در 2 سپتامبر 2025، یک قایق ماهیگیری کوچک در دریای کاراییب در حال حرکت بود. خدمه یازده نفره آن نمی دانستند که تنها چند دقیقه با مرگ فاصله دارند. ناگهان، بدون هشدار، موشکی که از یک ناوشکن نیروی دریایی ایالات متحده شلیک شد، این کشتی کوچک را در انفجاری مرگبار به هوا پرتاب کرد.

به گزارش اکوایران به نقل از الجزیره، چند ساعت بعد از این اتفاق، دونالد ترامپ، رییس جمهور ایالات متحده، مسئولیت این حمله را به عهده گرفت و آن را عملیاتی موفق در جنگ جدید آمریکا علیه مواد مخدر نامید. در کاراکاس، پایتخت ونزوئلا، نیکولاس مادورو، رییس جمهور این کشور، ایالات متحده را به جعل روایت قاچاق مواد مخدر برای هدف قرار دادن ونزوئلا متهم کرد و اعلام بسیج عمومی برای جنگ کرد.

این حمله آغاز جدی ترین رویارویی بین ایالات متحده و یک کشور آمریکای لاتین در دهه های اخیر بود. از آن روز، نیروهای آمریکایی حداقل به 20 کشتی در منطقه کاراییب و شرق اقیانوس آرام حمله کرده و حداقل 80 نفر را کشته اند. اما با توجه به گشت زنی ناو هواپیمابر یواس اس جرالد آر. فورد در نزدیکی آب های ونزوئلا، به همراه هزاران نیروی آمریکایی، نه اسکادران هوایی و بیش از دوازده کشتی جنگی، کم تر ناظری باور دارد که این عملیات صرفاً مربوط به رهگیری قایق های قاچاق مواد مخدر باشد.

واشنگتن پست گزارش داده این استقرار نشان دهنده تجمع غیرمعمول کشتی های جنگی، جت های جنگنده و هواپیماهای نظارتی در سواحل ونزوئلا است. این تجمع ممکن است پوششی برای یک عملیات نظامی گسترده تر باشد که فراتر از درگیری های دریایی فعلی است. این رویارویی رو به افزایش، کاراییب را به یک نقطه اشتعال بالقوه تبدیل می کند، جایی که رقابت های قدرت های بزرگ با سیاست های داخلی و اختلافات نفتی با درگیری های ایدئولوژیک تلاقی می کند و این سوال مهم را مطرح می کند که آیا دولت ترامپ برای سرنگونی دولت ونزوئلا مداخله نظامی خواهد کرد و پیامدهای چنین مداخله بالقوه ای چه می تواند باشد.

درگیری فعلی بین واشنگتن و کاراکاس را نمی توان بدون بررسی ربع قرن خصومت پیش از آن درک کرد. روابط ایالات متحده و ونزوئلا پس از سال 1999، زمانی که هوگو چاوز، افسر سابق ارتش، ریاست جمهوری ونزوئلا را به دست گرفت، وارد دوره ای از افول شدید شد. او انقلاب بولیواری خود را آغاز کرد که از سیاست های ضد امپریالیستی و توزیع مجدد ثروت حمایت می کرد و ناگزیر او را در تضاد با منافع ایالات متحده در آمریکای لاتین قرار داد.

هنگامی که نیکولاس مادورو پس از مرگ چاوز در سال 2013 جانشین او شد، ایدئولوژی انقلابی را به همراه آغاز یک رکود اقتصادی به ارث برد که مادورو به سرعت آن را به یک فاجعه اقتصادی تمام عیار تبدیل کرد که تا به امروز حکومت او با آن به یاد می آید. اقتصاد ونزوئلا که به دلیل فساد و سوء مدیریت ضعیف شده بود، پس از سال 2014 زیر بار سقوط قیمت نفت فرو ریخت و منجر به ویرانی گسترده اقتصادی شد که به ندرت به جز در زمان جنگ دیده می شود.

پاسخ دولت ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری اش، یک کمپین فشار حداکثری بود که تحریم های گسترده ای را علیه بخش نفت ونزوئلا، شریان حیاتی درآمد دولت، اعمال کرد. این وضعیت به فاجعه ای منتهی شده که حدود 7 میلیون ونزوئلایی - بیش از یک چهارم جمعیت - را مجبور به فرار از کشور کرده و یکی از بزرگ ترین بحران های آوارگی در جهان را ایجاد کرده است.

