سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به گزارش شماره 54 تاریخ 17 آذر 1404 کمیسیون امور داخلی و شوراهای مجلس شورای اسلامی درباره بررسی علل و عوامل وقوع آتش سوزی در جنگل های هیرکانی منطقه الیت ، توضیحاتی را با هدف تنویر افکار عمومی و نمایندگان مجلس ارائه کرد.

به گزارش ایسنا، در این توضیحات آمده است: بر اساس متن گزارش کمیسیون، آتش سوزی جنگل های الیت در سه مرحله و در مناطق مختلف رخ داده و در هر مرحله با حضور و تلاش نیروهای یگان حفاظت منابع طبیعی، محیط زیست، نیروهای واکنش سریع و همراهی نیروهای بومی و مردمی مهار و اطفا شده است، با این حال، در بخش دیگری از گزارش، از انفعال سازمان حفاظت محیط زیست در مواجهه با بحران یاد شده که این ادعا با محتوای پیشین گزارش در تناقض آشکار است.

سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرده است: از ساعات ابتدایی وقوع آتش سوزی، نیروهای عملیاتی و محیط بانان استان مازندران به همراه نیروهای کمکی از استان های تهران، گلستان، البرز و قزوین در منطقه حضور فعال داشته اند و با بسیج امکانات، هماهنگی بین دستگاهی، بهره گیری از بالگردها و هواپیماهای آب پاش و حتی استفاده از ظرفیت های بین المللی، در مهار آتش سوزی نقش مؤثر ایفا کرده اند، همچنین برخی معاونان سازمان به صورت شبانه روزی در محل حادثه حضور داشته و در مدیریت بحران مشارکت مستقیم داشته اند.

در بخش دیگری از این پاسخ، سازمان حفاظت محیط زیست به بند مربوط به عدم صدور مجوز پاکسازی درختان افتاده اشاره کرده و توضیح داده است که این موضوع نه ناشی از سلیقه مدیریتی، بلکه مبتنی بر حکم صریح قانون است. مطابق ماده 36 قانون برنامه پنج ساله هفتم پیشرفت، هرگونه بهره برداری چوبی از جنگل ها ممنوع بوده و برداشت درختان افتاده یا شکسته صرفاً در شرایط خاص و فقط توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور امکان پذیر است.

این سازمان همچنین با استناد به شواهد علمی و تجربیات جهانی تاکید کرده است که بیش از 90 درصد آتش سوزی های جنگلی منشأ انسانی دارند و نسبت دادن این حوادث به وجود چوب های افتاده، نادیده گرفتن نقش عوامل انسانی و زمینه سازی برای بهره برداری از جنگل های بکر و کهنسال کشور است. به گفته کارشناسان، چوب های افتاده نه تنها عامل اصلی گسترش آتش نیستند، بلکه با حفظ رطوبت، کاهش سرعت گسترش حریق، جلوگیری از سیلاب و تکمیل چرخه های اکولوژیک، نقش مهمی در پایداری جنگل دارند.

در پایان، سازمان حفاظت محیط زیست هشدار داده است که تقلیل مسئله آتش سوزی به چوب های افتاده می تواند به کمرنگ شدن مسئولیت انسانی و مشروعیت بخشی به برداشت چوب از جنگل های بکر منجر شود. این سازمان خواستار اصلاح روایت های نادرست، پرهیز از استفاده ابزاری از بحران ها و تدوین و اجرای فوری طرح ملی مدیریت پایدار جنگل ها بر پایه اصول علمی و بوم شناختی شده است تا حفاظت از جنگل های هیرکانی و دیگر جنگل های کهنسال کشور تضمین شود.

روز گذشته حمید ظهرابی معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در نشستی به بررسی ابعاد آتش سوزی جنگل های الیت پرداخت و گفت: در گزارش مجلس درباره آتش سوزی جنگل الیت اعلام شده که سازمان حفاظت محیط زیست در این فرایند کوتاهی کرده است و اعلام شده که عدم صدور مجوز از سوی سازمان محیط زیست برای جمع آوری درختان شکسته موجب بیشتر شدن آتش شده است، در حالیکه این یک حرف کاملا غیر علمی است و سازمان محیط زیست زیر بار اقدام غیر علمی نمی رود.

