طی سالهای اخیر اصلاح قوانین مربوط به مهریه، هر چند وقت یکبار در دستور کار نمایندگان مجلس قرار گرفته است تا احتمالا هم تعداد زندانیان مرتبط با مهریه کاهش پیدا کند و هم به تبع آن تعداد پرونده های حقوقی مربوط به مهریه در محاکم قضایی کم شود؛ عده ای هم بر این عقیده هستند که با اصلاح قوانین مهریه، آمار ازدواج جوانان افزایش پیدا می کند که البته آنطور که کارشناسان، صاحب نظران و وکلا می گویند بعید است اصلاح قوانین مهریه با شکل و شمایل فعلی به چنین امری منجر شود.

به گزارش خبرآنلاین، بسیاری از منتقدان می گویند قوانینی که نمایندگان مجلس می خواهند جایگزین قوانین فعلی مهریه کنند، در اغلب موارد بیشتر به نفع مردان تهیه و تنظیم شده تا زنان و اینگونه است که به گفته آن ها کمتر دختر و زن جوانی در این شرایط به ازدواج و دردسرهای زندگی مشترک و مهریه تن خواهد داد.

شیما قوشه، وکیل پایه یک دادگستری، در خصوص اصلاح ماده 1085 قانون مدنی توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی مبنی بر اینکه زن می تواند تا دریافت مهریه از تمکین خاص امتناع کند، می گوید: این ماده قبلا هم وجود داشته است و اصلاح آن که به نفع زنان نیست؛ این ماده تحت عنوان حق حبس قبلا هم در قانون بود و اگر زن مهریه اش را دریافت نمی کرد، می توانست از تمکین (به معنای عام) خودداری کند.

مشروح گفتگو را در ادامه بخوانید:

اصلاح قانون مهریه درباره تمکین خاص زن از شوهر، به چه معناست؟

ماده 1085 قرار است به ضرر زنان اصلاح شود و در صورت تصویب، اولا زن فقط می تواند از تمکین خاص خودداری کند؛ در حالیکه در قانون سابق که از فقه آمده، به صورت کلی گفته بود تمکین؛ در ثانی پیشنهادی که مطرح شده این است که اگر در واقع مرد پرداخت مهریه را قسط بندی کند، با پرداخت اولین قسط دیگر زن نمی تواند از این حق حبس خودش استفاده کند؛ در حالیکه دادگاه می تواند قسط اول را 100 هزار تومان در نظر بگیرد و این باز هم به ضرر زنان است؛ یعنی باز هم تصویب هر دو موردش کاملا به ضرر زنان است و بهتر است تصویب نشود. تمکین خاص زن از شوهرش، مشخصا رابطه جنسی است؛ تمکین عام تمام امور خانه داری به صورت کلی را شامل می شود.

آیا بهتر نیست برای پرداخت قسط اول مهریه، سقفی تعیین شود؟

اینکه قسط پرداختی مهریه چقدر باشد، را دادگاه تعیین می کند و تا الان هم طبق نظر دادگاه بوده است و برای همین نمی توان سقفی تعیین کرد؛ چون شرایط هر موردی با مورد دیگر فرق می کند و شرایط مالی آقا متفاوت است؛ ممکن است اموالی به دست آمده باشد یا نیامده باشد؛ شرایط کاری آقا چطور باشد؛ برخی از مردان هستند که هیچ مالی ندارند و مثلا همان 100 هزار تومان هم ممکن است برایشان فشار باشد و برخی هم ممکن است ماهی یک سکه را هم بتوانند پرداخت کنند.

اتفاقا ما برای اقساط مهریه نباید سقف تعیین کنیم و باید مثل سابق به تشخیص دادگاه باشد، اما چیزی که مهم است این است که با توجه به کلیت تعداد سکه و میزان مهریه و با توجه به شرایط شغلی و اجتماعی آقا و دارایی هایی که دارد و میزان کل مهریه، دادگاه باید ملزم باشد که در مورد قسط بندی پرداخت مهریه، تعداد یا میزانی را تعیین کند که متناسب با مجموع این شرایط باشد؛ وگرنه اگر بخواهد سقف یا کفی تعیین شود ممکن است به ضرر یک سری از افراد یا به نفع خیلی از افراد دیگر باشد.

در قانون فعلی چیزی درباره اینکه زن پس از دریافت اولین قسط پرداختی مهریه توسط شوهر باید از او تمکین کند، نیست و می خواهند در طرح جدیدی که تحت عنوان قانون مهریه موسوم شده، این را عوض کنند که فقط با پرداخت قسط اول زن ملزم به تمکین باشد و از حق حبس خودش نتواند استفاده کند و حق حبس منتفی شود.

قانون فعلی می گوید زن تا دریافت کل مهریه اش می تواند از حق حبس استفاده کند و اگر این قانون تغییر کند به ضرر زنان است.

اصلاحیه جدید قانون مهریه که به تصویب نمایندگان مجلس رسیده است به این شکل است که با پرداخت قسط اول مهریه از طرف مرد، باید زن تمکین کند و بخش دوم آن این است که در صورتی که قسط اول مهریه پرداخت نشود، زن فقط می تواند تمکین خاص را انجام ندهد؛ یعنی فقط می تواند رابطه جنسی برقرار نکند ولی ملزم است که تمکین عام داشته باشد یعنی باید به خانه مرد برود و زندگی کند و کار خانگی را هم باید انجام بدهد؛ در حالیکه این خلاف مصلحت زنان و خلاف نص صریح قانون فعلی مهریه که برگرفته از فقه است، به حساب می آید و امیدواریم شورای نگهبان روی این مورد ایراد فقهی بگیرد.

به نظر شما آیا اصلاحیه های این چنینی باعث صرف نظر کردن زنان از ازدواج نمی شود؟

قطعا همینطور است؛ چندوقت پیش صحبت مناظره مانندی در یک برنامه داشتم که آقای محمدتقی نقدعلی نماینده مجلس شورای اسلامی مخاطب من بود این مسئله را گفتم. آقای نقدعلی نظرشان این بود که ازدواج باعث شده که جوانان به سختی بیفتند و من به ایشان گفتم که ظاهرا از منظر شما جوان فقط مردان هستند؛ وقتی می گوییم جوانان باید هم مردان و هم زنان را ببینیم و در تصمیم گیری ها شرایط آن ها را لحاظ کنید؛ مخصوصا در قانون گذاری؛ هر تصمیمی که در واقع قانونگذار به ویژه در چنین شرایطی می گیرد، هر دو طرف زن و مرد را تحت تاثیر خود قرار می دهد و باید دو طرف را در نظر داشته باشید.

نمی توانیم فقط به نفع برخی از این افراد که مردان هستند، قانونگذاری کنیم و نفع بقیه را نبینیم؛ اگر مبنای قانونگذاری و اصلاح قوانین مهریه این است که تعداد ازدواج ها بیشتر شود و آمار ازدواج بالا برود، از آنجا که ازدواج یک عقد دوطرفه است و زن هم باید راضی باشد به ازدواج با این شرایط، می توانم به شما قول بدهم که آمار ازدواج از اینی که هست هم پایین تر بیاید؛ چون هیچ زنی حاضر نمی شود با این شرایط که تنها ابزارش مهریه بوده از او گرفته شود و هیچ حق جایگزین دیگری هم به او داده نشود ازدواج کند و خب این سوال برای سایر زنان پیش می آید که در چنین شرایطی چرا باید ازدواج کنند.