در حالی که نیروی هوایی آمریکا و شرکت نورثروپ گرومن برای رساندن نخستین هواگرد تهاجمی استراتژیک نسل ششم جهان به مرحله تولید تلاش می کنند، بمب افکن B-21 Raider همچنان در هاله ای از محرمانگی قرار داشته و اطلاعات محدودی مربوط به عملکرد و قابلیت های آن تاکنون منتشر شده است. بر اساس همین اطلاعات محدود، B-21 بعد از اولین پرواز آزمایشی خود قرار است فرماندهی تهاجم جهانی نیروی هوایی آمریکا (AFGSC) را وارد عصری تازه از پنهان کاری و قدرت تهاجمی استراتژیک کند.

به گزارش روزیاتو، نکته قابل توجه این است که B-21 به احتمال زیاد حداکثر ظرفیت حمل مهمات کمتری نسبت به B-2 Spirit خواهد داشت؛ هواگردی که قرار است جایگزین آن شود. این بمب افکن فقط دو موتور خواهد داشت و گمان می رود حتی شاید برد بیشتری نسبت به بمب افکن پنهانکار قبلی نیز داشته باشد، هرچند این موضوع هنوز تأیید نشده است. همزمان، قابلیت های پنهان کاری چندطیفی و فناوری های نصب شده روی این هواگرد، جهشی بزرگ برای AFGSC محسوب می شوند.

نیروی هوایی آمریکا در حال حرکت به سمت استراتژی ناوگان جدیدی با محوریت B-21 پیش می رود. قرار است تعداد بمب افکن های این مدل حدود 10 برابر بیشتر از ناوگان B-2 باشد. با افزایش تعداد هواگردها، هر پرنده می تواند با محموله مهماتی کمتری پرواز کرده و مأموریت را به صورت هماهنگ با پلتفرم های بدون سرنشین و هواگردهای پیشرفته دیگر مانند جنگنده نسل ششمی F-47 ساخت بویینگ انجام دهد.

از منظر قدرت خام تسلیحاتی، B-2 همچنان قدرتمندتر از B-21 باقی خواهد ماند. با این حال، در میدان نبرد مدرن امروز، فناوری های B-21 و توانایی آن در کنترل و همراهی با پهپادها باعث می شود این بمب افکن به پلتفرمی مؤثرتر برای عملیات های تهاجم استراتژیک آینده تبدیل شود.

انتظار می رود B-21 Raider برد پروازی مشابه یا حتی بیشتری نسبت به B-2 در حالت بدون سوخت گیری هوایی داشته باشد؛ قابلیتی که به لطف آیرودینامیک بهبودیافته و موتورهای مدرن تر حاصل می شود. با وجود کوچک تر بودن بدنه که به معنای ظرفیت سوخت کمتر است، 4 دهه پیشرفت در طراحی آیرودینامیک و موتورهای هواگرد، این اختلاف را جبران خواهد کرد. علاوه بر این، داشتن دو موتور به جای چهار موتور ممکن است در نگاه اول یک ضعف به نظر برسد، اما با فناوری جدید، این تصمیم احتمالاً عملکردی مشابه همراه با راندمان سوخت بالاتر را به همراه خواهد داشت.

B-2 Spirit هواگردی بسیار پرهزینه و تعمیر و نگهداری آن بسیار دشوار بوده است. کاهش تعداد موتورها نه تنها هزینه پشتیبانی ناوگان B-21 را در طول عمر عملیاتی شان پایین می آورد، بلکه زمان خواب تعمیراتی در هر بار اورهال را نیز کاهش می دهد.

به طور کلی زنجیره پشتیبانی سوخت رسان های هوایی نقش مهمی در استراتژی عملیاتی دارد؛ حتی برای B-2 که بیشترین برد را در میان تمام بمب افکن های استراتژیک فعلی نیروی هوایی دارد. با توجه به ماموریت نفوذ عمیق به حریم دشمن، توانایی پرواز طولانی مدت بدون حمایت حیاتی است و به احتمال زیاد B-21 این قابلیت را قربانی توانمندی های دیگر نخواهد کرد.

یکی از اهداف اصلی طراحی بمب افکن بی-21 کاهش هزینه نگهداری و پایین آوردن هزینه چرخه عمر بود. این موضوع از مهم ترین ضعف های بی-2 به شمار می رفت؛ به ویژه با توجه به قیمت خرید بسیار سنگین هر فروند که نزدیک به دو میلیارد دلار برآورد می شد. نیروی هوایی آمریکا قصد دارد دست کم 100 فروند بی-21 خریداری کند؛ بنابراین هزینه تأمین ناوگان جدید بسیار کمتر از بی-2 خواهد بود. این در حالی است که مدل قبلی به دلیل توقف زودهنگام تولید، تنها در تعداد 21 فروند ساخته شد.

