سرقت در میان زنان پدیده ای چندعاملی است که نمی توان آن را به یک علت واحد نسبت داد.

به گزارش اعتماد، بررسی ها نشان می دهد که عوامل اقتصادی، اجتماعی، روانشناختی و فرهنگی به صورت متقابل در بروز این رفتار نقش دارند.

بیست و نهم آذر ماه سال جاری، علی ولیپور گودرزی، رییس پلیس آگاهی تهران بزرگ از شناسایی و دستگیری اعضای یک باند دو نفره سرقت به عنف توسط کارآگاهان اداره پنجم مبارزه با سرقت به عنف پلیس آگاهی تهران بزرگ خبر داده و گفته است: در اواخر آبان ماه امسال حوالی ساعت 15 و 50 دقیقه یک خانم 75ساله با هویت معلوم، حین تردد در ایستگاه مترو، توسط چند نفر با سوءاستفاده از اعتماد و به بهانه کمک رسانی اغفال و به محدوده بهشت زهرا (حوالی مزار مطهر شهدا) منتقل می شود. متهمان پس از انتقال شاکیه به محل مذکور، با خوراندن مایعی مشکوک مخلوط با آبمیوه، او را بیهوش کرده و سپس یک دستگاه تلفن همراه و یک دستبند طلای متعلق به شاکیه را به سرقت برده و از محل متواری شدند.

او در ادامه اظهار کرده است: بلافاصله پس از طرح شکایت وصول پرونده از دادگاه شعبه 102 بخش آفتاب، کارآگاهان اداره پنجم مبارزه با سرقت به عنف با انجام اقدامات اطلاعاتی و پلیسی، موفق به شناسایی و دستگیری یکی از متهمان شدند که این فرد در جریان تحقیقات، ضمن اقرار به بزه انتسابی، هویت همدست خود را نیز فاش کرد.

در ادامه، متهم دوم نیز که خانم بوده در محدوده گیشا توسط کارآگاهان دستگیر و به اداره پنجم پلیس آگاهی منتقل شد. با توجه به شباهت شیوه و شگرد ارتکاب جرم، احتمال وقوع سرقت های مشابه در سطح تهران بزرگ وجود دارد؛ ازاین رو از شهروندانی که با این شیوه و مشخصات مشابه مورد سرقت قرار گرفته اند، درخواست می شود جهت پیگیری و سیر مراحل قانونی و در صورت شناسایی متهمان به اداره پنجم پلیس آگاهی تهران بزرگ مراجعه کنند، اقدامات پلیسی در خصوص شناسایی سایر شکات احتمالی و تکمیل پرونده همچنان ادامه دارد.

رییس پلیس آگاهی تهران بزرگ با تاکید بر لزوم هوشیاری شهروندان گفته است: از اعتماد به افراد ناشناس به ویژه در اماکن عمومی، ایستگاه های مترو و پایانه ها خودداری کنید. از پذیرش هرگونه خوراکی و نوشیدنی از افراد غریبه اکیداپرهیز شود. سالمندان و خانواده ها نسبت به شیوه های فریبکارانه با عنوان کمک رسانی آگاه سازی شوند. در صورت مشاهده موارد مشکوک، مراتب را سریعا از طریق 110 به پلیس اطلاع دهند.

با این حال پانزدهم آبان ماه امسال احمدرضا رادان ، فرمانده کل انتظامی کشور در مورد آمار سرقت اعلام کرده است: بر اساس آمار، جرایم خشن در حوزه سرقت به شدت کاهش پیدا کرده و خود سرقت نیز از پایان 1401 تا امروز 40 درصد کاهش داشته است. ما زمانی که 1401 را به پایان می رساندیم، با 19 درصد افزایش سرقت مواجه بودیم.

در آغاز 1402 همان 19 درصد را به عدد غیرصعودی رساندیم و 6 درصد هم کاهش دادیم. یعنی در حقیقت از 19 درصد افزایش، 25 درصد کاهش به دست آمد. امسال که شش ماهه 1404 را پشت سر گذاشتیم، به عدد 17درصد کاهش رسیدیم. مجموع عملکرد این دو سال و اندی نزدیک به 40 درصد کاهش سرقت است که رقم بسیار عالی ای محسوب می شود.