وی افزود: همزمان با وقوع آتش سوزی تمام نیروهای یگان حفاظت همراه با مدیران مربوطه و جوامع محلی در محل حضور یافته و با تمام توان برای خاموشی حریق تلاش کردند، با توجه به صعب العبور بودن منطقه و جنس آتش که زیرسطحی بود در روند خاموش کردن با مشکلات زیادی مواجه بودیم، اما با تمام این شرایط و ایجاد آتش بر، موفق به خاموش کردن حریق شدیم.

وی ادامه داد: اما در گزارش مجلس اعلام شده که سازمان حفاظت محیط زیست در این فرایند کوتاهی کرده است و اعلام شده که عدم صدور مجوز از سوی سازمان محیط زیست برای جمع آوری درختان شکسته موجب بیشتر شدن آتش شده است، در حالیکه این یک حرف کاملا غیر علمی است و سازمان محیط زیست زیر بار اقدام غیر علمی نمی رود.

ظهرابی تاکید کرد: این یک گزارش غیر علمی و غیرکارشناسی است و تحت تاثیر یک سری مسائل نادرست تهیه شده است، در این گزارش زحمات و تلاش های محیط بانان و جوامع محلی دیده نشده است.

همچنین هادی کیادلیری معاون آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست در این نشست درباره برآورد خسارت ناشی از آتش سوزی جنگل های الیت، گفته بود: برای برآورد خسارت نیاز به زمان داریم، اما برآوردها نشان می دهد که حدود 20 درصد از محدوده 180 هکتاری جنگل های الیت که دچار حریق شده، خسارت دیده است.

وی افزود: بررسی ها نشان می دهد علت بیش از 90 درصد آتش سوزی ها انسانی یا عمدی و یا سهوی است، بنابراین آموزش در این میان نقش بسیار مهمی دارد که سازمان حفاظت محیطزیست در این راه گام برداشته و جلسات تخصصی و مشورتی را با جوامع محلی در نقاط مختلف برگزار می کند، البته جنگل هر منطقه با منطقه دیگر متفاوت است بنابراین دورهای آموزشی نیز با توجه به شرایط مناطق برگزار می شود.

عرصه های جنگلی روستای الیت مرزن آباد در 2 مرحله دچار آتش سوزی شد که مرحله نخست آن 10 آبانماه جاری به وقوع پیوست که در نهایت پس از چند روز تلاش نیروهای امدادی، آتش مهار شد، مرحله دوم آن در 24 آبان ماه آغاز شده بود که در نهایت با به کارگیری چندین فروند بالگرد، آب پاشی هواپیمای هیلیوشن، کمک بالگردهای مخصوص اطفای حریق از ترکیه و تلاش نیروهای امدادی و مردمی، آتش در عرصه های جنگلی مهار شد.

گرمای هوا از یک سو و صعب العبور بودن منطقه و همچنین انباشت برگ و لاشه درختان خشک شده از سوی دیگر باعث شده بود تا عملیات اطفای حریق با دشواری انجام شود.

شینا انصاری معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست در گفت وگو با خبرنگار محیط زیست ایرنا با اشاره به همکاری های داخلی و بین المللی برای مهار آتش سوزی جنگل های الیت مازندران گفته بود: دستگاه های داخلی و نیروهای بین المللی برای مهار این بحران بسیج شده اند و تمام دستگاه ها در کنار هم در تلاش برای مهار آن هستند.

وی با اشاره به اینکه در این راستا جلسه ای با حضور استاندار، سازمان مدیریت بحران و منابع طبیعی برگزار شد افزود: علاوه بر این در جلسه هیأت دولت گزارشی از وضعیت آتش سوزی ارائه کردم تا توجه اعضای دولت و رییس جمهور به موضوع جلب شود و برای تقویت امکانات و تجهیزات بیشتر نیز درخواست دادم.