پس از انتصاب سقاب اصفهانی، عضو دولت سیزدهم به عنوان معاون پزشکیان، انتقادات زیادی علیه دولت از سوی اصلاح طلبان و یاران رییس جمهور مطرح شد. تا جایی که فیاض زاهد، عضو سابق شورای اطلاع رسانی دولت این اقدام را ضد وفاق دانسته و از سمت خود استعفا داد.

به گزارش خبرآنلاین، در همین راستا، محمود میرلوحی، فعال سیاسی اصلاح طلب، گفت: آقای پزشکیان شعاری را مطرح کرد که همه باشند ؛ با پذیرش اینکه برنامه هفتم، سیاست های کلی و چشم انداز 20ساله را قبول دارم. ظاهراً فهم ایشان این بود که بالاخره این ها که هستند—اعم از مجلس فعلی و شورای نگهبان—کسانی هستند که خودشان مکرر می گفتند ما راه نمی دادیم ، و حالا هم حضور دارند. لذا آقای پزشکیان دو گزینه پیش رو داشت.

وی درباره ریزش آرای رییس جمهور هم بیان کرد: من که با دوستانی که در انتخابات زحمت کشیدند و هنوز در گروه هایشان هستم صحبت می کنم، می بینم که بحث ها خیلی جدی است، خیلی گلایه دارند. ما حقیقتش فکر می کنیم کار درستی کردیم و همچنان هم خوشحالیم و می گوییم اگر آقای پزشکیان نبود و آقای جلیلی روی کار می آمد، به نظر ما مسائل فعلی احتمالاً از همین جایی هم که هست بسیار سخت تر می شد

مشروح گفت و گوی محمود میرلوحی، فعال سیاسی اصلاح طلب را در ادامه می خوانید؛

آقای میرلوحی! آقای پزشکیان با شعار وفاق ملی روی کار آمدند، اما با توجه به نوع انتصاباتی که داشتند، برخی تحلیل ها حکایت از این دارد که این شعار در حال تبدیل شدن به پاشنه آشیل دولت است. تحلیل شما چیست؟

ایشان یک شعار مدبرانه ای داد و بالاخره به عنوان کسی که سال ها در مجلس بوده، در دولت بوده و با فضای کار و مسائل مختلف کشور آشناست، می شود گفت شناخت قابل توجهی از بحران ها و ابعاد مختلف مسائل و چالش های کشور در حوزه های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، داخلی و خارجی داشت. از طرفی هم، در لابه لای شعارها و حرف های انتخاباتی اش مکرر اشاره می کرد که وضعیت موجود و مسیری که کشور را به این بحران ها رسانده، قابل ادامه نیست و نمی شود کشور را این طور اداره کرد. اما خب قدرت عمدتاً دست رقبایش بود و مشخص بود دولت قبلی—دولت سیزدهم—همان دولت آقای جلیلی و تیم و همراهان و همفکران او بودند.

لذا ایشان شعاری را مطرح کرد که همه باشند ؛ با پذیرش اینکه برنامه هفتم، سیاست های کلی و چشم انداز 20ساله را قبول دارم. ظاهراً فهم ایشان این بود که بالاخره این ها که هستند—اعم از مجلس فعلی و شورای نگهبان—کسانی هستند که خودشان مکرر می گفتند ما راه نمی دادیم ، و حالا هم حضور دارند. لذا آقای پزشکیان دو گزینه پیش رو داشت.

یکی اینکه بگوید وضع موجود محصول عملکرد این جریان است؛ همان جریانی که به آن خالص سازی می گفتیم، یعنی آقای جلیلی و بخشی از مجلس فعلی و این ها باید کنار بروند و نیروهای جدید بیایند. اما آقای پزشکیان که کشور را می شناسد، می دانست چنین امکانی فراهم نیست. در انتخاب وزرا هم می بینید که تعدادی از وزرای قبلی، خصوصاً در بخش امنیت و اطلاعات، حفظ شدند. چون می دانست به او چنین امکانی نمی دهند؛ کسی که شورای نگهبان در انتخابات اول ردش کرده و بعد پذیرفته، این واقعیت را بهتر از همه می دانست. بنابراین این گزینه را انتخاب نکرد.

