چند روز پیش بود که مجتبی ذوالنور، نماینده قم در مجلس، از طرح سوال جمعی از نمایندگان از رییس جمهور درباره وضعیت اقتصادی کشور خبر داد که تا یک شنبه و دوشنبه پیش رو جمع آوری امضاها تکمیل می شود وضعیت اقتصادی کشور محور سوال این نمایندگان مجلس از رییس جمهور است.

به گزارش هم میهن، او با بیان اینکه استقبال از طرح سوال از رییس جمهور خوب بوده و تلاش خواهیم کرد تا تعداد امضاها بیش از 73 باشد تا اگر به هر دلیلی تعدادی از نمایندگان امضاهای خود را پس گرفتند، تعداد امضاها از حد نصاب پایین تر نیاید. در پی این اتفاق بحث‎هایی له یا علیه این تصمیم نمایندگان درباره زمان و علل این اتفاق به میان آمد. براساس خاطره جمعی ما اولین باری که سوال از رییس دولت مطرح شد در زمان محمود احمدی نژاد بود که 79 نفر از نمایندگان(از جمله علی مطهری یکی از طراحان اصلی و پیگیرکنندگان این سوالات بود) سؤالاتی در مورد اقدامات دولت و تصمیمات احمدی نژاد مطرح کردند.

بخشی از این 10 سوال مربوط به اعلام آمار غیرواقعی از دولت بود. در آن زمان شایع بود که روح الله حسینیان، حمید رسایی و مرتضی آقاتهرانی با زیر سؤال بردن طراحان موفق شدند چند نماینده را قانع کنند تا امضاهایشان را پس بگیرند. در نهایت این جلسه در تاریخ 24 اسفند 1390 برگزار شد که البته رفتار و گفتار احمدی‎نژاد به گونه‎ای بود که در پایان سخنانش، علی لاریجانی، رییس مجلس، برخی از توضیحات آقای احمدی نژاد را مردود دانست و نحوه برخورد احمدی نژاد را مناسب ندانست و گفت: مجلس جای شوخی نیست، جای مسائل جدی و مهم است.

پس از آن هم دو بار سوال از حسن روحانی به عنوان رییس جمهوری در 10 مرداد 1397 و 15 تیر 1399 اعلام وصول شد و جلسه اولی در 6 شهریور همان سال برگزار شد اما جلسه برای سوال دوم برگزار نشد. هم نظری و هم سویی دولت ابراهیم رییسی و مجلس وقت هم موجب شد این راه بازشده در مجلس نهم محلی از اعراب پیدا نکند و خبری از سوال نباشد. حالا در روزهای اخیر و در دولت چهاردهم خبر آمده که مجلس قصد سوال از رییس جمهور را دارد.

در پی این خبر غلامحسین کرباسچی، فعال سیاسی اصلاح‎طلب به انصاف نیوز گفت: طرح سوال مجلس عالی ا ست اما درصورتی که پزشکیان حقایق را راجع به خود این آقایان هم بگوید اما متأسفانه رییس جمهور صبر می کند. کاش گرفتاری هایی که منشأ اصلی شان رفتار همین آقایان است و سال هاست برای مردم دردسر شده هم مطرح و باز شوند. مجموعه ی وضعیت کشور محصول کار یک سال آقای پزشکیان که نیست. این آقایان همان کسانی هستند که از زمان احمدی نژاد تا به حال برای گرفتاری بیشتر روز به روز تلاش کردند.

وی در ادامه افزود: اگر در مورد خود این آقایان هم شفاف سازی شود تا مردم بدانند در انتخابات آینده با چه کسانی روبه رو هستند خوب است. چه کسانی و چطور با 10 درصد آرا به مجلس رفته اند و شرایط امروز کشور را ایجاد کرده اند.

کرباسچی همچنین در پاسخ به این سوال که آیا توصیه به فاش کردن حقایق از سوی پزشکیان موجب جنجال نمی شود؟!، تصریح کرد: حالا به هر حال این مجلس است که جنجال درست می کند. رییس جمهور یا نیروهای سیاسی که این کار را نکرده اند. اگر بگوییم چنین کاری نکنند خیلی بد است چون وظیفه مجلس همین است. به نظر من خوب است اما رییس جمهور هم باید شفاف پاسخ دهند و مردم را در جریان قرار دهند.نمی شود که یک طرف هر چه می خواهد بگوید و هر تهمتی می خواهد بزند بعد طرف مقابل هر بار به خاطر مردم، کشور و انقلاب سکوت کند.

کرباسچی درباره آنچه پاسخ شفاف رییس جمهور می خواند، گفت: کاش آقای پزشکیان شفاف بگوید که این آقایان دنبال چه مسائلی هستند و به اسم نمایندگی چه دخالتی در امور اجرایی کشور می کنند. کاش بگوید برای مدیرانی که آقای رییس جمهور آن ها را صالح می داند چه کارشکنی هایی که نکرده اند. مسائل سیاست خارجی یا داخلی و یا وضعیت اقتصادی امروز سال ها متأثر از عملکرد همین آقایان بوده و شرایط حال حاضر درست شده است. خوب است که اینها از سوی رییس جمهور بیان شود.

همچنین علی مطهری، فعال سیاسی و از طراحان اولین سوال از رییس جمهوری در مجلس نهم در گفت وگو با انصاف نیوز گفت: اگر نمایندگان واقعاً تشخیص می دهند که طرح سوال لازم است انجام این کار اشکالی ندارد. در دوران احمدی نژاد هم تلاش می کردند جلوی اصل طرح سوال را بگیرند و ما به این موضوع انتقاد داشتیم.

