فرارو- زهرا شیخ، دکتری جامعه شناسی فرهنگی؛ اسم فیلم دوست داشتنی است و روایتی است از زنانگی به جهان شمولیِ شرق و غرب. در میانه ی زندگی. وسطِ باغِ آبادِ خانواده، در کنار همسر و فرزندان کوچک و بزرگ. حول وحوش چهل سالگی. همان نقطه ی جادوییِ مرز بین جوانی و میان سالی. همان آخرِ پاییزی که تصمیم می گیری جوجه هایت را بشماری و احتمال دارد سیلیِ واقعیت بنشیند روی صورتت؛ همان لحظه ی خرد شدن، ناامیدی، خشم یا انزوا.

به گزارش فرارو، آن لحظه ی عجیبی که گذشته ات را مرور می کنی و می بینی فرصتی را نسوزانده ای، تصمیم اشتباهی نگرفته ای، به اقتضای زمان و شرایط، بهترین انتخاب را داشته ای ولی امروز حالت خوب نیست!

...

همه ما به دنبال ساختن بهترین زندگی برای خویشیم: بزرگسالی مان با تلاش برای تحصیل و شغل شروع می شود، با یافتن رابطه ای عاشقانه ادامه می یابد، فرزند یا فرزندانی را دور و بر خود به تماشا می نشینیم و با توجه به معیارهای خانواده متوسط مدرن، امتیازهای بالایی را کسب می کنیم.

در این مسیر بین زن و مرد یک تقسیم کار نامریی اتفاق می افتد. این تقسیم کار نامریی، فقط تقاضای مردان یا سنت نیست بخشی از قرارداد نانوشته ی خانواده است. آن جایی که یکی بهتر است نان آور باشد و دیگری مراقب زندگی، تا چرخ خانواده بهتر بچرخد؛ تا بچه ها آرامش بیشتری را تجربه کنند تا گرمای خانه همیشه برای اعضایش به راه باشد.

ما زن ها معمولا می شویم مسئول داخل خانه و بخش درآمدزایی می افتد بر گردن مردان. ما کم کم از حرفه ی مورد علاقه مان دور می شویم؛ اغلب بی انکه کسی از ما بخواهد از داشتن شغل تمام وقت چشم می پوشیم و شروع می کنیم به سرمایه گذاری عاطفی . مردان هم در تلاش برای ساختن یک زندگیِ خوب برای خانواده شان، سرمایه های اجتماعی شان، تخصص و مهارت هایشان را رشد می دهند.

و سرانجام، در اوجِ شکوه این باغ خانوادگی، روزی فرا می رسد که بعد از بدرقه همسر و فرزندان، پشت درِ بسته، زانوهایمان خم می شود و چشمان مان خیس. حس تبعید داریم در خانه ای که اتاقی از آنِ ما ندارد. دلتنگیم و نمی دانیم برای چه کسی؟

اشک های یواشکی خیلی زود تبدیل می شوند به بی حوصلگی. لقب غرغرو می گیریم، واکنش مان نسبت به وقایع پیرامون شدیدتر از خود واقعه می شود. برچسب بی اعصاب و بداخلاق می خوریم؛ همسر و فرزندان مان از ما فاصله می گیرند و ما بیشتر از قبل از خودمان بدمان می آید. احساس ناکافی بودن می کنیم و می افتیم به دنبال ناکافی بودن هایمان را.

ما به این معامله ضمنی که روزی با عشق امضایش کرده وفادار بوده ایم. اما اکنون می بینیم در ازای شکوفایی دیگران، ریشه های خودمان خشکیده است. این اشک ها، اولین جرقه ی یک خودآگاهی دردناک است: ما در خانه ای که ساخته ایم، تبعید شده ایم.

احساس استیصال می کنیم. سالهاست از بازار کار دور افتاده ایم و کسب درآمد برایمان سخت و ناممکن به نظر می رسد. وابستگیِ اقتصادی مثل وزنه ای آهسته و بی صدا، خوره ی روحمان می شود. ممکن است در قضاوت بچه هایمان تصویر مادری نه چندان به روز را داشته باشیم. حالمان بدتر می شود؛ گریه می کنیم و کسی نمی بیند. خشم می گیریم و عزیزان مان از ما دورتر می شوند و می بینیم تنها سرمایه زندگی مان یعنی عشق و خانواده را هم داریم از دست می دهیم. به حول و وَلا می افتیم تا چاره ای پیدا کنیم. نگرانیم که دیگر دوست داشتنی نباشیم.

برخی ترجیح می دهند این تغییر احوال را انکار کنند، برخی متوقعانه، می آزارند عزیزانشان را.

اما تعداد بیشتری سعی می کنند بروند عقب، خودشان را به تماشا بنشینند، گوش دهند به خواسته های زنِ خسته ی وجودشان، با او همدلی و همفکری کنند و چاره ای بیندیشند برای زیستن در کنار درخت پرباری که سهم بزرگی در رشدش داشته اند.

این دسته از زن ها در گیرودار بررسی هایشان، در اشک و لبخند و غرغر و خشم شان، می فهمند در حال سوگواری برای خودِ گمشده شان هستند. این دلتنگی غریب، دلتنگی برای کسی نیست که رفته باشد؛ دلتنگی برای کسی است که در درون ما به فراموش شده.

زانو می زنند؛ می شوند هم قد آن دخترک دلشکسته، چشم می دوزند به چشم هایش، گرم و طولانی به آغوشش می کشند و دست برمی دارند از سرزنش او. موهایش را نوازش می کنند به یادش می آورند قهرمانی هایش را و اینکه چه قلب هایی را از چشمه محبت خود سیراب کرده. از درخت سرسبز زندگی برایش می گویند که بی او ممکن نبود. و از همه مهمتر به یادش بیاوریم که سن رشد و تعالی زنان معمولا در در فاصله 40 تا 50 سالگی است. زمانیکه کارگاه خانواده روی ریل افتاده و او می تواند کمی عقب تر برود؛ تکیه بزند به کاناپه و با دختر درونش خلوت کند. با او حرف بزند، چاره کند و امید را بریزد به جانش.

این زنان برنده خواهند بود. چون یقین کرده اند دوست داشتنی بودن اثر طبیعیِ آشتی با خویشتن است.