گزینه دوم این بود که بگوید وفاق ؛ یعنی شما باشید، و اجازه دهید چند نیروی تازه نفس همفکر من هم وارد دولت شوند. این شعاری بود که تحت عنوان وفاق مطرح کرد. اما در عمل بله، می بینید که این اتفاق نیفتاد. تعداد وزرایی که با فکر و دیدگاه ایشان همراه باشند محدود است. لذا می شود گفت شعاری که داد—و ظاهراً فکر می کرد امکان تحققش هست، مثل اینکه فرمانداران، استانداران و معاونان وزرا را بتواند تغییر دهد—عملاً رخ نداد.

آقای پزشکیان ناچار کسی را می آورد که حالا طرفدارانش به شدت معترض اند که این کجایش وفاق است؟

الان هم وقتی جمع بندی کنید، اتفاق هایی که می افتد و بعضی تصمیماتی که ایشان می خواهد بگیرد—مثلاً در بحث فیلترینگ—عملاً امکانش را ندارد. ببینید مدت هاست رییس جمهور این مملکت، که گفته می شود نفر دوم کشور است، در عمل نمی تواند اختیاراتی متناسب با این عنوان داشته باشد. نفر دوم یعنی چه؟ یعنی فقط نشستن در جلسات نیست. قانون اساسی گفته نفر اول و نفر دوم؛ خب نفر دوم باید چه سهمی از اختیارات، امکانات و فرصت ها داشته باشد؟ ندارد.

همین را در انتصابات هم می بینید. خبرهایی که می رسد نشان می دهد راه باز نمی شود. اخیراً فردی را منصوب کرد که دلیل انتخابش مشخص است؛ ظاهراً افراد دیگری هم بودند که می توانستند انتخاب شوند. بحث های انرژی های نو و نیروهای جدید که مطرح می کردند کم نیست، افراد توانمند هم شناخته شده اند، اما وقتی اجازه نمی دهند، طبیعی است آقای پزشکیان ناچار کسی را می آورد که حالا طرفدارانش به شدت معترض اند که این کجایش رفاه است؟ این کجایش وفاق است؟ وفاقی که یک طرفه باشد و همه اختیارات و امکانات دست همان طیف قبلی باقی بماند، چه معنایی دارد؟ عملاً می شود گفت قبلی ها تکان نخورده اند، همچنان هستند و همچنان مانع تراشی می کنند.

الان هم در بحث های مختلف مثلاً عفاف و حجاب، حرفی که آقای رییس جمهور زد—که عملی نیست—بله همین طور است. این حتی حرف ایشان هم نبود؛ وزارت کشور، معاونت حقوقی، و بخش های مختلف دولت نشستند، بررسی کردند و گزارش دادند که این قانون قابل عمل نیست. اما هر روز دوباره موضوع دور می زند و به همان نقطه اول برمی گردد. یعنی اساساً راهی باز نمی کنند که آقای رییس جمهور بتواند حرفی که زده و قولی که داده را پیش ببرد.

در مسائل خارجی هم همین است. ایشان گفت می خواهم تحریم ها را بردارم؛ ناچارم. نمی شود . مشخصاً یکی از حرف های جدی ایشان بود: نمی شود کشور را این طور اداره کرد، ایران نمی تواند مثل کره شمالی عمل کند. نمی شود با چین و روسیه فقط رابطه داشته باشد و کشورش را اداره کند، اما ایران با موقعیت، جایگاه و مردمش نمی شود این طور عمل کند. شما 20 میلیون فرد دانشگاه رفته در این کشور دارید؛ نمی شود مثل آن مدل ها رفتار کرد. اما خوب، می بینید که عملاً راه را باز نمی کنند. لذا طرفدارانی که به آقای پزشکیان رأی داده اند می گویند شعار وفاق ملی محقق نشده؛ این در واقع پذیرش نظرات رقیب و امتیاز دادن به او بوده و مسیر یک طرفه ای شکل گرفته است.

بیشتر کسانی که به آقای پزشکیان رای دادند به دنبال تغییر بودند و می خواستند افراد تندرو کنار بروند. چقدر این موضوع سبب ریزش آرای ایشان خواهد شد؟

الان بخشی از همان کسانی که رأی دادند—و من صدای آن ها هستم—می گویند باز هم همان پایداری ها و همان افکار فرهنگی و همان نوع برخورد با جوان ها، دانشجوها و دانشگاه ادامه دارد. اخیراً چیزی شنیدم عجیب بود: می گفت دانشگاه شیراز اعلام کرده 300 نفر را در دوره قبل ستاره دار و از دانشگاه محروم کرده بودند. ببینید، این ها هنوز همان حرف ها را می زنند. می گویند بله، می شود ما روی قله هستیم!

