالفقاری تصریح کرد: البته اکنون، برای رفع نیاز، کشفیات صفر نیست و بخشی از نیاز، از این طریق تأمین می شود. بخش محدودی نیز طبق هماهنگی های انجام شده از طریق واردات صورت می گیرد اما، طبق گزارشات ارائه شده از سوی وزارت بهداشت، با کمبودهایی در این حوزه مواجهیم و به همین دلیل، بررسی هایی صورت گرفته تا مشخص شود چه راهکاری می تواند این کمبود را جبران کند.

به گفته وی، در مرحله نخست موضوع کشت شقایق الیفرا و شاهدانه مطرح شد. در همین راستا، طرحی تهیه و پیشنهاداتی آماده و به دفتر رییس جمهور برای طرح در جلسه ستاد مبارزه با مواد مخدر ارائه شده و به دنبال آن، با توجه به تخصص رییس جمهور در این حوزه، جلساتی با حضور صاحب نظران برگزار شده تا کشور به یک جمع بندی و رویکرد واحد، در چارچوب سیاست های کلان ابلاغی مقام معظم رهبری مدظله العالی برسد و با بهره گیری از تجربیات داخلی و دیگر کشورها بتوانیم مسیر موثرتری را ادامه دهیم.

بنابر اظهارات نماینده رییس جمهور و دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر، براساس کنوانسیون های بین الملل، ایران جزو هفت کشوری است که مجوز کاشت گیاهان مخدر پایه را تحت پروتکل های بین المللی (هم برای مصارف داخلی و هم برای صادرات به کشورهایی که به مصارف دارویی نیاز دارند)، دارد، این درحالیست که ایران، بعد از انقلاب، به صورت داوطلبانه از کاشت خودداری کرده است.

وی با اشاره به رویکرد ستاد برای رفع نیاز به گیاهان مخدر پایه، تأکید کرد: در این راستا، با جمع بندی و بررسی نظرات کارشناسان که البته هنوز تصویب نشده، در قالب طرح به این جمع بندی رسیدیم که با کاشت شقایق الیفرا، کسری ها را جبران کنیم و نیازی هم به کشت خشخاش نیست. زیرا کنترل نشت کشت خشخاش سخت است و به نوعی ممکن است موجب اشاعه شود.

ذوالفقاری تأکید کرد: از همین روی، جمع بندی فعلی این است که بخشی از نیاز کشور از محل کشفیات، بخشی از طریق واردات و بخشی از کسری را با هماهنگی های داخلی و بین المللی تحت پروتکل ها برای رفع نیازهای کشور فعال کنیم. اما این موضوع زمان بر است و حتی در صورت تصویب این طرح طی امروز، حداقل به یک سال زمان برای رسیدن به نتیجه، لازم است.

نماینده رییس جمهور و دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به مزیت های کشت شقایق الیفرا توضیح داد: شقایق حدود دو درصد مورفین دارد. یکی از مهم ترین ویژگی های این گیاه آن است که قابلیت استحصال توسط افراد را ندارد و فرآیند استخراج آن تنها در کارخانه انجام می شود. البته به طور قطع شقایق هم باید تحت پروتکل های بین المللی و نظارت کامل صورت گیرد و کاشت، برداشت و انتقال و استحصال آن به کارخانه، نیازمند پروتکل خاص خودش است.

وی درباره نوع اراضی مورد استفاده در این زمینه نیز به ارائه توضیحاتی پرداخت و گفت: بررسی این موضوع به وزارت جهاد کشاورزی واگذار شده است؛ قاعدتاً برای اعمال پروتکل ها، کشت شقایق باید در مناطقی باشد که کشت یکپارچه و قابل کنترل صورت گیرد. البته کیفیت محصول در برخی مناطق از سوی کارشناسان وزارت کشاورزی در حال بررسی است.

وی در پاسخ به سوالی درباره زمان بندی تصمیم گیری برای کشت شقایق الیفرا نیز گفت: براساس دستور رییس جمهور، پیش بینی می شود حداکثر ظرف یک ماه آینده، طرح به صورت کامل و با جزییات آماده و ارائه شود. البته طرح پیشنهاد کشت شقایق چندی پیش از سوی دبیرخانه به دفتر ریاست جمهوری تحویل شده و در حال حاضر پیوست ها و پروتکل های آن در حال آماده سازی است.

نماینده رییس جمهور و دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در پایان با اشاره به وضعیت فعلی توزیع داروهای درمان اعتیاد گفت: گزارش های دریافتی نشان می دهد برخی استان ها سهمیه کامل خود را دریافت کرده اند، اما برخی دیگر تنها تا یک سوم سهمیه را گرفته اند. با توجه به کمبود موجود، از وزارت بهداشت خواسته ایم نظارت بر توزیع افزایش یابد، صادرات قانونی اپیوم و متادون فعلاً متوقف شود و در صورت امکان، واردات اضطراری برای پاسخ به نیاز فوری مراکز درمانی در دستور کار قرار گیرد.

منبع: ستاد مبارزه با موادمخدر