غلامحسین محسنی اژه ای، رییس قوه قضاییه، در ادامه سلسله نشست های مستمر خود با جوامع نخبگانی کشور، نشستی هم اندیشانه را با جمعی از فعالان و کنشگران حوزه هوش مصنوعی برگزار کرد.

به گزارش میزان، رییس قوه قضاییه طی سخنانی در این نشست، ضمن تاکید بر نقش فرافناوری ها و فناوری های نوین در بهبود و ارتقا کیفیت زیست بشری در ساحت های مختلف، اظهار کرد: باید کارگزاران نظام و جامعه نخبگانی کشور و به طور کلی عموم مردم، به درک درست و روشنی نسبت به کاربردهای بهینه هوش مصنوعی نائل شوند؛ باید همگان بدانند که دیگر استفاده صحیح از هوش مصنوعی و فن اوری های نوین، یک انتخاب نیست بلکه یک الزام است؛ باید بدانیم که اگر از این فرافناوری بهره نگیریم، زیستن و حکمرانی ما، پیشرفت و استقلال و زیر سلطه نبودن ما، با مشکل و مانع مواجه می شود.

رییس دستگاه قضا با بیان اینکه باید در توسعه استفاده صحیح از هوش مصنوعی، تعجیل داشته باشیم، تصریح کرد: در حوزه کاربرد هوش مصنوعی، نسبت به کشورهای پیشرو، خیلی عقب هستیم؛ باید بر این عقب ماندگی فائق آییم؛ در اینجا زمان به ضرر ما در حال سپری شدن است، فلذا باید تعجیل کنیم و کوچک ترین درنگ و تعللی نداشته باشیم؛ باید دقیقه به دقیقه را قدر بدانیم و گسترش استفاده از هوش مصنوعی را معطل برخی امور زائد نکنیم.

رییس قوه قضاییه ادامه داد: چنانچه می خواهیم در مقوله هوش مصنوعی به سطح کشورهای پیشرو برسیم، باید با سرعتی بالاتر از حد متعارف در این عرصه حرکت کنیم و سرمایه گذاری بیشتری را در این حوزه انجام دهیم.

رییس عدلیه با اشاره به تکلیف نخبگان حوزه هوش مصنوعی برای آگاهی سازی عموم درخصوص اهمیت کاربرد این فرافناوری، بیان داشت: شما نخبگان و متخصصان حوزه هوش مصنوعی، تکلیف دارید که کارگزاران حکومتی، فعالان بخش خصوصی و به طور کلی عموم مردم را به این درک و بینش برسانید که توسعه استفاده از هوش مصنوعی یک ضرورت اجتناب ناپذیر است و باید به میزان اهمیت آن، برایش وقت و سرمایه صرف کرد.

قاضی القضات افزود: در خودِ قوه قضاییه، درصد کمی از اعتبارات، به حوزه توسعه به کارگیری هوش مصنوعی تخصیص می یابد؛ دلیل این امر، می تواند آن باشد که ما مسئولان قوه قضاییه هنوز آنچنان که باید و شاید به آن درک درست و روشن نسبت به اهمیت کاربرد هوش مصنوعی در حوزه حکمرانی قضایی نائل نیامده ایم؛ شما متخصصان و نخبگان این حوزه، ما را یاری کنید و ما را به آن درک درست و روشن رهنمون سازید.

محسنی اژه ای در ادامه به اهمیت تبیین گری در حوزه کاربردهای هوش مصنوعی در دنیای جدید اشاره کرد و اظهار داشت: رسانه ها و بویژه رسانه ملی باید در حوزه تبیین اهمیت کاربرد هوش مصنوعی در زندگی بشری، آگاهی بخشی مصاعف داشته باشند و ضروری است شیوه ها و اُسلوب آموزشی در این عرصه، تقویت شود و حتی مدیران و مسئولان نیز قبل از احراز سمت ها و پست ها، در حوزه کاربرد هوش مصنوعی، آموزش های لازم را دریافت کنند.