تجمع نظامی کنونی ایالات متحده در اطراف ونزوئلا را می توان به عنوان بخشی از تاریخ طولانی درگیری بین دو کشور تفسیر کرد. کارشناسان و تحلیلگران معتقدند که این حضور نظامی در اطراف ونزوئلا، که عملیات نیزه جنوبی نامیده شده، اهدافی فراتر از اجرای صرف قوانین مبارزه با مواد مخدر دارد.

رقابت شدید بین قدرت های بزرگ در قلب این اهداف نهفته است که سیاست ایالات متحده را شکل می دهد. ونزوئلا تحت رهبری مادورو به نقطه کانونی محور ضد امپریالیستی (به رهبری چین و روسیه) در نیم کره غربی تبدیل شده است. ونزوئلا نه تنها از نظر سیاسی در مسائلی از تایوان گرفته تا دریای چین جنوبی از چین حمایت می کند، بلکه جهان بینی پکن را نیز صریح تر از اکثر کشورهای قاره آمریکا و آمریکای لاتین می پذیرد. این هم سویی ایدئولوژیک، همراه با همکاری عملی - از جمله خرید 95 درصد از صادرات نفت ونزوئلا توسط چین و میلیاردها دلار فروش تسلیحات روسیه به کاراکاس - ونزوئلا را از دیدگاه واشنگتن به یک تهدید استراتژیک تبدیل می کند.

به گفته مایک فرومن، مشاور سابق کاخ سفید اوباما و رییس شورای روابط خارجی: برای رییس جمهور ترامپ، ونزوئلا به سکوی پرتاب دکترین مونرو قرن بیست و یکم تبدیل شده است، آزمایشی در اعمال قدرت که ظاهراً با جنگ جدید علیه مواد مخدر هدایت می شود، اما ریشه در این باور رییس جمهور دارد که هژمونی در نیم کره غربی برای امنیت ملی ضروری است . نگرانی از این که آمریکای لاتین در رقابت با قدرت های بزرگ به نقطه ضعف آمریکا تبدیل شود، اقدامات تهاجمی را -با هدف نشان دادن این که نفوذ چین و روسیه در نیم کره غربی تحمل نخواهد شد- هدایت می کند.

فراتر از این الزامات ژئوپلیتیکی، یک بُعد شخصی قابل توجه وجود دارد که نمی توان آن را نادیده گرفت: تعهد شخصی مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، به تغییر رژیم در ونزوئلا. روبیو نیروی محرکه این امر بوده است. پشت موضع تهاجمی نظامی و لفاظی های آمریکا نسبت به رژیم مادورو، استراتژی ای نهفته است که با سوءاستفاده از وسواس ترامپ در مبارزه با مواد مخدر و به تصویر کشیدن مادورو به عنوان یک تروریست مواد مخدر که رهبری یک شبکه قاچاق فراملی را بر عهده دارد، با موفقیت تصویر ونزوئلا را تغییر داد.

این روایت وقتی با وعده دسترسی به ثروت نفتی ونزوئلا همراه شد، قانع کننده به نظر می رسید. بنابراین، وقتی مادورو مصرانه کنترل ذخایر نفتی ونزوئلا را در ازای توقف اقدام نظامی به ایالات متحده پیشنهاد داد، ترامپ در ابتدا متقاعد به نظر می رسید و اظهار داشت که رییس جمهور ونزوئلا همه چیز را پیشنهاد داده است . با این حال، روبیو ترامپ را متقاعد کرد که تسهیل تغییر رژیم و انعقاد توافق با دولت جدید گزینه بهتری است.

سرعت عملیات ایالات متحده به طرز چشمگیری سریع و فعال بوده است. از دوم سپتامبر، نیروهای آمریکایی حداقل 20 حمله هوایی به کشتی هایی که گفته می شود حامل مواد مخدر بوده اند، انجام داده اند که منجر به کشته شدن 80 نفر از مظنونان به تروریست های مواد مخدر شده است. این حملات واکنش های بین المللی را به دنبال داشته، به طوری که بریتانیا و کلمبیا تبادل اطلاعات در مورد قاچاق مواد مخدر را به حالت تعلیق درآورده اند و این سوال را مطرح کرده اند که آیا این حملات نقض قوانین بین المللی است یا خیر.