با تمام این توضیحات باید شرایط کشور را هم در نظر گرفت. باید فشارهای داخلی و خارجی که همین الان احساس می کنیم را در نظر بگیریم. اینکه طرح سوال در شرایط حال حاضر به نفع مردم است یا خیر، محل بحث است و نمی شود دستوری عمل کرد. مطهری در پاسخ به این سوال که آیا در شرایط فعلی کشور، پزشکیان می تواند در پاسخ از حقایق بگوید نیز گفت: اینکه رییس جمهور چگونه پاسخ دهد کاملاً به سوالات نمایندگان مجلس بستگی دارد. البته باید دید که اصلاً 74 امضا برای طرح سوال جمع آوری می شود یا خیر.

محمد محمودی، فعال رسانه ای و دبیر سابق پایگاه اطلاع رسانی آیت الله هاشمی هم دربخشی از یادداشتی برای خبرآنلاین نوشت: موضوع سوال از رییس جمهور پزشکیان یقیناً به جایی نخواهد رسید و قالیباف به تأسی از حمایت های رهبری مانع انجامش خواهد شد. اما من اگر جای پزشکیان بودم، شخصاً اعلام می کردم که باید سوال از من انجام شود! و در پایان آن آورده است: رییس جمهور پزشکیان اگر بخواهد با کدخدامنشی های داخل و بیرون مجلس از پاسخ به سوال طرح شده، طفره برود یقیناً باید بداند نهایتاً این شمشیر داموکلس، ریشه وفاق ملی را خواهد زد. به قول صائب تبریزی: نرمی ز حد مبر که چو دندان مار ریخت/ هر طفل نی سوار کند تازیانه اش!

پس از چنین اظهارنظرهایی، سخنگوی جبهه اصلاحات ایران نیز از رییس جمهوری خواست تا با استفاده از ظرفیت اصل 113 قانون اساسی، اقدام به تذکر یا صدور اخطار قانون اساسی کند. او خطاب به پزشکیان نوشت: بر اساس اصل 113 قانون اساسی، رییس جمهور پس از مقام رهبری عالی ترین مقام رسمی کشور است و مسئولیت اجرای قانون اساسی و ریاست قوه مجریه را ـ جز در اموری که مستقیماً به رهبری مربوط می شود ـ بر عهده دارد.

همچنین مطابق اصل 57 قانون اساسی، قوای سه گانه مستقل از یکدیگرند.با این حال، با توجه به عدم رعایت عملی این اصل از سوی قوه مقننه و دخالت های مکرر و فزاینده نمایندگان مجلس در امور اجرایی، این پرسش جدی مطرح است که آیا زمان آن نرسیده است از ظرفیت اصل 113 قانون اساسی استفاده کرده و تذکر یا اخطار قانون اساسی صادر شود؟به نظر می رسد مماشات و پرهیز جنابعالی از برخوردهای قانونی و مقتدرانه، نه تنها مانع این روند نشده، بلکه مجلس را امروز به مرحله طرح سوال از رییس جمهور رسانده است؛ وضعیتی که می تواند استقلال قوا و کارآمدی قوه مجریه را بیش از پیش با چالش مواجه سازد.

در کنار این مباحث و البته با توجه به اینکه بر اساس اصل 88 قانون اساسی، حق نمایندگان مجلس است که از این امکان برای پاسخگوسازی دولت استفاده کند؛ چنانچه در قانون اساسی آمده است: در هر مورد که حداقل یک چهارم کل نمایندگان مجلس شورای اسلامی از رییس جمهور و یا هر یک از نمایندگان از وزیر مسئول، درباره یکی از وظایف آنان سوال کنند، رییس جمهور یا وزیر موظف است در مجلس حاضر شود و به سوال جواب دهد و این جواب نباید در مورد رییس جمهور بیش از یک ماه و در مورد وزیر بیش از ده روز به تأخیر افتد؛ مگر با عذر موجه به تشخیص مجلس شورای اسلامی. فقط از نمایندگان پیگیر و امضاکننده سوال از رییس جمهور چند سوال را مطرح می‎کنیم و امیدواریم به آن توجه داشته باشند:

1- اگر موضوع عملکرد دولت است بنابر تجربه های سابق به نظرشان رسیدن به این تصمیم کمی زود نیست؟ تقریباً هر دو رییس دولت مورد سوال قرار گرفته از سوی مجلس در دولت دوم خود و آن زمان که دیگر مسیرشان مشخص و نحوه فعالیتشان تصویر آینده‎ سیاست‎هایشان را نشان می‎داده و نتایج عملکردها در دسترس بوده برای پاسخ به مجلس فراخوانده شدند. احتمالاً زمان منطقی بر اساس آن حداقل آخر همین دولت باشد نه الان که تازه دولت از یک جنگ عبور کرده و با بحران بین ‎المللی و اقتصادی که عملاً نقش چندانی در حل آن ندارد.

2- طی همین ماه‎های اخیر رییس جمهوری و وزرا و معاونانش به مجلس آمدند و حالا درباره برنامه هفتم توسعه هم به مباحث اقتصادی و هم سایر عملکرد دولت پرداختید. به نظر شما همین درگیری دولتمردان با مجلس و رفت و آمدها مانعی برای پیشبرد برنامه های دولت ندارد؟

3- وقتی تعامل و حضور دولتمردان با مجلس و در مجلس پی در پی است، جایگاه طرح سوال از رییس جمهور و برگزاری جلسه آن به فاصله اندکی پس از آخرین حضور او در مجلس چیست؟