در سال های اخیر مشکلات مالی و فقر نه تنها گریبانگیر مردان برای تامین معاش خانواده بوده، بلکه زنان نیز به دلیل از دست دادن همسر بر اثر فوت یا طلاق و تبدیل خانواده به تک والدی برای گذران زندگی نیاز به تامین معاش خود داشته و از این رو امروزه از لحاظ کمی و نیز کیفی در زمینه وقوع جرایم از سوی زنان شاهد تحولات بزرگی هستیم.

برخی مشاغل ممکن است شرایطی ایجاد کند که زنان بیش از دیگران در موقعیت پرخطر و جرم زا قرار گیرند که در این حالت نوع جرم ارتکابی توسط زنان با وضعیت اشتغال آن ها مرتبط خواهد بود. به عنوان مثال جرایمی مانند جیب بری و کیف قاپی، سرقت طلا و جواهر توسط خانم ها به راحتی صورت می گیرد یا اینکه خانمی به عنوان پرستار وارد خانه فرد شده و وظیفه نگهداری از سالمند یا کودک را برعهده دارد که در این حالت نیز امکان سرقت از خانه برای او به راحتی میسر خواهد بود.

بزهکاری زنان، با توجه به نقش مهم زنان در خانواده و جامعه، از جهات روانشناختی و جامعه شناختی می تواند تاثیر بسیاری در تزلزل بنیان خانواده ها ایجاد کند. به همین دلیل، تحلیل عوامل فردی گرایش بزهکاری زنان، به صورت ذاتی امر مهمی به شمار می رود، چراکه زنان در خانواده در قالب نقش هایی همچون فرزند، مادر، همسر، پرستار و مربی کودک فعالیت می کنند.

انحرافات اجتماعی، به خصوص در زنان، می تواند سلامت و امنیت روانی و اجتماعی و نیز حتی اقتصادی جامعه را تهدید کند. از این رو جامعه برای بقا و پایداری خود باید تدابیر مناسبی جهت پیشگیری و نیز اقدامات موثری جهت بازپروری آن ها به عمل آورد و این مهم تنها از طریق شناخت دقیق عوامل زمینه ساز و تشدیدکننده گرایش به انحرافات امکان پذیر است.

بزهکاری زنان یک امر بسیار پیچیده اجتماعی است که در جوامع مختلف به اشکال گوناگونی دیده می شود.

طبق بررسی ها یکی از علل بزهکاری زنان، اختلالات مربوط به شخصیت است که تاثیر مستقیمی بر نظام ادراکی و شناختی افراد داشته و از این رو قوه قضاوت آن ها را مخدوش می کند و می تواند افراد را مستعد انجام انواع بزه ها کند. شایع ترین ویژگی های این افراد، عبارتند از: بی اعتنایی نسبت به مراجع قدرت، عدم اعتماد به نفس، خشم و پرخاشگری، بدگمانی، احساس بی کفایتی، طردشدگی، نیاز به دیده شدن.

گاهی افراد برای چشیدن یک لذت آنی ممکن است دست به رفتار نادرستی زده که اگر بعد از آن اتفاق، علت را از آن ها جویا شویم، می گویند ما فریب خورده ایم که این مساله در وقوع سرقت نیز به شکل بارز و محسوسی قابل مشاهده است. یکی دیگر از عوامل گرایش بزهکاری زنان که منجر به بروز بزهکاری در زنان می شود، نابرابری جنسیتی است که طبق بررسی ها این امر بر کمیت و کیفیت بزهکاری زنان اثرگذار خواهد بود.

یکی دیگر از عوامل خشونت است. جنبه بسیار مهمی از عملکرد روانشناختی و زندگی اجتماعی انسان ها که اثراتی عمده بر سلامت جسم و روان فرد پرخاشگر و قربانی دارد. مساله خشونت علیه زنان قبل از آنکه یک مساله خانگی، محلی، شهری یا کشوری باشد یک مساله جهانی است. خشونت برای قربانیان آن، پیامدهای منفی مانند ترس، عصبانیت، ناامیدی و احساس درماندگی را در برخواهد داشت.

