در شرایطی که کمتر از 6 ماه تا آغاز رقابت های جام جهانی 2026 باقی مانده، تیم ملی فوتبال ایران بیش از هر زمان دیگری نیازمند رسیدن به ثبات فنی و شناسایی ترکیب اصلی خود است. با این حال، در روزهای اخیر بار دیگر بحث استفاده از بازیکنان دوتابعیتی به عنوان راهکاری فوری برای پوشش کمبود بازیکن خوب در برخی پست ها مطرح شده که به نظر می رسد علاج کار فنی برای امیر قلعه نویی نیست.

تیم ملی ایران در گروه G باید به مصاف بلژیک مصر و نیوزیلند برود. گروهی که بدون تردید چالشی جدی برای شاگردان امیر قلعه نویی خواهد بود. در چنین شرایطی عبور از مرحله گروهی نیازمند تیمی هماهنگ، با ساختار مشخص و ترکیبی تثبیت شده است نه تیمی که هنوز درگیر آزمودن گزینه های ناشناخته باشد.

قلعه نویی در ماه های اخیر به دلیل کمبود بازیکن تأثیرگذار در برخی پست های کلیدی، به ویژه دفاع کناری و هافبک بازی ساز ناچار به ایجاد تغییرات مداوم در فهرست تیم ملی شده است. این تغییرات اگرچه در بازی های دوستانه قابل توجیه است، اما ادامه آن در فاصله کوتاه مانده تا جام جهانی می تواند به از دست رفتن ثبات تاکتیکی منجر شود.

تجربه های پیشین در استفاده ناگهانی از بازیکنان دوتابعیتی نیز مهر تأییدی بر این تردیدهاست. در آستانه جام جهانی 2014، دعوت از بازیکنانی چون مهرداد بیت آشور و دانیال داوری، عملا دستاورد فنی مشخصی برای تیم ملی تحت هدایت کارلوس کی روش نداشت. بازیکنانی که آمدند، بازی نکردند و بی سروصدا از چرخه خارج شدند، بدون آنکه نقشی تعیین کننده ایفا کنند.

البته نباید موفقیت نمونه هایی مانند اشکان دژاگه و فریدون زندی را نادیده گرفت؛ بازیکنانی که با فاصله زمانی مناسب و حداقل یک سال پیش از جام جهانی، وارد اردوهای تیم ملی شدند و فرصت تطبیق با فضای احساسی و خاص فوتبال ایران را به دست آوردند.

شاید تفاوت اصلی در میزان بهره وری از بازیکنان دوتابعیتی به میزان حضور آنها در اردوها بستگی داشته باشد. اینکه یک بازیکن بتواند حضور زودهنگام و تدریجی در اردوها داشته باشد احتمال افزایش میزان موفقیت خود را هم می تواند افزایش دهد در غیر این صورت دعوت های دقیقه نودی هیچ حاصلی نخواهد داشت.

اکنون معرفی نام هایی مانند دنیس اکرت، کاوه ظهیرالاسلام و سایر بازیکنان دورگه به کادرفنی، بیش از آنکه یک تقویت هدفمند باشد، شبیه به هندوانه دربسته است. بازیکنانی که حتی در بهترین فرم فردی هم برای تأثیرگذاری در تیم ملی ایران، نیازمند زمان، ارتباط عاطفی و درک فضای خاص رختکن هستند؛ عناصری که در فاصله کوتاه تا جام جهانی به دست نمی آید.

اگر هدف تیم ملی ایران صعود از مرحله گروهی جام جهانی 2026 است، راه آن نه در آزمون گزینه های ناشناخته، بلکه در تثبیت ترکیب، اعتماد به داشته ها و برنامه ریزی بلندمدت است. بازیکن دوتابعیتی می تواند فرصت باشد، اما تنها زمانی که زودتر شناسایی و به درستی در پازل تیم جا داده شود؛ در غیر این صورت، این انتخاب ها بیشتر به ریسک های پرهزینه شباهت دارند تا راه حل های نجات بخش!