محسن موسوی خوانساری در اعتماد نوشت: بعد از وقوع دو سامانه بارشی قوی که جنوب غربی، جنوب و مرکز کشور را - در هفته گذشته- تحت تاثیر قرار داد و بارش های بسیار سنگینی را خصوصا در استان های جنوبی کشور به دنبال داشت؛ از طرف مدیرکل دفتر اطلاعات و داده های آب وزارت نیرو اعلام شد که طی فعالیت سامانه های بارشی از 15 تا 26 آذر ماه، بارش متوسط کشوری با بهبود حدود 40 میلی متری مواجه شده و کاهش 85درصدی نسبت به دوره بلندمدت، به حدود 20درصد کاهش یافته است.

لازم به ذکر است که در سامانه بارشی اخیر که از 24 آذر ماه فعال شده بود و تا 28 آذر ماه ادامه داشت؛ سامانه ای نسبتا قوی از جنوب و جنوب غرب کشور وارد شد و حدود 24 استان را تحت تاثیر قرار داد. شرایطی که تا قبل از وقوع این سامانه بارشی، فقط 7 میلی متر بارش متوسط کشوری بود به طور محسوسی افزایش یافت.

این برآوردها همگی حاکی از آن است که وزارت محترم نیرو بارش های رخ داده در یک منطقه از کشور را به طور متوسط به کل کشور گسترش داده و نسبت به وسعت 1648000 کیلومتر مربعی کشور ایران محاسبه می نماید که چند میلی متر باران به طور متوسط در سطح کشور نازل شده است. این محاسبات از اساس دارای مشکلات عدیده ای است، زیرا کشور ایران از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب دارای شرایط متفاوتی بوده و به همین دلیل هم کشور ایران به 6 حوضه آبریز اصلی تقسیم شده که هر یک با دیگری کاملا متفاوت است.

این حوضه ها: حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان، حوضه آبریز دریاچه ارومیه، حوضه آبریز دریای خزر، حوضه آبریز فلات مرکزی، حوضه آبریز قره قوم و حوضه آبریز مرزی شرق.

با این تفاسیر بارش هایی که به عنوان مثال در حوضه آبریز دریای خزر و سه استان شمالی رخ می دهد کاملا متفاوت با بارش هایی است که در حوضه آبریز فلات مرکزی و مناطق کویری رخ می دهد. شرایط کم بارشی حوضه آبریز شرق مشابه شرایط اقلیمی غرب زاگرس و خوزستان نیست، بنابراین به عنوان مثال شاید اقدام صحیحی نباشد که بارش های خزری را که گاهی به 1000 میلی متر در سال هم می رسد را به منطقه کویری ایران با بارش های حدود 50 میلی متری تعمیم دهیم.

در مورد بارش های اخیر هم، چنین امری واقع شد. بارش های بسیار نادر و استثنایی عمدتا در نواحی ساحلی ایران، جزایر کیش، خارک و قشم، جنوب استان فارس، استان های بوشهر و هرمزگان تا مناطق ساحلی جاسک، سیریک و بلوچستان جنوبی به وقوع پیوست.

این بارش ها به ناچار از دسترس خارج شده و وارد خلیج فارس و دریای عمان شد. قاعدتا بررسی این مقدار از بارش ها که در محدوده 270 میلی متر فقط در هفته گذشته در نواحی ساحلی جنوبی و عمدتا در حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان و کمتر در حوضه آبریز فلات مرکزی رخ داد، باید به طور جداگانه در حوضه آبریز خلیج فارس و فلات مرکزی صورت گیرد. تعمیم آن در کل ایران می تواند یک آدرس خطا در ذهن مخاطب ایجاد کند.

به عنوان مثال بارش متوسط سالانه ایران در سال آبی 1404 - 1405 در هفته گذشته به بارش متوسط سالانه کشوری نزدیک شده است. بنابراین شرایط آبی کشور شرایط مطلوب قابل دسترسی است که این طور نیست. به خوبی آشکار است که عمده این بارش ها در سواحل جنوبی و جزایر رخ داده و عمدتا هم رواناب و سیلاب حاصل از این بارش ها به خلیج فارس روان شده و تاثیر آن در منابع آبی فرضا فلات مرکزی محسوس نبوده است.

پیشنهاد اصلی به وزارت محترم نیرو آن است که به علت تفاوت های متعدد 6 حوضه آبریز ایران از نظر شرایط اقلیمی، موقعیت، وسعت و جمعیت، بارش های متوسط هر حوضه آبریز به طور جداگانه اعلام شود تا مخاطب اولا با شرایط حاکم بر هر حوضه آبریز از نظر وضعیت منابع آبی همان حوضه آبریز آشنا شده و ثانیا تفاوت بین بارش های رخ داده شده در هر حوضه نیز به تفکیک مشخص شود.

سال های متمادی شاهد آن هستیم که بارش متوسط کشوری در حدود عدد 230 و اخیرا 227 و شاید کمتر اعلام می شود. درحالی که حوضه آبریز فلات مرکزی که حدود 70درصد جمعیت کشور و وسعت کشور را شامل می شود فقط 15درصد منابع آبی تجدید پذیر را دارا بوده و بارش متوسط سالانه آن کمتر از 150 میلی متر است.

اعلام بارش متوسط در سطح کشور که همواره از طرف وزارت نیرو اعلام می شود؛ نمی تواند گویای وضعیت بسیار شکننده منابع آبی حوضه آبریز فلات مرکزی باشد، بنابراین پیشنهاد می شود اعلام بارش رخ داده شده در هر یک از 6 حوضه آبریز به طور مجزا توسط وزارت نیرو اعلام شود تا حداقل مخاطبین ساکن در هر حوضه آبریز از وضعیت منابع آبی محل سکونت خودشان به طور شفاف مطلع شوند.