پژوهش جالبی که این ماه منتشر شده، نشان می دهد تنها پشه های ماده نیستند که قادر به مکیدن خون ما هستند و ظاهرا پشه های نر هم می توانند این کار را انجام دهند.

به گزارش ایسنا، دانشمندانی از دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا (Penn State) و چند مؤسسه دیگر، یافته های خود را در قالب یک مطالعه پیش چاپ که هفته گذشته در وب سایت bioRxiv منتشر شد، ارائه کرده اند. آن ها در مجموعه ای از آزمایش ها و شرایط مختلف شواهدی یافته اند که نشان می دهد برخی پشه های نر، دست کم در شرایط مناسب، از خون تغذیه می کنند. به گفته پژوهشگران، این یافته ها می تواند یک باور قدیمی درباره میزان خطری که این حشرات برای انسان دارند را زیر سؤال ببرد، هرچند برای درک بهتر این پدیده به تحقیقات بیشتری نیاز است.

به نقل از گیزمودو، جیسون راسگون، نویسنده ارشد این مطالعه و حشره شناسی که در زمینه بیماری های منتقل شونده توسط ناقلان تخصص دارد، می گوید: ما واقعا باید آنچه را که در محیط طبیعی رخ می دهد، به طور دقیق و سخت گیرانه بررسی کنیم.

مدت هاست تصور می شود که پشه های نر بالغ برای تامین انرژی خود از شهد و دیگر منابع قندی تغذیه می کنند، در حالی که بیشتر پشه های ماده برای بقا به طور منظم از خون حیوانات دیگر استفاده می کنند. راسگون و همکارانش در ابتدا قصد نداشتند این فرضیات پذیرفته شده را به چالش بکشند.

اما چند سال پیش، یکی از دانشجویان تحصیلات تکمیلی راسگون هنگام انجام آزمایش های تغذیه با خون روی پشه ها در آزمایشگاه متوجه شد که برخی از پشه هایی که خون خورده اند، نر هستند. راسگون جلوی دور انداختن این پشه ها را گرفت. او مقاله ای از سال 2016 را به یاد داشت که در آن پژوهشگران موفق شده بودند پشه های نر گونه Culex quinquefasciatus را به تغذیه از خون ترغیب کنند؛ خونی که سمی بود و طی چند روز باعث مرگ پشه های نر می شد. راسگون فرصت را غنیمت شمرد تا ببیند آیا همین اتفاق برای گونه ای دیگر هم رخ می دهد یا نه، بنابراین گروهش فقط آن ها را زیر نظر گرفت. برخلاف انتظار همه، پشه های نری که خون نوشیده بودند به همان اندازه پشه های نری که رژیم قندی معمول داشتند، عمر کردند.

راسگون می گوید: بخش زیادی از علم همین طور است. من همیشه می گویم بیشتر پیشرفت های بزرگم در 20 سال فعالیتم به عنوان یک دانشمند، تصادفی بوده اند. معمولا مسائل علمی با این جمله شروع می شوند که: اوه، این عجیبه. اینجا چه خبره؟ و بیشتر مردم پیگیرش نمی شوند، اما باید پیگیری کرد.

در ابتدا، راسگون فکر می کرد این یافته فقط یک نکته علمی جالب و حاشیه ای است. اما او و گروهش با استفاده از منابع محدود خود به تحقیق ادامه دادند. برای مثال، در یکی از آزمایش ها دریافتند که می توان پشه های نر برخی گونه ها را وادار کرد به طور منظم از یک تغذیه کننده مصنوعی خون بمکند، به شرطی که ابتدا دچار کم آبی شده باشند، چیزی که پیش تر نشان داده بودند در مورد پشه های ماده هم رخ می دهد. سپس آن ها پشه هایی را با استفاده از فناوری کریسپر دستکاری ژنتیکی کردند که توانایی تشخیص کم آبی را نداشته باشند. این پشه های نر از خون تغذیه نکردند که بیشتر نشان می دهد کم آبی عامل کلیدی تحریک تغذیه خونی در پشه های نر است.

راسگون همچنین شروع به صحبت درباره کارش با دیگر دانشمندان این حوزه کرد و آن ها نیز به این پروژه روبه رشد کمک کردند. برای نمونه، برخی از هم نویسندگان، پشه های نری را که در طبیعت خون خورده بودند جمع آوری کرده بودند. آزمایش ها نشان داد این پشه های وحشی حاوی دی ان ای مهره داران (سگ و انسان) هستند که نشان می دهد آن ها با موفقیت از میزبان های جانوری تغذیه کرده اند.

علاوه بر این، آزمایش های گروه نشان داد که برخی پشه های نر می توانند به عامل بیماری زای منتقل شونده از طریق خون، یعنی ویروس نیل غربی، آلوده شوند. بدتر از آن، پژوهشگران دریافتند که این ویروس می تواند در بدن این پشه های نر به اندازه ای تکثیر شود که در صورت انتقال به میزبان دیگر از طریق تغذیه خونی، احتمال ایجاد عفونت جدید وجود داشته باشد.

در عجیب ترین بخش این ماجرا، راسگون از خودش به عنوان طعمه استفاده کرد. او خودش را در معرض قفسی حاوی 20 پشه نرِ دچار کم آبی قرار داد. پنج پشه نر اطراف زخمی که روی دستش وجود داشت را بررسی کردند و یکی از آن ها موفق شد از خون او تغذیه کند. در آزمایش دیگری، یک پشه نر حتی توانست پوست راسگون را سوراخ کند و واکنش ایمنی معمول ناشی از نیش پشه را ایجاد کند، هرچند این واکنش فقط حدود 10 دقیقه طول کشید و این پشه موفق نشد به یک مویرگ حاوی خون برسد.

در مجموع، گروه پژوهشی دریافت که دست کم پنج گونه از پشه های نر قادر به تغذیه از خون هستند. مطالعه ای که در ابتدا یک تحقیق کوچک و عجیب با سه نویسنده بود، اکنون به پروژه ای با 17 نویسنده از آلمان، اسپانیا، استرالیا و آمریکا تبدیل شده است.

با وجود جذابیت این یافته ها، پژوهشگران هشدار می دهند که هنوز چیزهای زیادی هست که درباره این پدیده نمی دانیم.

تحقیقات این گروه نشان می دهد که تغذیه خونی در پشه های نر به شرایط خاصی نیاز دارد. این موضوع می تواند به این معنا باشد که چنین رفتاری در طبیعت به ندرت رخ می دهد. در عین حال، راسگون اشاره می کند که دنیای واقعی اغلب خشن است؛ بنابراین ممکن است پشه های نر زیادی آن قدر تشنه شوند که خرطوم خود را برای تغذیه از خون امتحان کنند.

یکی دیگر از پرسش های مهمِ بی پاسخ این است که آیا پشه های نر به طور منظم در حال انتقال بیماری به میزبان های خود هستند یا خیر. چندین گونه ای که در این مطالعه بررسی شده اند، ناقلان رایج عوامل بیماری زا برای انسان هستند. حتی اگر پشه های نر فقط نقش کوچکی در چرخه انتقال بیماری داشته باشند، همان نقش کوچک هم می تواند به اندازه ای مهم باشد که نیاز به توجه داشته باشد. پژوهشگران یادآور می شوند که امروزه از پشه های نر عقیم برای مقابله با بیماری های منتقل شونده توسط پشه ها، مانند مالاریا، استفاده می شود که راهبردی است که ممکن است خطرناک تر از آن چیزی باشد که تاکنون تصور می شد.