| فرارو- ثبت آمار خیره کننده 10 میلیون متقاضی در سامانه قرعه کشی ایران خودرو آذر 1404 را نباید دست کم گرفت. این عدد یعنی تقریباً از هر 4 یا 5 ایرانی واجد شرایط، یک نفر شانسش را برای برنده شدن امتحان کرده است. به گزارش فرارو؛ برای اینکه بفهمیم چه اتفاقی افتاد که این دوره به شلوغ ترین و جنجالی ترین دوره تاریخ فروش خودرو در ایران تبدیل شد باید چند عامل را بررسی کرد اما لطفا انتظار نداشته باشید بپذیریم مردم ناگهان همگی با هم عاشق رانندگی شده اند چون ظاهر امر نشان می دهد پای یک سود شیرین در میان است. بگذارید در این گزارش ماجرا را از زاویه دید معیشت مردم و اقتصاد خانوار، کالبدشکافی کنیم تا بفهمیم پشت پرده هجوم 10 میلیونی چیست. علت استقبال 10 میلیون متقاضی از ثبت نام ایران خودرو آذر 1404 چیست؟ برای درک علت این استقبال، باید ابتدا شرایط جدید ثبت نام را مرور کنیم. در دوره های قبلی، متقاضیان با هفت خوان رستم روبرو بودند و در هر مرحله، بابت شرط داشتن گواهینامه و نداشتن پلاک فعال گرفته تا بلوکه شدن مبلغی در حساب وکالتی، تعدادشان ریزش می کرد. در ثبت نام ایران خودرو آذر 1404، بسیاری از این موانع برداشته شد. هرچند هیچ کدام آنها به اندازه حذف شرط بلوکه کردن پول کارگشا نبود. حالا هر کسی با یک کد ملی و دسترسی به اینترنت، بدون اینکه ریالی در حساب داشته باشد، می تواند در این ماراتن شرکت کند. آیا این تمام ماجرا است؟ 1. تغییرات جدید شرایط ثبت نام ایران خودرو؛ حذف گواهینامه و پول بلوکه شده تسهیل شرایطی مثل حذف شرط گواهینامه و اجازه ثبت نام به کسانی که خودروی بالای 5 سال ساخت دارند، دایره شمول متقاضیان را به شدت گسترش داد. بخش بزرگی از جامعه که قبلاً به دلیل پلاک فعال یا نداشتن گواهینامه حذف می شدند، حالا پشت خط استارت ایستاده اند. 2. سود قرعه کشی خودرو؛ چرا ثبت نام ایران خودرو شبیه بخت آزمایی است؟ در اقتصادی که تورم بخشی از واقعیت روزمره آن است، مردم به دنبال پناهگاهی برای حفظ ارزش پول یا کسب سود سریع هستند. قرعه کشی ایران خودرو حالا تنها یک روش خرید ماشین نیست و اغلب مردم آن را به چشم بلیت بخت آزمایی می بینند چون می دانند برنده شدن در آن، سودی معادل چند سال کار کردن و پس انداز برایشان رقم می زند. مقایسه قیمت کارخانه و بازار محصولات ایران خودرو در آذر 1404 اگر بخواهیم با هم صادق باشیم، باید اعتراف کنیم اختلاف قیمت فاحش بین نرخ کارخانه و بازار آزاد تنها دلیلی است که توانسته 10 میلیون نفر را دور موضوع ثبت نام در سامانه جمع کند. وقتی شما خودرویی را به قیمت کارخانه بخرید و بدانید به محض خروج از درِ شرکت، در بازار آزاد آن را از شما چند صد میلیون تومان گران تر خریداری می کنند چرا شانستان را امتحان نکنید؟ در ادبیات اقتصادی این موضوع را یک رانت قانونی و مصداق سود بادآورده می دانند چون تقریبا هیچ فعالیت اقتصادی دیگری در ایران نمی تواند با آن رقابت کند. در جدول زیر، نگاهی انداخته ایم به سود احتمالی که برنده های خوش شانس این دوره به جیب می زنند: جدول سود برندگان قرعه کشی ایران خودرو؛ از پژو 207 تا هایما | نام خودرو | قیمت مصوب کارخانه (تومان) | قیمت بازار آزاد (تومان) | سود تقریبی (تومان) | درصد سود (بازدهی) | | پژو 207 دستی (سقف شیشه ای) | 860,000,000 | 1,355,000,000 | 495,000,000 | 57.5٪ | | دنا