در هفته های اخیر، بسیاری از یوتیوبرهای فارسی زبان از افت ناگهانی و چشمگیر درآمد خود خبر داده اند. کاهشی که به گفته برخی از آن ها در مواردی تا 70 و حتی 80 درصد رسیده و دیگر نمی توان آن را یک نوسان مقطعی دانست. این اتفاق نشانه ای روشن از تغییر جدی در سیاست های درآمدزایی یوتیوب است و آینده تولید محتوای فارسی در این پلتفرم را با ابهام روبه رو کرده است.

بر اساس گفته های یوتیوبرهای مطرح، این افت درآمد همزمان با آپدیت جدید الگوریتم های یوتیوب رخ داده است. به روزرسانی ای که تمرکز آن بر شناسایی دقیق تر موقعیت جغرافیایی کاربران و نحوه اتصال آن هاست. در این نسخه جدید، یوتیوب توانسته کاربران ایرانی و استفاده از VPN را با دقت بیشتری تشخیص دهد و همین موضوع ارزش تبلیغاتی بخش زیادی از بازدیدها را کاهش داده است.

در منطق اقتصادی یوتیوب، اصل ماجرا نه تولیدکننده محتواست و نه تعداد بازدید، بلکه نظر تبلیغ دهنده اهمیت دارد. تبلیغ دهندگان بین المللی تمایلی ندارند برای بازدیدهایی که از کشورهای تحریم شده یا آی پی های پرریسک می آیند هزینه بالایی پرداخت کنند. به همین دلیل، بازدیدهایی که پیش تر درآمدزا محسوب می شدند حالا یا با حداقل نرخ محاسبه می شوند یا عملاً تأثیری در درآمد ندارند.

این تغییر بیش از همه یوتیوبرهای فارسی زبان را تحت فشار قرار داده است. بخش عمده مخاطبان آن ها داخل ایران هستند و ناچار به استفاده از فیلترشکن اند. کانال هایی که مدل درآمدی شان تقریباً به طور کامل به تبلیغات یوتیوب وابسته بود، حالا با یک واقعیت جدید روبه رو شده اند و آن این است که بازدید بالا دیگر تضمین کننده درآمد نیست.

برخی یوتیوبرها می گویند درآمد ماهانه شان به یک پنجم یا حتی یک دهم گذشته رسیده و ادامه فعالیت با کیفیت سابق از نظر اقتصادی بسیار دشوار شده است. این وضعیت به ویژه برای کانال های سرگرمی، گیمینگ و ولاگ که اسپانسر خارجی یا درآمد جانبی دلاری ندارند، به یک چالش جدی تبدیل شده است.

در مقابل، عده ای تلاش کرده اند مسیر خود را تغییر دهند. از تولید محتوا به زبان انگلیسی و هدف گیری مخاطب خارج از ایران گرفته تا افزایش تبلیغات مستقیم، همکاری مستقیم یا فعالیت همزمان در پلتفرم های دیگر. با این حال، این راهکارها برای همه در دسترس نیست و نیازمند زمان، تجربه و تغییر اساسی در استراتژی تولید محتواست.

آنچه امروز در یوتیوب فارسی رخ می دهد نه یک تصمیم سیاسی است و نه یک اتفاق تصادفی، بلکه نتیجه منطق سرد اقتصاد پلتفرم هاست. جایی که ارزش هر بازدید بر اساس سودآوری آن سنجیده می شود. اگر این روند ادامه پیدا کند، اکوسیستم محتوای فارسی در یوتیوب ناچار به یک پوست اندازی جدی خواهد بود. تغییری که می تواند برخی را حرفه ای تر کند و در مقابل، بسیاری دیگر را از ادامه مسیر بازدارد.

منبع: هم میهن