مورخان نظامی هشدار می دهند که هرگونه حمله به ونزوئلا، با توجه به وسعت میدان و چالش های سیاسی موجود، آزمونی بی سابقه و شدید برای قدرت ایالات متحده خواهد بود. در حالی که ممکن است شباهت های سطحی با حمله به پاناما در سال 1989 وجود داشته باشد، ونزوئلا اساساً متفاوت است: این کشور بزرگ تر، پرجمعیت تر و مجهزتر است و آن را به پیچیده ترین هدف بالقوه ای تبدیل می کند که واشنگتن در این بخش از جهان در دهه های اخیر با آن روبرو بوده است.

موضع کاراکاس از حمایت آشکار متحدانش در مسکو، پکن و تهران برخوردار شده است. واسیلی نبنزیا، نماینده روسیه، اقدامات ایالات متحده را نقض آشکار قوانین بین المللی و حقوق بشر توصیف کرد و گفت: ما شاهد یک کمپین آشکار فشار سیاسی، نظامی و روانی هستیم که توسط واشنگتن بر دولت یک کشور مستقل اعمال می شود، تنها با هدف تغییر رژیمی که از آن بیزار است.

در همین حال، ونزوئلا اقدامات مشخصی را برای تقویت دفاع خود آغاز کرده است. گزارش های اطلاعاتی ادعا کرده که دولت مادورو فوراً درخواست سیستم های راداری روسی، جت های جنگنده و سیستم های موشکی چینی و پهپادهای ایرانی را کرده است. طبق اسناد داخلی دولت ایالات متحده که توسط واشنگتن پست به دست آمده است، نیکولاس مادورو، رییس جمهور ونزوئلا، از روسیه خواسته است که سیستم های راداری دفاعی خود را نوسازی کند، هواپیماهای نظامی خود را نگهداری کند و موشک های مورد نیاز کشورش را تأمین کند. مادورو در نامه ای به ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه، درخواست بودجه مستقیم و پشتیبانی لجستیکی کرده است.

اسناد نشان می دهد که مقامات ونزوئلا همچنین با چین و ایران با درخواست های مشابهی، از جمله برای پهپادها و تجهیزات جنگ الکترونیک، تماس گرفته اند. به گفته این روزنامه آمریکایی، پاسخ پکن و تهران به این درخواست ها هنوز ناشناخته است. بنابراین، دولت ونزوئلا در تلاش است تا فراتر از پاسخ های سیاسی صرف، اتحادهای نظامی آشکار با دشمنان سنتی واشنگتن ایجاد کند و چشم انداز ژئوپلیتیکی یادآور دوران جنگ سرد را در سواحل کاراییب احیا کند.

اکنون تحلیل گران هشدار می دهند که هرگونه جنگی از این دست می تواند به سرعت به یک شورش گسترده تبدیل شود و ایالات متحده را در باتلاقی پرهزینه و طولانی فرو ببرد. دولت مادورو، که توسط متحدان قدرتمندی مانند روسیه، چین و ایران حمایت می شود، ممکن است متحدانش را به حمایت نظامی مستقیم دعوت کند و در را به روی یک درگیری ژئوپلیتیکی گسترده تر باز کند.

حتی بدون مداخله خارجی، وسعت وسیع و زمین های صعب العبور ونزوئلا چالشی سهمگین برای هرگونه تهاجم ایجاد می کند، بدون هیچ تضمینی برای پیروزی سریع یا قاطع. به گفته آلن مک فرسون، استاد تاریخ دانشگاه تمپل، حمله به ونزوئلا می تواند به یک عراق جدید تبدیل شود ، و درگیری ای طولانی تر و پرهزینه تر از آنچه واشنگتن پیش بینی می کند، اتفاق بیافتد.

واشنگتن ظاهراً امیدوار است که یک عملیات محدود نظامی، همراه با عملیات پراکنده و فشار سیاسی و اقتصادی، بتواند رژیم مادورو را بدون نیاز به مداخله تمام عیار سرنگون کند. این با حضور نظامی فعلی هم سو است، که فراتر از یک عملیات قاچاق مواد مخدر است اما به یک مداخله تمام عیار نمی رسد. مشکل این سناریوی مبهم این است که هر لحظه ممکن است از کنترل خارج شود و به سمت سناریوی جنگ تمام عیاری پیش برود که مطمئناً ونزوئلا را نابود خواهد کرد.