یخچال های طبیعی سراسر جهان با سرعت نگران کننده ای آب می شوند، اما یک تکه یخ کوچک از دل رشته کوه پامیر در تاجیکستان شاید راز بقا و احیای آن ها را در خود پنهان کرده باشد. این هسته یخی اکنون در آزمایشگاهی در ژاپن زیر نظر دانشمندی به نام یوشینوری ایزوکا موضوع بررسی های دقیق و علمی قرار دارد.

به گزارش فرارو، این نمونه از ارتفاعات تاجیکستان به دست آمده و بخشی از پروژه ای جهانی است که می کوشد توضیح دهد چرا یخچال های طبیعی آن کشور، برخلاف روند جهانی، در برابر ذوب شدن مقاومت کرده و حتی اندکی رشد کرده اند.

ایزوکا، استاد دانشگاه هوکایدو، می گوید اگر سازوکار افزایش حجم یخ در پامیر روشن شود، شاید بتوان از آن برای حفاظت از یخچال های طبیعی دیگر نقاط جهان بهره برد. وی این هدف را بلندپروازانه می داند، اما اضافه می کند امیدوارم پژوهش ما در نهایت به مردم کمک کند.

طبق یک پژوهش منتشرشده در نشریه نیچر کلایمت چنج، هزاران یخچال طبیعی طی دهه های آینده از میان خواهند رفت، مگر آن که روند گرمایش زمین مهار شود.

اوایل امسال، خبرنگاران خبرگزاری فرانسه همراه ایزوکا و گروهی از پژوهشگران سفری دشوار به ارتفاع 5810 متری در رشته کوه پامیر داشتند. این منطقه به دلیل ناهنجاری پامیر قراقروم تنها نقطه کوهستانی جهان است که در آن یخچال ها نه تنها آب نشده اند، بلکه کمی هم رشد کرده اند.

گروه دانشمندان و خبرنگاران در ارتفاعات پامیر دو ستون یخی حدود 105 متری را حفاری کردند. یکی از آن ها قرار است در پناهگاه زیرزمینی بنیاد حافظه یخ در قطب جنوب ذخیره شود تا برای نسل های آینده باقی بماند. نمونه دیگر به آزمایشگاه دانشگاه هوکایدو ارسال شده تا علت افزایش بارش و پایداری یخچال در یک قرن اخیر بررسی شود.

برخی کارشناسان این وضعیت غیرعادی را به سردتر بودن منطقه و نیز افزایش رطوبت ناشی از آبیاری گسترده در پاکستان که در نهایت به شکل برف در پامیر می بارد نسبت می دهند، اما این نخستین بار است که هسته های یخی می توانند داده علمی دقیقی از گذشته ارائه کنند.

ایزوکا می گوید اطلاعات گذشته کلید فهم آینده است. نمونه های یخ می توانند نشان دهند در چه دوره هایی یخچال ذوب و دوباره منجمد شده، چه زمانی برف های کم تراکم روی هم نشسته و حتی چه فعالیت های آتشفشانی ای در گذشته رخ داده است. ایزوتوپ های آب نیز می توانند دماهای گذشته را آشکار کنند.

پژوهشگران امیدوارند بخش هایی از این نمونه ها تا 10 هزار سال قدمت داشته باشد، هرچند بخش زیادی از این یخچال حدود شش هزار سال پیش در یک دوره گرمایش طبیعی آب شده است.

بررسی های علمی می گویند از دهه 1960 تا امروز، یخچال های کوهستانی جهان دست کم 9 تا 10 هزار گیگاتن (یعنی حدود 9 تا 10 تریلیون تُن) یخ از دست داده اند و این ذوب شدن تا این جا حدود 2.5 تا 3 سانتی متر به سطح دریاهای جهان اضافه کرده است.