پلاس دستی (MT6) | 952,000,000 | 1,418,000,000 | 466,000,000 | 48.9٪ | | سورن پلاس دوگانه سوز | 887,000,000 | 1,316,000,000 | 429,000,000 | 48.3٪ | | رانا پلاس ارتقایافته | 799,000,000 | 1,115,000,000 | 316,000,000 | 39.5٪ | | پژو 207 با موتور TU3 | 797,400,000 | 1,100,000,000 | 302,600,000 | 37.9٪ | | هایما 8S | 2,280,000,000 | 3,140,000,000 | 860,000,000 | 37.7٪ | | ری را اتوماتیک | 1,501,000,000 | 2,117,000,000 | 616,000,000 | 41٪ | | هایما S7 پرو | 2,078,000,000 | 2,750,000,000 | 672,000,000 | 32.3٪ | نکته: حتی در ارزان ترین خودروی لیست یعنی پژو 207 با موتور TU3، سود برنده بیش از 300 میلیون تومان است. در مورد خودروهای لوکسی مثل هایما 8S، این سود به رقم خیره کننده 860 میلیون تومان می رسد. برای بسیاری از اقشار جامعه، این اعداد و ارقام معادل چند سال پس انداز است؛ پس چرا نباید 10 میلیون نفر برای آن صف یکشند؟ تقریبا 8 سال و 4 ماه زمان می برد تا نفر آخر لیست 10 میلیون نفری صاحب خودرو شود پشت پرده تقاضای 10 میلیونی خودرو؛ توزیع رانت یا نیاز واقعی بازار؟ اقتصاد با کسی تعارف ندارد؛ وقتی تقاضا برای کالایی به 10 میلیون نفر رسیده و از آن طرف میزان عرضه زیر 100 هزار دستگاه است، یعنی رسما داریم به توزیع رانت بزرگ دست می زنیم. همین حالا هم می دانیم بخش بزرگی از متقاضیان، مصرف کننده واقعی نیستند و صرفاً با هدف فروش حواله یا فروش خودرو در بازار آزاد پس از تحویل وارد بازی شده اند. از آن طرف ایران خودرو هم که مجبور شده محصولات خود را با قیمتی پایین تر از نرخ بازار عرضه کند فشاری مضاعف را تحمل خواهد کرد که منجر به تداوم زیان انباشته این شرکت می شود. نگرانی سوم بیشتر عاملی روانی است و اتفاقا باید بیشتر از دیگر عوامل جدی گرفته شود. چون تمرکز ذهنی و اقتصادی 10 میلیون نفر روی یک قرعه کشی، از فقدان بسترهای سرمایه گذاری مولد در کشور خبر می دهد. محاسبه شانس برنده شدن در قرعه کشی ایران خودرو آذر 1404 اگر فرض کنیم در این مرحله 100 هزار خودرو عرضه شود (با وجود 10 میلیون متقاضی) شانس برنده شدن هر نفر 1 به 100 است. این احتمال در برخی خودروهای پرطرفدار مثل 207 یا دنا پلاس، به دلیل تعداد بالای متقاضی، می تواند به 1 به 500 برسد. با این حال، چون بعد از حذف حساب وکالتی، هزینه شرکت در این طرح تقریباً به صفر رسیده، مردم ترجیح می دهند بخت و اقبالشان را با همین شانس یک درصدی امتحان کنند. استقبال 10 میلیونی از قرعه کشی ایران خودرو از اینجا به بعد پدیده ای اقتصادی-اجتماعی خواهد بود و به نظر می رسد تا زمانی که اختلاف قیمت کارخانه و بازار به این شدت (بین 300 تا 860 میلیون تومان) باشد، هر روشی برای عرضه خودرو با هجوم سنگین مردم روبرو خواهد شد. فرض کنیم تقاضای انباشته فعلی همین 10 میلیون نفر باشد (بدون اینکه هر سال متقاضیان جدیدی مثل گواهینامه اولی ها به این جمعیت اضافه شوند) و ظرفیت عرضه ایران خودرو در هر دوره قرعه کشی را 100 هزار دستگاه در نظر بگیریم. با یک محاسبه ساده می توان فهمید تقریبا 8 سال و 4 ماه زمان لازم است تا نفر آخر لیست صاحب خودرو شود! تازه هر سال حدود 1.5 میلیون نفر به سن قانونی می رسند و به عنوان متقاضی جدید وارد بازار می شوند. پس سرعت ورود افراد جدید به صف، از سرعت خروج برنده ها بیشتر است. |