زنان به دلیل عوامل خاص زیست شناختی و اجتماعی و براساس یافته های جرم شناختی موجود، بزهکاران اصولا قربانیان خود را از میان افرادی انتخاب می کنند که ارتکاب جرم روی آن ها خطر و هزینه های بالایی نباشد. مطالعات نشان می دهد زنانی که مورد خشونت قرار می گیرند طیف وسیعی از علایم آسیب شناسی روانی و مشکلات جسمی را در دراز مدت تجربه خواهند کرد که می تواند باعث روی آوردن به انواع بزه شود.

یکی دیگر از عوامل خانواده است که نقش موثر و تعیین کننده ای در زندگی اجتماعی افراد به شمار می آید و اولین الگوی یادگیری نقش اجتماعی که توجه به ساختار آن برای شناخت بهتر و بیشتر خصوصیات افراد ضروری است.

پژوهش های متعددی که در خصوص رابطه بین موقعیت خانوادگی و بزهکاری صورت گرفته، نشان می دهد؛ شرایط اقتصادی و موقعیت فرهنگی و همچنین محیط اجتماعی که فرد در آن رشد می کند، در شکل گیری خصوصیات او موثر است که از جمله عوامل فردی گرایش بزهکاری زنان به شمار می رود.

یکی دیگر از متغیرهای مهم که در شکل گیری خصوصیات فرد موثر است و از آن می توان به عنوان عوامل گرایش بزهکاری زنان نام برد، وضع سواد و میزان تحصیلات والدین است که به نوبه خود در تربیت فرزندان، روابط میان آن ها و همچنین روابط بین فرزندان و والدین نقش مهمی ایفا می کند؛ زندگی در یک خانواده ازهم پاشیده و نابسامان، از جمله عواملی به شمار می رود که در شکل گیری زندگی اجتماعی افراد نقش مستقیمی دارد.

تحقیقات نشان می دهد افرادی که در خانواده های تک والد رشد می کنند یا یکی از والدین یا هر دو را به علت جدایی یا فوت از دست داده اند، آسیب پذیرتر از افرادی هستند که در چنین شرایطی قرار ندارند. همچنین اوضاع نامساعد اقتصادی نه تنها مردان را به ارتکاب جرم سوق خواهد داد، بلکه زنان نیز به علت محرومیت های اقتصادی اجتماعی و مشکلات بیکاری و فقر در موقعیت نابسامان اقتصادی قرار گرفته و سمت جرم و بزهکاری سوق داده می شوند.

عوامل بسیاری را می توان به عنوان عوامل فردی گرایش بزهکاری زنان نام برد، اما عوامل فردی، اجتماعی و اقتصادی نیز تاثیرگذار هستند. مطالعات بین دو گروه از زنان بزهکار و غیر بزهکار از نظر اعتیاد همسر، ازهم گسیختگی خانوادگی و وضعیت اقتصادی تفاوت معناداری وجود داشته است.

همچنین تحقیقات نشان داده است که بزه دیدگی زنان می تواند موجبات بزهکاری آنان را در آینده فراهم کند.

بررسی های دیگر از آمارهای جرایم زنان در کشورها حاکی از آن است؛ بسیاری از جرایمی که زنان در آن مباشرت یا مشارکت کرده اند به نقش جنسیتی آن ها مرتبط است. علاوه بر خاص بودن جرایم ارتکابی توسط زنان تمایل آن ها به معاونت در ارتکاب برخی جرایم نیز مشهود است.

موضوع دیگر آنکه زنان به دلیل تفاوت های جسمانی با مردان اغلب جرایمی را مرتکب می شوند که به نیرو و توانایی جسمانی کمتری نیازمند بوده و به همین دلیل بزهکاری های آن ها با خشونت کمتری همراه بوده و اغلب با خدعه و نیرنگ توام است.