نیروی هوایی ایالات متحده با تکیه بر تجربیات چند دهه استفاده از بی-2، طراحی بی-21 را بهینه کرده است. همچنین در ساخت این هواپیما از قطعات موجود در بازار استفاده شده تا جایی که به عملکرد لطمه نزند اما قابلیت اطمینان را بالا برده و هزینه را کاهش دهد. روکش های پنهانکار مقاوم تر نیز برای بی-21 در نظر گرفته شده است؛ موردی که در بی-2 و جنگنده اف-22 نیز همواره چالشی مهم در نگهداری بود.

قیمت هر فروند بی-21 ریدر به طور متوسط حدود 692 میلیون دلار (بر پایه ارزش سال 2022) پیش بینی شده است. این هواپیما به جای طراحی دوباره تمام اجزا، از فناوری ها و سامانه های اثبات شده موجود در پروژه هایی مانند اف-35 بهره می برد. بی-21 با استفاده از مهندسی دیجیتال توسعه یافته و دوقلوهای مجازی از اجزا پیش از ساخت نسخه های واقعی ایجاد شده اند؛ روشی که به کاهش خطا، صرفه جویی در هزینه و جلوگیری از تأخیر در تولید کمک کرده است.

بی-2 همیشه به دلیل پیچیدگی های فراوان در تعمیر و نگهداری مشهور بود؛ به طوری که طبق گزارش ها، برای هر ساعت پرواز به حدود 60 ساعت کار تعمیراتی نیاز داشت و باید در آشیانه هایی با شرایط دمایی کنترل شده نگهداری می شد تا روکش پنهانکار آن آسیب نبیند. بی-21 اما با معماری نرم افزارمحور و باز توسعه یافته تا امکان افزودن فناوری ها و سلاح های جدید بدون بازطراحی کامل سازه فراهم باشد.

طراحی مقاوم بی-21 سبب شده که برخلاف بی-2 به آشیانه های خاص و بسیار پرهزینه نیاز نداشته باشد و بتوان آن را در پناهگاه های استاندارد با هزینه پایین مستقر کرد. نتیجه این تغییر، آمادگی عملیاتی بیشتر ناوگان و نرخ مأموریت پذیری بالاتر نسبت به بی-2 است؛ مدلی که معمولاً تنها نیمی یا حتی یک سوم ناوگان آن در یک زمان مشخص آماده رزم بود.

راهبرد جدید نیروی هوایی آمریکا برای بی-21 بر پایه استقرار پراکنده است و بخشی از دکترین جنگی چابک این نیرو به شمار می آید. بی-2 تا امروز عمدتاً از پایگاه های ثابت و بزرگ مانند وایتمن در آمریکا یا پایگاه های پیشرو در گوآم و دیه گو گارسیا عملیاتی می شد؛ مدلی که در برابر حمله پیش دستانه موشک های دوربرد مدرن آسیب پذیر بود.

بی-21 با نیاز کمتر به زیرساخت زمینی (حدود 30 درصد کمتر نسبت به بی-2) و امکان استقرار با کمک خدمه کمتر، می تواند از باندهای بیشتری استفاده کند و حتی در پناهگاه هایی مشابه جنگنده ها جای گیرد. این پراکندگی امکان پیش بینی محل استقرار و هدف گیری توسط دشمن را دشوار می کند و انعطاف عملیاتی و بقاپذیری را افزایش می دهد. گستردگی جغرافیایی استقرار بی-21، توان آمریکا برای نمایش قدرت و حمایت از متحدان را تقویت می کند، بدون آنکه حضور گسترده و ثابت در یک منطقه لازم باشد. در چنین شرایطی، دشمن نمی تواند با یک حمله گسترده یا چند ضربه محدود، ناوگان را از بین ببرد و با چالشی پیچیده در هدف گیری روبه رو می شود.

اگرچه بی-21 نسبت به بی-2 ظرفیت حمل تسلیحات کمتری دارد، اما این موضوع از نظر راهبردی ضعف محسوب نمی شود؛ زیرا در نبردهای هوایی قرن بیست ویکم، دقت بر حجم تسلیحات برتری دارد. طراحی اولیه بی-2 بر پایه ذهنیت جنگ سرد شکل گرفته بود؛ دوره ای که توان حمل مهمات فراوان یکی از مهم ترین ویژگی های یک بمب افکن محسوب می شد. اما این فلسفه با تحول دکترین های نظامی تغییر کرده و بی-21 بازتاب همین گذار به مفهوم یک بمب برای یک هدف است.

بی-21 قادر است مجموعه گسترده ای از تسلیحات تهاجمی حمله مستقیم و دورایستا را حمل کند؛ از جمله موشک هسته ای دوربرد دورایستا (LRSO) و احتمالاً سلاح های هایپرسونیک در آینده. این تسلیحات اگرچه ممکن است از نظر وزنی کوچکتر باشند، اما عملکرد و قدرت تخریب بسیار بالاتری در برابر اهداف مدرن ارائه می دهند.

بی-21 به عنوان گره اصلی در شبکه فرماندهی و کنترل مشترک چندحوزه ای ارتش آمریکا (JADC2) عمل می کند؛ قابلیتی که به آن امکان می دهد داده های هدف را در زمان واقعی دریافت کرده و با دقت و سرعت بسیار بالاتر از بی-2 اهداف را مورد حمله قرار دهد.