رییس قوه قضاییه در ادامه ضمن تبیین و تشریح آسیب هایی که ممکن است بواسطه به کارگیری هوش مصنوعی عارض شود، بیان داشت: در حوزه هوش مصنوعی، یکی از آسیب هایی که ممکن است در حال یا آینده عارض شود، مسئله درز داده هاست؛ شاید دغدغه بسیاری از مدیران در مواجهه با هوش مصنوعی و مُتفرعات آن، همین بحث احتمال درز داده ها باشد؛ در قبال این چالش، ضروری است که به یک راه حل منسجم دست پیدا کنیم تا هم امنیت داده های خود را تضمین کنیم و هم از مواهب و مزایای هوش مصنوعی بهره مند گردیم؛ البته باید توجه داشت که در این حوزه می توان ریسک پذیر بود و چنانچه با 5 درصد احتمال بروز خطر و آسیبِ قابل جبران و 95 درصد منفعت مواجه ایم، در کاربرد آن، تشکیک نکنیم.

رییس دستگاه قضا در ادامه با اشاره به الزامات توسعه هوش مصنوعی در کشور گفت: همانطور که تاکید کردم در حوزه هوش مصنوعی با عقب ماندگی مواجه ایم؛ برای غلبه بر این عقب ماندگی، در وهله نخست شما متخصصان و نخبگان این حوزه، فهرستی جامع و کامل از الزامات توسعه هوش مصنوعی و موانع رشد آن در کشور و آسیب های احتمالی که بواسطه آن عارض می شود، تهیه و تدوین کنید و آن فهرست را در اختیار مسئولان و عموم مردم قرار دهید.

رییس عدلیه در ادامه با تاکید بر ضرورت تحکیم ارتباط متقابل میان قوه قضاییه و نخبگان و فعالان حوزه هوش مصنوعی، تصریح کرد: ما در حمایت از شما نخبگان و فعالان حوزه هوش مصنوعی تردید به خود راه نمی دهیم؛ در مقابل از شما کمک و مساعدت می خواهیم؛ شما به ما کمک کنید تا کاری کنیم پرونده های قضایی و حقوقی مردم با سرعت و دقت بیشتری مورد رسیدگی قرار گیرند؛ یکی از مسائل ما که برای مردم و مراجعان به دستگاه قضایی نیز بعضاً مشکل ساز می شود، مسئله اطاله دادرسی هاست؛ شما به ما کمک کنید تا بتوانیم با بهره گیری از ابزارهای هوش مصنوعی، زمان رسیدگی به پرونده های قضایی را تقلیل دهیم و بر دقت رسیدگی ها بیفزاییم.

قاضی القضات افزود: در حوزه کارشناسی پرونده های قضایی نیز ما با مسائلی مواجه ایم و یکی از دلایلِ عمده اطاله دادرسی ها، وجود ایرادات و نواقص در برخی کارشناسی هاست؛ مبنای برخی کارشناسی ها مشخص نیست؛ فی المثال، زمینِ گودبرداری شده ای که می خواست وثیقه شود، توسط اعضای مشهور یک هیئت کارشناسی در ابتدا، 295 میلیارد تومان قیمت خورد و همان زمین در فاصله زمانی 11 ماهه با وجود آنکه نوسانات قیمتی در بازار زمین، چندان محسوس نبود، توسط هیئت کارشناسی آخر، 8 هزار میلیارد تومان قیمت خورد! یعنی هم 11 ماه طول کشید تا فرآیند کارشناسی آن زمین تمام شود و هم آنکه یک اختلاف کارشناسی فاحش در قیمت آن زمین بوجود آمد.

اینها از مشکلات و مسائل ماست؛ در سال تعداد معتنابه و کثیری، زمین و ملک برای وثیقه گذرای کارشناسی می شود؛ برای هر تصادف حداقل 3 کارشناسی صورت می گیرد؛ برای مزایده ها و مناقصه ها، کارشناسی صورت می گیرد و قس علیهذا؛ مخلص کلام آنکه ما از یک طرف، با این همه کارشناسی مواجه ایم و از سویی دیگر، نواقصی در فرآیندهای کارشناسی وجود دارد؛ برای مرتفع کردن این نواقص، ما از شما متخصصان و نخبگان حوزه هوش مصنوعی یاری می طلبیم.

