باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان، امروز 30 آبان میزبان نخستین فوروم رسانه ای دی هشت است؛ رویدادی که با حضور مقام های رسمی، روزنامه نگاران، کارشناسان رسانه، پژوهشگران و نمایندگان بخش دولتی و خصوصی از کشورهای عضو برگزار خواهد شد.

به گزارش ایرنا، این نشست با هدف تقویت گفت وگو، همکاری و همبستگی منطقه ای در میان کشورهای عضو سازمان همکاری های اقتصادی دی هشت برپا می شود.

علیرضا میریوسفی؛ مدیرکل رسانه های خارجی و معاون سخنگوی وزارت خارجه در مراسم افتتاحیه این نشست ضمن قدردانی از میزبانی جمهوری آذربایجان گفت: تلاش های شما بستر ارزشمندی برای تقویت گفت وگو، ارتقای همکاری ها و شکل دهی به یک چشم انداز رسانه ای مشترک میان کشورهای عضو دی-8 فراهم کرده است.

متن کامل سخنرانی نماینده ایران در این نشست به شرح زیر است:

مایه ی خوشوقتی بزرگ است که فرصت صحبت کردن در چنین گردهمایی به موقع و آینده نگر را دارم. همچنین مایلم قدردانی صمیمانه ی خود را از دولت جمهوری آذربایجان برای برگزاری این مجمع ابراز کنم.

در قرآن کریم، سوره حجرات (49)، آیه ی 6، به ما یادآوری می شود که هنگامی که خبری به ما می رسد، باید آن را به دقت بررسی کنیم تا مبادا از روی نادانی به دیگران یا به خودمان آسیبی برسانیم. فراتر از معنای دینی، این آیه یک اصل جهانی در اخلاق رسانه ای را بیان می کند: مسئولیت در جستجوی دقت، پرهیز از تحریف، و جلوگیری از گسترش سوءتفاهم.

امروز این اصل بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. دهه هاست که بسیاری از ملت های ما سرشار از فرهنگ، سرمایه ی انسانی و ارزش های اخلاقی از دریچه هایی معرفی شده اند که نه بر پایه ی صدای خودمان، بلکه بر اساس روایت های بیرونی و صنعت دیرپای شرق پژوهی شکل گرفته اند. این روایت ها نه تنها جوامع ما را نادرست بازنمایی کرده اند، بلکه گاه سبب تضعیف دیده شدن جمعی ما و درک نقش واقعی مان در امور جهانی شده اند.

به عنوان اعضای دی-8، سازمانی که برای تقویت توسعه و همکاری اقتصادی مشترک ما ایجاد شده است، مسئولیت داریم که تصویر خود را در نگاه یکدیگر و در نگاه جهان بازسازی کنیم. این همان چیزی است که در ایران آن را جهاد تبیین می نامیم، تلاشی برای روشن سازی حقیقت. در این زمینه، این اصطلاح بار سیاسی ندارد؛ بلکه بیانگر یک وظیفه ی حرفه ای مشترک است: اینکه مسئولانه، دقیق و اصیل ارتباط برقرار کنیم.

در جنگ 12روزه ی اخیر که از سوی اسراییل و ایالات متحده بر ما تحمیل شد، کشور من هدف حمله ای ناعادلانه و غیرقانونی قرار گرفت. آنچه در این دوره آشکار شد، اسطوره ی دیرینه ای بود که اسراییل را همچنان یک نیروی هژمونیک نظامی غیرقابل چالش در منطقه ما معرفی می کرد.

واقعیت های میدانی بسیار متفاوت بود: توانمندی های دفاعی کشور من، متجاوز را وادار کرد که به دنبال آتش بس بدون قید و شرط باشد.

همین سازوکار تحریف روایت، سال هاست که بر بازنمایی برنامه ی هسته ای صلح آمیز ایران تأثیر گذاشته است؛ برنامه ای اقتصادی و توسعه ای که همواره به صورت شفاف و مداوم راستی آزمایی شده، اما اغلب در رسانه های سیاسی شده به عنوان یک نگرانی امنیتی معرفی شده است.