بی-2 اسپیریت نخستین بمب افکن پنهانکار، اولین بال پرنده موفق و اولین هواپیمای تهاجمی نسل پنجمی بود که ساخته شد. با این حال، طی دهه هایی که از آغاز خدمت آن گذشته، فناوری ارتش هایی مانند نیروی هوایی ارتش آزادی بخش خلق چین نیز پیشرفت کرده است. بی-21 با فناوری هایی ساخته شده که پنهانکاری آن را از تمام طیف های کشف ممکن می سازد و تنها به کاهش مقطع راداری یا ظاهر فیزیکی محدود نمی شود.

این پنهانکاری چندوجهی ویژگی اصلی نسل ششم محسوب می شود و برای مقابله با شبکه های پیشرفته و چندلایه حسگرهای دفاعی کشورهایی مانند چین و روسیه طراحی شده است. فناوری پنهانکاری چندطیفی که نورثروپ گرومن در بی-21 به کار برده، ردپای حرارتی، انتشار امواج رادیویی و سایر نشانه های قابل ردیابی را نیز کاهش می دهد تا هواپیما بتواند از سامانه های پدافندی رقیبان همطراز یا نزدیک عبور کند.

بی-21 طراحی بال پرنده روان تر و ساده تری در مقایسه با بی-2 دارد؛ با خطوط اتصال کمتر و لبه پسین ساده تر. این هواپیما برخلاف هندسه پیچیده شبیه W در بی-2، شکلی مثلثی دارد که باعث کاهش نقاط بازتاب رادار از زوایای مختلف می شود. ورودی های هوا نیز عمیق تر و همسطح با بدنه قرار گرفته اند تا پره های فن موتور که از بازتابنده ترین بخش ها هستند کمتر قابل شناسایی باشند.

در طراحی بی-21 تمرکز ویژه ای بر کاهش ردپای حرارتی قرار گرفته است. مجاری پیشرفته موتور و احتمالاً سامانه های خنک سازی فعال، گازهای خروجی داغ را با هوای سرد ترکیب می کنند. استفاده از دو موتور مدرن و کم مصرف به طور ذاتی نویز و امضای صوتی هواپیما را کاهش می دهد.

این هواپیما دارای سامانه های پیشرفته جنگ الکترونیک و کنترل شدید انتشار سیگنال است. بی-21 حتی در حالت خاموشی رادیویی نیز قادر است از طریق شبکه های امن با احتمال رهگیری بسیار کم داده ها را تبادل کند؛ موضوعی که کشف آن از طریق علائم الکترونیکی را بسیار دشوار می سازد.

بی-21 رِیدر ستون اصلی ناوگان بمب افکن های ایالات متحده خواهد بود و به تدریج جایگزین بی-1 و بی-2 اسپیریت می شود. بی-2 اسپیریت و بی-21 رِیدر برای مدتی کوتاه تا پیش از بازنشستگی بی-2، همزمان فعال خواهند بود، تا دوره ای از همپوشانی عملیاتی میان دو پلتفرم ایجاد شود. بی-21 از ابتدا به گونه ای طراحی شده است که به مرور به پلتفرم اصلی و ستون نیروی فرماندهی ضربت جهانی نیروی هوایی آمریکا (AFGSC) تبدیل شود و در نهایت جایگزین کامل بی-1 و بی-2 گردد. نیروی هوایی تا زمانی که خط تولید بی-21 به تعداد کافی برسد، از هر دو مدل استفاده خواهد کرد تا توان عملیاتی لازم برای مقابله همزمان با تهدیدهای چندگانه حفظ شود.

برنامه این نیست که بی-2 برای همیشه در کنار بی-21 فعال بماند. نیروی هوایی ایالات متحده مسیر مشخصی با عنوان بردار بمب افکن ها تعریف کرده است تا ناوگان بمب افکن را به دو پلتفرم محدود کند: بی-52 مدرن شده و بی-21 رِیدر. برنامه بی-2 تجربه عملیاتی و نگهداری ارزشمندی ایجاد کرده که مستقیماً برای توسعه و پشتیبانی از ناوگان بی-21 مورد استفاده قرار خواهد گرفت و نقش مهمی در آموزش پرسنل فنی و خدمه پروازی ایفا می کند.

فرماندهی ضربت جهانی نیروی هوایی ایالات متحده قصد دارد حداقل 100 فروند بی-21 برای ایجاد ستون اصلی ناوگان آینده بمب افکن های خود تأمین کند. این رویکرد تغییری اساسی نسبت به ساختار قبلی با سه نوع بمب افکن (بی-1، بی-2، بی-52) است که هزینه عملیاتی بالا و نگهداری پیچیده ای داشت. هدف، گذار به یک ناوگان ساده تر، مقرون به صرفه تر و از لحاظ تکنولوژیکی برتر است که بر پایه بی-21 و بی-52 بنا می شود.