همیشه تصور می کردیم که فرهنگ غربی و به ویژه ایالات متحده مهد خودشیفتگی است. اما تحقیقات جدید نشان می دهد که این ویژگی روان شناختی مرزهای جغرافیایی و فرهنگی را شکسته است. مطالعه گسترده ای که روی 45 هزار نفر از 53 کشور جهان انجام شده، واقعیتی غیرمنتظره را فاش کرد: آمریکا حتی در بین 5 کشور اول خودشیفته جهان هم نیست. در عوض، کشورهایی در صدر لیست قرار گرفته اند که شاید هرگز حدس نمی زدید.

برخلاف کلیشه های هالیوودی، ایالات متحده در رتبه 16 جهان قرار دارد. طبق پژوهش جدید دانشگاه ایالتی میشیگان، 5 کشور با بالاترین میانگین نمره خودشیفتگی به ترتیب زیر هستند:

این لیست نشان می دهد که خودشیفتگی یک پدیده صرفاً غربی یا فردگرا نیست، بلکه در فرهنگ های جمع گرا (مثل چین، نپال و کره جنوبی) نیز ریشه های عمیقی دارد. همچنین در این پژوهش ایران جز کشورهای مورد بررسی نبوده است.

در انتهای دیگر طیف، کشورهایی قرار دارند که مردمشان کمترین تمایل را به خودستایی و بزرگ نمایی دارند. 5 کشور با کمترین نمره خودشیفتگی عبارتند از:

خودشیفتگی در کشورهای مختلف

محققان در این پژوهش خودشیفتگی را به دو نوع تقسیم کردند: تحسین طلب (من عالی هستم) و رقابت جو (دیگران باید شکست بخورند). جالب اینجاست که رتبه بندی کشورها در این دو زیرشاخه تغییر می کند: در خودشیفتگی تحسین طلب که مربوط به اعتمادبه نفس بالا و جذابیت ظاهری است، کشورهای نیجریه و ترکیه نیز به جمع 5 کشور برتر (در کنار عراق و چین) می پیوندند. در خودشیفتگی رقابت جو که جنبه خصمانه و دفاعی دارد، کشور رومانی وارد لیست برترین کشورها می شود.

یکی از یافته های جالب و ثابت در تمام 53 کشور، تأثیر سن و جنسیت بود. محققان می گویند: مهم نیست اهل کجا باشید؛ جوانان در همه جای دنیا خودشیفته تر از سالمندان هستند و مردان نیز نمرات بالاتری نسبت به زنان دارند. دلیل این امر احتمالاً این است که جوانی دورانی است که فرد روی خودش متمرکز است و فکر می کند بهتر از دیگران است. اما به زعم محققان، زندگی تجربه ای است که شما را فروتن می کند و با افزایش سن، افراد واقع بین تر و متواضع تر می شوند.

این تحقیق یک باور غلط دیگر را هم اصلاح کرد. تا پیش ازاین تصور می شد در فرهنگ های جمع گرا که منافع گروه بر فرد مقدم است، خودشیفتگی کمتر است. اما حضور کشورهایی مثل چین و کره جنوبی در بالای لیست نشان داد که حتی در این جوامع نیز رفتارهای خودمحورانه سرکوب نمی شوند.

علاوه بر فرهنگ، اقتصاد هم نقش مهمی دارد. این مطالعه نشان داد که به طور کلی مردم کشورهایی با تولید ناخالص داخلی (GDP) بالاتر، خودشیفته تر هستند. محققان معتقدند رفاه اقتصادی، نوعی فرهنگ زیاده روی و استحقاق ایجاد می کند که بستر رشد خودشیفتگی است. همچنین، افرادی که خود را در طبقه اجتماعی بالاتری تصور می کنند، نمرات خودشیفتگی بالاتری دارند؛ زیرا احساس برتری و شایستگی بیشتری نسبت به دیگران می کنند.

یافته های این پژوهش در ژورنال Self and Identity منتشر شده است.