داستان این است که اگر همان مسیر، همان سیاست ها، همان رفتار فرهنگی با مردم، جوان، دانشگاهی، هنر، فرهنگ، ادبیات، کنسرت و… باشد، یعنی فقط همان چیزی که خودشان می گویند. یعنی هر جا مداحی که من می فرستم باید بیاید؛ اما منِ شهروند نوعی می خواهم بروم کنسرت، نمی خواهم به بحث و درس آقای صدیقی بروم. می خواهم بروم جایی دیگر شاد باشم، یک ساعت تفریح کنم؛ لب دریا. اما آن ها می گویند نه، من تشخیص می دهم!

ببینید، واقعیت این است که کشور در مسائل کلیدی دچار مشکل تصمیم گیری است. این طور نیست که فقط بگوییم آمریکا تحریم کرد یا دیگران تحریم کردند . ما فکر می کردیم روحانی می تواند تحریم ها را جمع کند، اما نشد—به قول خودشان نگذاشتند. بعد آقای رییسی آمد، سه سال گفتند امروز، فردا؛ متن آماده است روی میز است؛ هیئت اروپا این، آن… و آخرش هم دیدید با رفتن بایدن تمام شد و نشد.

در کنار آن چه شد؟ اولاً ترامپ آمد، ثانیاً اوکراین پیش آمد، غزه پیش آمد؛ هر روز مسائلی اضافه شد. مشکلات ایران نه تنها حل نشد، بلکه بحران های دیگری هم اضافه شد. یک زمانی ما با اروپا مشکل نداشتیم؛ فقط با آمریکا مشکل داشتیم. ما 13 رأی در شورای امنیت مقابل آمریکا گرفتیم؛ نه اینکه فقط بی طرف باشند، بلکه مقابل آمریکا ایستادند. اما امروز ببینید چه شرایطی داریم. خب این ها باید نشانه آن باشد که تغییری در رفتار لازم است.

ولی هنوز می گویند ما درست می گوییم. ما قطعنامه را باطل کردیم؛ خوب کردیم؛ باید جایزه بگیریم! ما نگذاشتیم مذاکرات انجام شود. وقتی ترامپ نبود چرا نگذاشتید؟

در اینکه کشور در اقتصاد به این مرحله رسیده، 30 درصد و حتی بیشتر فقر مطلق داریم. می گویند ما درست انجام دادیم، هیچ کدام از سیاست های قبلی مان را کنار نمی گذاریم. کشوری که برق، آب، گاز، حقوق کارکنان و… همه اش مشکل دارد، عملاً نمی شود این طور اداره اش کرد. اگر می شد، تا حالا شده بود. مگر آقای رییسی شعار 4 میلیون مسکن نداد؟ مگر نگفت تورم را تک رقمی می کند؟ مگر وعده نداد نرخ بیکاری را تک رقمی کند و اشتغال را بالای 90 درصد ببرد؟ کجاست؟ این ها شعارهایی بود که دادند. همه ابزارها هم دستشان بود: دولت، مجلس، قوه قضاییه، صداوسیما، سپاه. نشده—خب نشانه چیست؟

جالب اینجاست که همین ها الآن در رسانه هایشان می گویند: چی شد؟ چرا تورم بالا رفت؟ چرا دلار گران شد؟ خب، بالاخره چه؟ بفرمایید آقای پزشکیان کجا اختیار داشته؟ کجا می تواند تصمیم بگیرد؟ بله، می تواند تصمیم بگیرد بنزین را 50 هزار تومان کند—می شود تکرار سال 98 و غیر از آن.

ظاهراً پشت صحنه به او می گویند برو بنزین را گران کن، مردم راضی می شوند! ببینید، واقعیت این است که تصمیمات کوچک و بزرگ کشور، چه در داخل و خارج، چه در اقتصاد و چه فرهنگ، گیر دارد. راه را باز نمی کنند. بالاخره اگر این رییس جمهور را قبول دارند—که ظاهراً می گویند قبول داریم، می خواهیم کمک کنیم، سنگ اندازی نمی کنیم—پس چرا در عمل اتفاق نمی افتد؟

