هادی خانیکی، فعال سیاسی اصلاح طلب و عضو هیئت علمی گروه علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی در نشست منطقه ای حزب توسعه ملی ایران که با عنوان چه باید کرد؟ برگزار شد با اشاره به اینکه چهارم دی در تقویم ایران به عنوان روز ملی آینده نامگذاری شده است، بیان کرد: جامعه ایران از گذشته خود بریده است، از آینده بیم دارد و در بین این دو، به مرحله روزمرگی رسیده است. جامعه ایران در طی 30 سال اخیر، به جامعه ای متکثر و سیال تبدیل شده که فاقد ساختارهای حزبی و مدنی است.

به گزارش هم میهن، وی افزود: من ایام کنونی یعنی زمستان 1404 را اکنون خطیر ایران می نامم که بحران ها در هم تنیده شده است. ما یک پدیده مطلق اجتماعی، سیاسی و اقتصادی نداریم و جامعه با فرسایش اقتصادی، روانی و ارتباطی دست و پنجه نرم می کند. در چنین شرایطی، سیاست ورزی دیگر نمی تواند شکل عادی خود را داشته باشد و در حقیقت، به معنای اجتماعی شدن سیاست است.

این استاد دانشگاه با اشاره به مشخصه های وضعیت کنونی ایران، اظهار کرد: اکنون از یک طرف با فردیت شکننده و از طرف دیگر با گسست های بین نسلی مواجهیم. البته ما نیز به موازات نسل z تغییر کرده ایم، کما اینکه می بینیم برخی از کسانی که زمانی پیشگام انقلاب بودند، اکنون از آن زده شده اند. کاهش تاب آوری و تحمل اجتماعی نیز از دیگر ویژگی های وضعیت کنونی است و نشان می دهد جامعه سرشار از خشم شده است. به علاوه، مرجعیت های سنتی سیاسی و اجتماعی تضعیف شده اند و میدان سیاست از نهادها به زیست جهان مردمی تغییر یافته است. این ها همه تغییراتی است که رخ داده و اگر اصلاح طلبی بخواهد با رویه دیروز ادامه دهد، نمی تواند با جامعه هم زبان شود.

خانیکی با اشاره به نارضایتی طبقه متوسط، اضافه کرد: این طبقه همواره پایگاه آزادی خواهی و اصلاح طلبی بوده است. اما اکنون در حال فروریختن و پیوستن به طبقات پایین است. در حقیقت کسانی که زمانی زندگی نسبتاً خوبی داشتند، اکنون فقیر شده اند و لذا خشمگین اند. عمده خودکشی های چند سال اخیر نیز در میان همین طبقه رخ داده است. این طبقه احساس سقوط می کند، زیرا به شدت خود را در معرض تبعیض می بیند. اساساً ریشه اصلی نارضایتی در ایران، تبعیض است. طبقه متوسط ایران، آینده را مبهم و سیاست را کم اثر می داند و به وعده ها هم بی اعتماد شده است. لذا اگر اصلاح طلبی نتواند زبان تازه ای برای تعامل با این طبقه پیدا کند، پایگاه خود را از دست می دهد.

وی با بیان اینکه امروز با ناترازی ارتباطی و بحران شنیده نشدن مواجهیم، گفت: این از عمیق ترین بحران های امروز است. مردم و حکومت صدای یکدیگر را نمی شنوند. مردم هیچ کدام از مشکلات حاکمیت و حتی بی پولی دولت را باور نمی کنند. گفت وگو جای خود را به بیانیه و اعلام موضع داده است. اصلاح طلبان نیز با بدنه اجتماعی خود فاصله گرفته اند و در شنیدن انتقادات ضعیف اند. در امتداد این موضوع، با فرسایش همبستگی و سرمایه اجتماعی مواجهیم که در کاهش امید به آینده و نرخ پایین مشارکت خود را نشان داده است. اصلاح طلبی باید نقش خود را در ترمیم این وضعیت تعریف کند.

این فعال سیاسی اصلاح طلب با بیان اینکه سیاست ورزی اصلاح طلبانه باید بداند که گفت وگو با جامعه و تلاش برای رفع تبعیض، بر گفت وگو با حاکمیت مقدم است، افزود: زبان اصلاح طلبی باید صادقانه تر شود. امروز مسئله اصلاح طلبی، چگونگی ماندن در سیاست نیست، بلکه ماندن در جامعه است و سیاست را هم باید در خدمت همین موضوع بداند، زیرا اگر اصلاح طلبی نتواند زبان جدید و چندوجهی جامعه را بفهمد، به یک خاطر سیاسی تبدیل خواهد شد.

خانیکی تصریح کرد: مسائل پیش روی ما، راه حل ساده ای ندارد و هیچ جریان سیاسی دارای نسخه ای شفابخش نیست و گفت وگو با پایین و جلب مشارکت تمام جامعه، تنها راه حل ممکن است. حاکمیت باید تصمیماتی را برای حل مشکلات بگیرد که نظرات تمام جامعه را تامین کند، نه اینکه تصمیمی را بگیرد و سعی در قانع سازی مردم برای اجرای آن داشته باشد. خود ما اصلاح طلبان نیز باید زبان خود را تغییر دهیم و فکر نکنیم با واژگان تند می توانیم نظر جامعه را جلب کنیم. در شرایطی که ما اصلاح طلبان نمی توانیم انقلاب کنیم و نباید هم به این سمت برویم، پس زبان مان هم نباید انقلابی باشد.

