آمار تصادفات در اکثر کشورها نشان می دهد که تعداد سوانح رانندگی در تابستان بیشتر است. آن هم به خاطر تعطیلات و افزایش سفرهای بین شهری، رانندگی های طولانی و خستگی، ترافیک بیشتر در جاده ها و سرعت های بالا به دلیل شرایط خشک و صاف جاده، اما با این حال تصادفات در زمستان به دلیل لغزندگی جاده ها، کاهش دید، از دست رفتن کنترل خودرو و افزایش احتمال تصادفات زنجیره ای بیشتر است.

به گزارش اعتماد، طبق بررسی ها از Temporal Patterns of Road Traffic Injuries in Iran که 452.192 تصادف را بررسی کرده، حدودا 28درصد کل تصادفات و بیش از یک سوم تصادفات منجر به مرگ در ماه های تابستان گزارش شده است.

این در حالی است که هفدهم آذر ماه جاری، احمد کرمی اسد رییس پلیس راه فراجا درباره طرح زمستانی و وضعیت ترددها و حوادث جاده ای کشور اعلام کرده است: با وجود افزایش تجهیزات و نیرو، در ترددهای برون شهری در زمستان گذشته رشد 3.2 درصدی ثبت شد. بیشترین فراوانی تردد نیز در محورهای استان های تهران، البرز، مرکزی، قزوین و قم مشاهده شد. همچنین بیشترین افزایش تردد نسبت به سال قبل در استان های لرستان، کرمانشاه، مرکزی، قزوین و گیلان به ثبت رسید. در مقابل، آذربایجان غربی کاهش تردد را تجربه کرد.

در زمستان سال گذشته 3383 نفر از هموطنان جان خود را در تصادفات از دست داده اند که در مقایسه با سال قبل 139 نفر افزایش داشته و رشد 4.3 درصدی را نشان می دهد. بیشترین رشد، مربوط به ماه اسفند بوده که امسال باید به طور ویژه مورد توجه قرار گیرد. اگرچه زمستان کمترین تعداد جان باختگان را در مقایسه فصلی به خود اختصاص می دهد، اما رشد تلفات در این فصل نگران کننده است.

بیشترین افزایش جان باختگان زمستان گذشته مربوط به استان خوزستان با 49 نفر و رشد 33درصدی بوده است. استان های اردبیل، تهران بزرگ، گلستان و اصفهان نیز بیشترین افزایش جان باختگان را داشته اند. استان های مرکزی، کرمان، شمال، مازندران، هرمزگان و آذربایجان غربی جزو استان های موفق در مدیریت حوادث و کاهش تلفات زمستانی بوده اند.

رییس پلیس راه فراجا در مورد عوامل تصادفات زمستانی عنوان کرده است: در بررسی علت شناسی تصادفات زمستانی، بیشترین علت مربوط به عدم کنترل وسیله نقلیه متأثر از شرایط آب وهوایی است؛ عاملی که در کنارعدم توجه به جلو به عنوان دو فاکتور اصلی حوادث مطرح می شود. همچنین بحرانی ترین ساعات تصادفات بین ساعت 16 تا 20 است که با سهم 27 درصدی بیشترین نقش را در بروز حوادث دارد.

کاملا آشکار است که چه میزان از حوادث زمستانی در بازه ساعت 12 ظهر تا 8 شب رخ می دهد؛ به طوری که حدود 50درصد تصادفات در همین بازه زمانی ثبت شده است. این مساله در ارزیابی طرح زمستانی سال گذشته باید به طور ویژه مورد توجه قرار گیرد. بخشی از آسیب ها و چالش های خدمات رسانی به هموطنان در سال گذشته ناشی از همین شرایط بود.

برای مثال، یکی از موضوعات مهم، فراهم بودن مکان های مناسب برای اسکان اضطراری راه ماندگان است. ما در شرایط عادی برای تأمین غذا و پوشش نیازهای اولیه آمادگی داریم، اما در شرایط خاص زمستانی سال گذشته با چالش مواجه شدیم. یکی دیگر از محورهای مهم، کنترل فنی ویژه پیش از اعزام ناوگان حمل ونقل مسافری است. سال گذشته برخی شرکت ها با تأخیر در آماده سازی و اعزام ناوگان مواجه بودند که می تواند در شرایط بحرانی نگرانی های جدی ایجاد کند. در شرایط عادی مشکلی وجود ندارد، اما در زمان بحران، همین تأخیرها به مشکلات عمده منجر می شود و امسال باید به طور جدی مدنظر قرار گیرد.

کرمی اسد همچنین اظهار کرده است: موضوع سوخت رسانی در محورهای زمستانی نیز اهمیت بالایی دارد. پیش بینی های لازم باید انجام شود تا در شرایط اضطراری با کمبود سوخت مواجه نشویم. همچنین پیش بینی نکردن جرثقیل سنگین در محورهای کوهستانی یکی از آسیب ها بود؛ موضوعی که تأخیر در امدادرسانی و انسداد راه ها را به دنبال داشت. در حوزه مدیریت محورها، تجربه پلیس راه نشان داده که استقرار مدیر واحد در محورهای همجوار و هماهنگی کامل میان دستگاه های امدادی، باعث تسهیل خدمات رسانی در شرایط خاص می شود.

پیشنهاد می کنم این مدل مدیریت واحد در سایر حوزه ها نیز مورد توجه قرار گیرد. از دیگر چالش ها، ضعف در ایمنی پرتگاه ها و تجهیزات راه است که باید توسط دستگاه های مرتبط دنبال شود. همچنین یکی از مشکلات امدادرسانی، استفاده از لباس های غیرمتحدالشکل توسط نیروهای امدادی بود؛ به همین دلیل امسال اولویت ما استفاده از پوشش های یکپارچه و استاندارد است. در طرح زمستانی امسال، یک خط قرمز جدی برای خودروهای شخصی و امدادی تعریف شده است.