با وجود این واقعیت ها، رسانه های بین المللی غالب همچنان روایت هایی را منتشر کردند که از سوگیری و همسویی سیاسی تأثیر پذیرفته بود—به ویژه در پوشش تجاوزات و جنایات اسراییل در غزه و سایر نقاط خاورمیانه، و نیز در بازنمایی اسلام و کشورهای مسلمان در سراسر جهان.

این امر چالشی ساختاری را که همه ی ما با آن روبه رو هستیم برجسته می کند: مقابله با نفوذ نامتناسب رسانه هایی که ملت ها و ایمان ما را از طریق چارچوب هایی گزینشی یا تحریف شده بازنمایی می کنند. همان طور که در یک ضرب المثل فارسی می گوییم: شب دراز است و قلندر بیدار. در نهایت حقیقت باقی می ماند—حتی اگر زیر سایه ی روایت های پرصدا و گمراه کننده قرار گیرد.

برای مواجهه با این چالش ها و تقویت نقش رسانه در پیشبرد اهداف توسعه ای دی-8، باید همکاری مان را در شیوه هایی عملی، کم هزینه و پراثر تعمیق کنیم. فهم زمانی رشد می کند که ارتباط میان خبرنگاران، ویراستاران و پژوهشگران ما گسترش یابد—به طور مستقیم و بدون واسطه.

با همین روحیه، ما چند گام را پیشنهاد می کنیم که می تواند دیدپذیری، دقت و همکاری در جامعه ی رسانه ای ما را تقویت کند:

• تبادلات حرفه ای منظم میان نهادهای رسانه ای، از جمله سفرهای کوتاه مدت، برنامه های آموزشی و تولید مشترک محتوا؛

• کارگروه های دوجانبه یا چندجانبه برای مقابله با اطلاعات نادرست، اشتراک داده های تأییدشده و توسعه ی شیوه های گزارش دهی مسئولانه؛

• گردهمایی های دوره ای—رسمی یا غیررسمی—میان متخصصان رسانه برای تقویت درک متقابل از جوامع و اولویت های ما؛

• ابتکارات مشترک روایت گری برای برجسته سازی دستاوردهای فرهنگی، اقتصادی و علمی اعضای دی-8؛

• ابتکارات مشترک پژوهشی و تحلیلی، از جمله همکاری در مطالعات روندهای رسانه ای، برداشت عمومی و ارتباطات دیجیتال؛

• تقویت همکاری در بسترهای نوین، از جمله رسانه های اجتماعی، ابزارهای دیجیتال و استفاده ی مسئولانه از هوش مصنوعی؛

• برنامه های تبادل برای روزنامه نگاران و کارآموزان، با هدف گسترش آگاهی مستقیم از کشورهای یکدیگر؛

• منابع رسانه ای مشترک و پلتفرم های چندزبانه برای افزایش دیده شدن جهانی روایت های دی-8؛

• یک سازوکار حمایتی—غیرفرمال، بدون بار مالی، و داوطلبانه—برای تشویق تولید مشترک محتوای رسانه ای که ارزش ها و آرزوهای کشورهای عضو را بازتاب دهد.

این ابتکارات نیازمند تعهدات مالی سنگین نیستند. بلکه بر توانایی هایی که هم اکنون در اختیار داریم تکیه می کنند: مردم ما، نهادهای ما و عزم مشترک ما برای اینکه به طور شایسته دیده و شنیده شویم.

اگر این گام ها را به طور پیوسته برداریم، نه تنها کیفیت اطلاعات در سراسر منطقه ی خود را افزایش خواهیم داد، بلکه دیدپذیری دی-8 را—چه در جوامع خودمان و چه در سطح بین المللی—ارتقا خواهیم داد.

پس بیایید از این مجمع نه فقط برای بحث درباره ی رسانه، بلکه برای ساختن اعتماد، آشنایی و هدف مشترکی استفاده کنیم که به خبرنگاران ما امکان می دهد صدای جمعی ما را آن گونه که شایسته است تقویت کنند.