عباس عبدی، تحلیلگر سیاسی در نشست منطقه ای حزب توسعه ملی ایران با عنوان چه باید کرد؟ با بیان اینکه در انتخابات سال گذشته ما به یک تغییر رأی دادیم، گفت: ما تاییدصلاحیت پزشکیان را اراده حاکمیت به تغییر می دانستیم که با تایید صلاحیت خاتمی و روحانی در سال های76 و 92 متفاوت بود، زیرا در آن زمان، حاکمیت فکر نمی کرد این دو رأی بیاورند، اما سال گذشته نسبت به رأی آوری پزشکیان آگاه بود و با این فرض، ایشان را تایید کرده بود. لذا تاییدصلاحیت پزشکیان به این معنا بود که سیستم پذیرفته باید سیاست یکدست سازی را کنار بگذارد اما اکنون این رویه تا حدی متوقف شده و دیگر اراده کافی برای ادامه تغییرات دیده نمی شود.

این فعال سیاسی اصلاح طلب با اشاره به پافشاری رییس جمهور بر عدم اجرای قانون حجاب، بیان کرد: اما هنوز می بینیم برخی می خواهند مسائل مرتبط با حجاب را ادامه دهند. این نشان می دهد عده ای هیچ اراده ای برای پایان دادن به این داستان ندارند. در سیاست خارجی نیز می بینیم که توجهی به خواست مردم نمی شود. در حوزه اقتصادی نیز مسائلی مانند انرژی حل نمی شود، زیرا کسی نیست که در ساختار سیاسی ایران تصمیمی در این خصوص بگیرد و بداند همه پشت او هستند. در حقیقت وضعیت به گونه ای است که کسی جرأت ندارد تصمیمی را بگیرد که اجرای آن، نیازمند وحدت کامل ساختار است.

عبدی در ادامه افزود: زمانی که اعلام شد ایران قطعنامه 598 را پذیرفته، همه بسیار متعجب شدند، اما هیچ کس اعتراضی نکرد. اگرچه برخی بسیار ناراحت شدند، اما این موضوع را پذیرفتند. امام نیز تعبیر جام زهر را از پذیرش قطعنامه داشت و به نظر من شاید همین باعث شد یک سال بعد، امام فوت کند، زیرا پذیرش قطعنامه به این معنا بود که حرف های پیشین خود در مورد ادامه جنگ را پس می گیرد. امروز اما دیگر حاکمیت نمی تواند تصمیمات به آن بزرگی اتخاذ کند.

وی با اشاره به وجود ناامیدی شدید نسبت به آینده، عنوان کرد: حتی در سال 60 به رغم تمام مشکلات بزرگ، هیچ کسی تصور نداشت که نظام فرومی پاشد. اما امروز کاملاً متفاوت شده، زیرا چشم انداز امید وجود ندارد. لایحه بودجه سال آینده، بسیار خطرناک است و البته دولت هم جز آن کار دیگری نمی توانست انجام دهد. لذا مجموعه شاخص ها در تمام حوزه ها، به بحران رسیده است. حل چالش های سیاست خارجی راحت تر است، اما همان هم به راحتی پذیرش قطعنامه 598 نیست.

این فعال سیاسی اصلاح طلب با بیان اینکه اکنون اگر سیستم سیاسی، لزوم تغییرات را بپذیرد، همه ما باید به آن کمک کنیم، گفت: اما در غیر این صورت، هیچ کار دیگری نمی توان انجام داد، مگر اینکه یک مجموعه ای از سطوح بالا که در داخل سیستم هم تعریف می شود، یک ایده قابل قبول که به نفع سیستم هم باشد، روی میز بگذارد. وگرنه امکان ادامه این وضع وجود ندارد.

عبدی با بیان اینکه صداوسیما نماد اراده حاکمیت به تغییر خواهد بود، اضافه کرد: تا زمانی که رادیو و تلویزیون در این مسیر حداقلی قرار دارد، نمی توان چشم انداز مثبتی را متصور بود. در صورت مشاهده چنین تغییری، حتماً به حاکمیت کمک صادقانه خواهیم کرد. گاهی سیستم به ما اصلاح طلبان انتقاد می کند که هر گاه می خواهد تغییری رخ دهد، ما به آن طعنه می اندازیم. این انتقاد درست است و لذا ما هم حتماً باید در صورت مشاهده اراده تغییرات، رویکرد حمایتی داشته باشیم.

وی با بیان اینکه وقتی تاریخ را می خوانیم، می بینیم صعود و افول تمدن ها یک شبه رخ نداده است ، گفت: من هیچ وقت مانند امسال، معتقد نبودم که سیستم دیگر نمی تواند به بقای خود ادامه دهد. دولت، دین، رسانه، اقتصاد، خانواده و آموزش چند نهاد اصلی کشور ما هستند که جامعه بر پایه آن ها استوار است و به خصوص نهاد دولت از اهمیت بالایی برخوردار است. من در اوج قدرت احمدی نژاد، گفتم تنها نهادی که می تواند جامعه ایران را نگه دارد، نهاد دولت است و لذا معتقد بودم که با دولت احمدی نژاد هم نباید درگیر شد، تا عمر آن به پایان برسد.

عبدی ادامه داد: این تصور وجود دارد که حاکمیت نسبت به مسائل کشور آگاه نیست. درحالی که من با این موضوع موافق نیستم. حاکمیت هم آگاه است و هم به دنبال راه حل می گردد. مشکل حاکمیت این است که به هزینه ها و منابع کوتاه مدت بیشتر حساسیت دارد تا مسائل بلندمدت و بیشتر به دنبال حل موضعی و کوتاه مدت مسائل است و به نتایج بلندمدت اقدامات خود نگاه نمی کند.