همکاران ما در محورهای ورودی و پایگاه ها بر نحوه تردد و رعایت الزامات ایمنی نظارت ویژه دارند و مسافران نیز باید این موضوع را مدنظر قرار دهند. اطلاع رسانی از شرایط ترافیکی و وضعیت محورهای کشور از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از سامانه های پیامکی و هشداردهنده باید بر اساس جغرافیای هر استان انجام شود؛ زیرا ممکن است وضعیت جوی در مبدأ سفر پایدار باشد اما در ادامه مسیر، مسافر با شرایط زمستانی و کولاک مواجه شود.

با بهره گیری از داده های سازمان هواشناسی و پیش بینی های دقیق این سازمان، می توان مدیریت بهتری در عملیات زمستانی داشت و از بروز بسیاری از مشکلات پیشگیری کرد. لازم است تمام دستگاه های امدادی و خدمات رسان، اطلاعات جوی را ملاک برنامه ریزی قرار دهند تا عملیات زمستانی با دقت و هماهنگی بیشتری انجام شود.

محمدباقر سلیمی معاون عملیات پلیس راهور با تأکید بر اینکه سرعت ثابت در همه شرایط جوی قابل قبول نیست، گفته است: تجربه جهانی نشان می دهد اعمال سرعت های متغیر در روزهای برفی، مه آلود و شرایط نامساعد جوی می تواند سهم مهمی در کاهش تصادفات داشته باشد. ریشه اصلی بسیاری از تصادفات ما سرعت غیرمجاز است و تجربه جهانی نیز این موضوع را تأیید می کند. در شرایط نامساعد جوی و جنبی، محدودیت های سرعت باید متغیر باشد.

هیچ جای دنیا اینگونه نیست که سرعت مجاز 120 کیلومتر در روز آفتابی، همان 120 کیلومتر در روز مه آلود یا برفی باشد. به نظر می رسد باید از جایی آغاز کنیم. اگر زیرساخت ها فعال باشد و بتوانیم از طریق تابلوهای پیام متغیر و سامانه های اطلاع رسانی سرعت را در مقاطع مختلف کنترل کنیم، می توانیم بخش مهمی از مشکلات و حوادث را کاهش دهیم.

خواهش من این است که اگر امکان فراهم است، حداقل در یکی دو آزادراه کشور این طرح را برای نخستین بار امسال اجرا کنیم تا نتایج آن مشخص شود. وقتی ظرفیت ها در قالب یک طرح مشترک باشد، باید ظاهر کار نیز نشان دهنده اجرای طرح باشد. یعنی تیم هایی که در محورهای پرتصادف و ساعات اوج ترافیک حضور می یابند، فعال، آماده و کاملا مشخص باشند تا بتوانند در مدیریت ترافیک و پیشگیری از حوادث نقش موثر ایفا کنند. رسانه ها نقش بسیار مهمی دارند و خواهش ما این است که در بحث های آموزشی و اطلاع رسانی به ویژه در فصل زمستان ما را همراهی کنند.

این موضوع می تواند کمک بزرگی در کنترل تصادفات و بهبود وضعیت ایمنی در روزهای باقی مانده از سال باشد. یکی از چالش های فنی، موضوع خودروهای هیبریدی و برقی است. سال گذشته نیز تیم کارشناسی پلیس راهور برای بررسی این خودروها به مراکز تولید مراجعه کرد و اطلاعات دقیق تری دریافت شد. تولیدکنندگان باید راهنمایی های لازم را در اختیار پلیس بگذارند تا هنگام وقوع حادثه، اقدامات فنی مناسب انجام شود و دامنه آسیب ها افزایش پیدا نکند.

همچنین احمد شیرانی رییس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک پلیس راهور فراجا با توجه به ورود موج بارشی جدید به کشور و آغاز بارش های پاییزی اعلام کرده است: در نخستین بارش های پاییزی، به علت وجود ذرات روغن و رسوبات باقی مانده روی سطح مسیر، میزان لغزندگی به طور قابل توجهی افزایش می یابد وعدم رعایت احتیاط از سوی رانندگان می تواند احتمال تصادفات، واژگونی ها و خروج از مسیر را بالا ببرد. در چنین شرایطی، کاهش سرعت پایین تر از حد مجاز اعلام شده در تابلوها، رعایت سرعت مطمئنه و افزایش هوشیاری رانندگان از مهم ترین الزامات تردد ایمن است.

در شروع بارش های سال گذشته نیز شاهد وقوع تصادفات زنجیره ای سنگین در بخش خودروهای شخصی و ناوگان حمل ونقل عمومی بوده ایم که علت اصلی آن، بی توجهی رانندگان به ضرورت کاهش سرعت در بارندگی و رعایت فاصله طولی مناسب با خودروی جلویی بوده است. اصرار برخی رانندگان به رسیدن در زمان مقرر، بدون توجه به شرایط نامناسب جوی، یکی از عوامل زمینه ساز حوادث است.

رانندگان باید برای سفر در شرایط بارندگی زمان بیشتری در نظر بگیرند و با آگاهی از افزایش لغزندگی سطح مسیر، فاصله طولی ایمن را رعایت کنند و با سرعت مطمئنه، که الزاما پایین تر از سرعت های مصوب جاده ای است، تردد داشته باشند. توجه به شرایط پیش رو، رعایت احتیاط بیشتر، کاهش سرعت و افزایش فاصله طولی با خودرو جلویی، سه اصل حیاتی برای جلوگیری از بروز حوادث در روزهای بارانی پیشِ رو است.