روزنامه هم میهن در سرمقاله خود آورده است: آورده اند که: بازرگانی بار شیشه بر قاطر داشت. مامور خراج حکومت افسار قاطر گرفت و با چوبدست خویش محکم بر بار فروکوفت و پرسید: چه در بار داری؟ گفت: اگر چوب دیگر زنی هیچ!

اکنون داستان بودجه سال 1405 است که سه شنبه به مجلس داده شد. به نظر می رسد که نویسندگان بودجه صدایشان از جای گرمی بیرون می آید. گرچه بودجه پیشنهادی انقباضی است و مطابق تورم 1404 افزایش نیافته است ولی رشد 20 درصدی حقوق کارمندان به مثابه زدن همان ضربه نهایی به آبگینه صبر مردم است. البته شاید همچنان که معاون اجرایی رییس جمهور گفت: اگر ما حقوق کارمند را زیاد کنیم تورم هم دو برابر شود که هنر نکردیم.

به ظاهر این درست است ولی دو نکته مهم هم هست که عامدانه و آگاهانه یا ناآگاهانه مورد غفلت قرار گرفته است.

اول؛ حقوق کارمندان در ابتدای سال تعیین شده است و در پایان امسال که شاخص قیمت ها در خوشبینانه ترین حالت از 45 درصد بیشتر می شود، به معنای این است که برای حفظ قدرت خرید کارمندان و بازنشستگان مطابق ابتدای سال 1404 باید حقوق آنان را به اندازه همین 45 درصد اضافه کنید و الا با افزایش 20 درصد حقوق، قدرت خرید کارمندان 25 درصد عقب تر از سال گذشته خواهد بود. تازه این اول ماجراست. چون باید تورم سال آینده را هم تا پایان سال تحمل کنند که قطعاً نخواهند توانست تحمل کنند.

دوم؛ از سوی دیگر دولت در پیش بینی تورم همیشه خوشبینانه ترین حالت را در نظر می گیرد. سال گذشته پیش بینی کردند که تورم 1404 یا امسال حدود 28 درصد خواهد بود ولی عملاً ما می بینیم که تا پایان سال حداقل به 45 درصد خواهد رسید.

این فرآیند در اغلب بودجه های 7 سال گذشته رخ داده است. برای نمونه حقوق استادیاران دانشگاه در سال 1404 حدود 5/5 برابر حقوق آنان در سال 97 شده؛ در حالی که در این مدت شاخص تورم حدود 9 برابر شده است. در واقع دریافتی استادان دانشگاه نصف شده اگر دریافتی آنان درسال آینده هم 20 درصد اضافه شود، در این صورت در پایان سال 1405 ارزش و قدرت خرید حقوق آنان دقیقاً نصف حقوق سال 97 خواهد شد.

همان گونه که گفتند هنر دولت این نیست که حقوق ها را زیاد کند و تورم هم زیادتر شود ولی هنرش این هم نیست که نسبت به رفع مشکلات و ضرورت افزایش درآمدهای دولت نیز کم توجه باشد، به طوری که بخواهد افزایش حقوق را از طریق کسری بودجه تأمین کند.

افزایش حقوق را 20 درصد تعیین کرده اند، خُب! تورم سال آینده چقدر خواهد بود؟ آیا 20 درصد است؟ آیا حفظ قدرت خرید کارمندان در اسفندماه امسال را در سال آینده تضمین می کنید. شواهد نشان می دهد که تورم زیر 35 و 40 درصد نخواهد بود. آیا حکومت متوجه تبعات این وضعیت هست؟

یک پرسش ساده از کسانی که بودجه را نوشته اند و به مجلس دادند. آیا حقوق و دریافت های شما هم در این 7 یا 8 سال مطابق کارمندان افزایش یافته و در واقع آیا قدرت خریدتان کمتر شده است؟ یا به نحو دیگری جبران این کاهش ها را کرده و حتی افزایش داده اید؟

شاید بگویید درآمدی نیست که توزیع شود. بله درسته، ولی وظیفه حکومت است که این نقیصه را جبران کند. باید حلش کنید. بعلاوه حداقل هزینه های دیگر را کم کنید. این بودجه که حتماً با سیاست مشابه در افزایش حقوق کارگران همراه خواهد شد نوعی پیش لرزه برای انفجار فقر است. درباره تبعات این بودجه و مسئله کاهش سرمایه گذاری که بیکاری و به دنبال آن فقر را هم افزایش خواهد داد در هفته های آینده باید نوشت.