اگرچه همه می دانند افزایش نرخ تورم و تشدید فشار بر مردم که تأمین زندگی و معیشت ساده را هم دشوار کرده در فشارهای بین المللی و مشکلات فروش نفت و درآمد ارزی ریشه دارد اما گاهی مردم کوچه و خیابان می پرسند چگونه است که طالبان با آن شکل و شمایل شلخته و حکومت بدوی توانسته در این چهار سال از پس تورم برآید و ما با این همه ساختار و کارشناس و دانشگاه و اداره و نظریه پرداز و سیاست مداران مدعی، نه!

به گزارش عصرایران، این پرسش ساده اما قابل تأمل را با مرتضی عزتی کارشناس افتصادی در میان نهادیم تا پاسخی سرراست و ساده برای مطرح کنندگان دریافت کنیم.

او گفته است:

-افغانستان ارتباط چندانی با مبادلات بین المللی ندارد و بالطبع تنش های آن چنانی را هم با کشورهای خارجی تجربه نمی کند و در نتیجه مجبور به تحمل فشارهای خارجی نیست. بنابراین حالت طبیعی تورم در این کشور داشته امری طبیعی و معمول است. همچنین در افغانستان دیگر تلاطم های سیاسی و امنیتی تقریبا عملا وجود ندارد. بنابراین با وجود اینکه افغان ها اقتصاد پیشرفته ای ندارند، نوعی آرامش و ثبات اقتصادی را تجربه می کنند.

وی به همین توضیح بسنده می کند در حالی که برخی به شمار زیاد کارمندان و دستگاه های تبلیغاتی و نیاز به تأمین بودجه آنان هم اشاره می کنند در حالی که افغانستان این گونه نیست.

عزتی اما در ادامه می گوید:

اقتصاد ایران به گره های کور دچار شده و تنش نظامی، تنش سیاسی، تنش منطقه ای و تنش های داخلی را تجربه می کند و همین ها رسیدن به اقتصاد به سامان و منظم را به هدفی دشوار تبدیل کرده است. همچنین باید اشاره کرد که مبادله های مالی در ایران تحت تاثیر بازارهای مالی بین المللی قرار دارد. به طوری که وابستگی شدید به ارزهای خارجی، اقتصاد در ایران را به ورطه ورشکستگی کشانده است.

به اعتفاد این مدرس اقتصاد: یکی از دلایل شلختگی اقتصاد در ایران وابستگی شدید دولت به درآمدهای نفتی است. پس وقتی همیشه درتحریم هستیم و نمی توانیم نفت را با قیمت مناسب به فروش برسانیم، دولت با کسری بودجه و مشکلات دیگری روبرو می شود. همچنین بسیاری از فعالان اقتصادی دنبال آن هستند که از فعل و انفعالات ارزی به نحوی بهره مند شوند و در همین راستا اشخاص حقیقی و حقوقی هم در کشور تلاطم ایجاد می کنند.

وی توضیح داد: همچنین پدیده نامأنوسی که در تصمیمات غلط اقتصادی سهم زیادی دارد مسئولان و تصمیم گیرانی هستند که تخصص، تجربه و کارنامه قابل قبولی ندارند اما در تصمیم سازی های اقتصادی دخالت جدی دارند. بنابراین می توان گفت، اقدامات این دسته به طور ویژه موجب گرانی های روز به روز شده و مردم را دچار فقر مفرط می کند.

این چهره خاطرنشان کرد: همچنین یک بخش از مشکلات ناشی از سنگین شدن هزینه های دولت است. در واقع دولت بسیار پرخرج است. به همین دلیل تأمین مالی هزینه های جاری و پرداخت یارانه، دولتی را به سمت چاپ پول و همچنین استقراض از بانک مرکزی هدایت می کند ؛ رویکردی که بر اساس قانون اقتصاد به شدت تورم زا تلقی می شود و از آنجا که تورم به تولید کننده و عرضه کننده وارد می شود گاه قیمت ها 2 و حتی 3 برابر می شوند.

عزتی در پایان یادآور شد: وقتی تغییرهای قیمتی بالا برود، یعنی تورم زیاد شود انتظارات تورمی هم افزایشی می شود. در نتیجه چنین حالتی قیمت گذاری کالاها و خدمات به طور کاملا طبیعی بسیار بیشتر از تورم اوج می گیرد. بنابراین اینکه اقتصاد در ایران وضعیتی گره در گره و ناپایدار را از نظر تورم تجربه می کند با توجه به این مشخصات وبر اساس قوانین اقتصاد عجیب نیست اگرچه دردناک و تأسف بار است.