اگر بخواهم سؤال خودم را تکمیل کنم، این اقداماتی که به آن اشاره کردید، چقدر سرمایه اجتماعیِ رأی آور آقای پزشکیان—آن 60 درصد—را تا الان کاهش داده؟ آیا ممکن است او به رییس جمهور تک دوره ای تبدیل شود؟

من که با دوستانی که در انتخابات زحمت کشیدند و هنوز در گروه هایشان هستم صحبت می کنم، می بینم که بحث ها خیلی جدی است، خیلی گلایه دارند. ما حقیقتش فکر می کنیم کار درستی کردیم و همچنان هم خوشحالیم و می گوییم اگر آقای پزشکیان نبود و آقای جلیلی روی کار می آمد، به نظر ما مسائل فعلی احتمالاً از همین جایی هم که هست بسیار سخت تر می شد.

در تقابل با آمریکا، مقابله با اسراییل و همه این مسائل، شرایط می توانست بسیار شدیدتر و سخت تر باشد. اقتصاد هم، از نظر ما، سخت تر می شد. اصلاً همان شش ماه یا هشت ماه اول که ثبت شد، این ها انجام نمی شد. وقتی الآن خود آقای ترامپ می گوید این بمب ها 22 سال آماده بوده اند و مرتب تمرین می شده که ریخته شوند، آن ها شش ماه صبر نمی کردند. بالاخره آن 22 23 سال آماده بود؛ به نظر می آید اتفاق های عجیبی افتاده است و حالا گلایه ها هم همین را نشان می دهد.

این مسئله را خود من بارها به دوستانی که آن طرف بودند می گفتم: آقا مواظب باشید، خیلی از این رأی ها معنادار است، شکل خاصی داشت. این جوان ها، این بخش های مختلف جامعه… چون ما رو در رو بودیم، نزدیک بودیم، وسط میدان بودیم، می دانستیم این رأی ها چطور آمدند پای صندوق. اما گوش نکردند. آقای روحانی هم از آراء خودش عملاً جدا شد، و وقتی آن طرف دید آقای روحانی تنهاست، همان کاری را کردند که دیدید—هرچه خواستند با او کردند.

الان هم درباره آقای پزشکیان، به نظر ما اگر ایشان تنها بماند و جدا بشود و در مسیر همین اتفاق است و متأسفانه سرمایه اجتماعی ایشان، به نظر من، خیلی دارد آسیب می بیند. بالاخره در بخش اقتصادی ها، صنعت گران، دانشگاهی ها، پزشکان—این ها هنوز هم به صداقت ایشان اعتماد دارند، اعتقاد دارند و می دانند کار سخت است و ایشان هم صادق است و نمی خواهد از رأی دهندگانش فاصله بگیرد؛ نمی خواهد دروغ بگوید. اما به هر حال، الآن به نظر ما فضا، فضای بسیار خاصی شده است.

می خواهم این طور بگویم که پاسخ گویی به این انتقادها و مطالبات طرفداران ایشان—که اتفاقاً مطالباتشان خیلی منطقی و واقع بینانه است و با در نظر گرفتن همه محدودیت ها، فضای فعلی و تحریم ها—امکان پذیر نیست. نمی گویند بیا اشتغال ما را حل کن ، نمی گویند بیا این 6 7 میلیون ایرانی باسواد که به خارج رفته اند را برگردان و سال صلوات برگردانی! اصلاً چنین انتظاری ندارند.

اما انتظار ندارند که حالا، بعد از آن اتفاقاتی که گفته می شد با آمدن ایشان دیگر رخ نخواهد داد، دوباره ببینند که همان داستان ها ادامه دارد. انتظار ندارند ببینند دوباره می گویند اجازه بدهید پیامک بفرستیم به دختران، به زنان و همان کارهایی را انجام دهند که قبل از گشت ارشاد می کردند. حرفشان این است: الان، متأسفانه، در همین حد. یعنی آن قدر جدی می گویند انگار نه انگار اتفاقی افتاده؛ انگار نه انگار کسی رأی داده، مطالبه کرده، تغییری خواسته. می گویند ما همان هستیم که بودیم.

در واقع رقبای آقای پزشکیان این را می گویند: آقا! همین است که هست. ما اینیم که هستیم. شما هرچقدر می خواهید 80 درصد باشید، چه فرقی می کند؟ ما چون 15 درصد هستیم و همه چیز دست ما بوده و هست، نمی گذاریم. ما 15 درصدی هستیم که برای خودمان حق 100 درصد قائل ایم. حرفشان این است.