محسنی اژه ای اظهار کرد: سالانه مناسبت هایی برای عفو محکومانِ واجد شرایط، مقرر است؛ ما برای تدوین فهرست نهایی این محکومان، در سراسر کشور نیروی انسانی و زمان قابل توجهی را صرف می کنیم؛ از سویی دیگر، وقتی این فهرست برای من ارسال می شود، من خود را مقیّد می دانم که در باب آن فهرست، دقت و اِمعان نظر داشته باشم؛ فلذا از شما می خواهیم تا به ما کمک کنید با به کارگیری ابزاهای هوش مصنوعی بتوانیم شاخص هایِ معینِ مرتبط با مقوله ی عفوهای مناسبتی را بهینه تر و کارآمدتر تجویز کنیم و فرآیند مربوطه را سریع تر پیش ببریم.

رییس دستگاه قضا در ادامه با اشاره به کمک هایی که قوه قضاییه می تواند داشته باشد تا حوزه هوش مصنوعی در کشور توسعه یابد، تصریح کرد: ما به سازمان بازرسی کل کشور تکلیف کرده ایم که اجرای قوانین مرتبط با توسعه استفاده از فناوری های نوین و هوش مصنوعی در دستگاه ها را پیگیری کند؛ از سویی دیگر، تلاش خواهیم کرد تا با همکاری قوای مجریه و مقننه، و با بهره گیری از نقطه نظرات نخبگان حوزه هوش مصنوعی، قوانینی را در راستای توسعه استفاده از این فرافناوری، وضع کنیم و سایر قوانین مربوطه را نیز درصورت لزوم اصلاح کنیم.

رییس عدلیه با اشاره به افزایش بهره مندی از ظرفیت هوش مصنوعی در قوه قضاییه افزود: استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی در قوه قضاییه توسعه پیدا کرده است، اما این میزان توسعه کافی نیست و در این عرصه نیاز به شتاب بیشتر داریم.

رییس قوه قضاییه در ادامه با اشاره به شباهت های مقوله هوش مصنوعی با مقوله فضای مجازی از حیث فراگیری و اهمیت نوع بینش و نگاه مسئولان به این فناوری ها و فرافناوری ها، بیان داشت: مقوله هوش مصنوعی از جهاتی مشابه مقوله فضای مجازی است؛ در اوایل سال 1390، یعنی بیش از 14 سال پیش، رهبر معظم انقلاب، مسئولان کشور را به مقوله فراگیری و توسعه کاربرد فضای مجازی توجه و التفات دادند؛

اکنون پس از 14 سال، باید یک آسیب شناسی مدوّن و جامع انجام دهیم تا بررسی کنیم چقدر توانسته ایم از فضای مجازی و مزایا و مواهبِ قابل توجه آن در جهت منافع و مصالح کشور و مردم بهره بگیریم. چنانچه در این عرصه، اشکالاتی وجود داشته، آیا همه این اشکالات متوجه تحریم و دشمن و کمبود بودجه است یا اینکه در مقولات دیگر مرتبط با فضای مجازی نیز اشکال و ایراد داشته ایم؟

رییس دستگاه قضا با اشاره به اهمیت تقویت بخش خصوصی در کشور خاطرنشان کرد: در حوزه توسعه هوش مصنوعی باید به بخش خصوصی فضا و امکان عرض اندام بیشتری دهیم؛ بارها تاکید کرده ام که در کشور باید تکلیف خود را با بخش خصوصی روشن کنیم؛ چنانچه به ترتیب فعلی، عمل شود، نفع و پیشرفت و توسعه کشور، اجرای عدالت، کاهش فاصله طبقاتی و غیره حاصل نمی شود.