لاتاری آمریکا ؛ عبارتی دوکلمه ای که برای عده زیادی نمادی برای نزدیک شدن به یک رؤیاست؛ یعنی رفتن به کشوری که آن را مهد آزادی می دانند، جایی برای ساخت یک زندگی که در کشورشان از آن ها دریغ شده است.

به گزارش شرق، از سال 1391 ایران رسما در فهرست کشورهای واجد شرایط شرکت در لاتاری قرار گرفت و سالانه سه هزار تا هفت هزار نفر از طریق آن پاسپورت آمریکا دریافت می کنند. حالا نیز کمتر از 10 روز تا شروع ثبت نام باقی مانده و کسانی به این امید که این بار نوبت آن ها شود، در حال تکمیل مدارک خود و ثبت نام در این قرعه کشی هستند. رفتن به آمریکا و قبول شدن در لاتاری، تبدیل به فرصتی برای شروع زندگی از صفر شده است؛ زندگی ای که برای مردم کشوری که بسیاری از آن ها حالا در سراشیبی منفی به سر می برند، نوعی فرصت است.

در یکی از سایت های مؤسسات مهاجرتی مرتبط با لاتاری، روزشماری آبی رنگ قرار دارد که بالای آن بزرگ نوشته شده است: ثبت نام لاتاری گرین کارت 2027 و در پایین به ثانیه و روز، مدت باقی مانده تا شروع ثبت نام در سایت نشان داده می شود. افراد زیادی هستند که حالا چشم به این روزشمار دوخته اند؛ بعضی در تقویم شروع ثبت نام را برای خود ثبت کرده اند و برخی نیز مثل هر سال در حال بیرون کشیدن فایل مدارک خود از کامپیوتر برای ثبت نام هستند.

برای این جمعیت حداقل 700 هزار نفری، روزشمار لاتاری نمادی از نزدیک شدن به یک هیجان است؛ هیجانی برای به دست آوردن یک جایزه بزرگ؛ جایزه ای که زندگی شان را عوض می کند. برای بسیاری از این افراد، امید به لاتاری جایگزین دیگر ناامیدی هایشان است؛ ناامیدی از خرید خانه، ناامیدی از یک شغل خوب، ناامیدی از شرایطی آرام و ناامیدی از رسیدن به روزی روشن تر از روزهای فعلی.

طبق آمار وزارت خارجه آمریکا و رصدخانه مهاجرت ایران، در سال 2025 نزدیک به 680 هزار ایرانی در لاتاری ثبت نام کردند. همین طور طبق آمار در پنج سال اخیر ایران رتبه اول در تعداد برندگان لاتاری در آمریکا را دارد و میانگین چهارهزارو 800 تا شش هزارو 200 نفر سالانه از ایران به آمریکا پذیرش می شوند.

این عدد در شرایطی است که محدودیت هایی مثل ظرفیت پایین سفارتخانه های آمریکا در اطراف ایران که شامل کشورهای ترکیه، ارمنستان و امارات می شود، قرارگرفتن ایران در فهرست کشورهای حامی تروریسم توسط آمریکا و تحریم های گسترده بانکی و مالی، شانس مصاحبه بیشتر شرکت کنندگان ایرانی در لاتاری را پایین آورده است و این محدودیت ها پیش بینی می شود سال به سال بیشتر شوند.

بااین حال، پیش بینی می شود در لاتاری سال 2026 این عدد به بیش از 800 هزار نفر برسد. با نگاهی به آمارها، از سال 2020 تعداد شرکت کنندگان ایرانی در لاتاری از 550 هزار نفر به 680 هزار نفر رسیده و برآورد می شود امسال به عدد 800 هزار نفر برسد. در همین بازه زمانی طبق آمار، از سال 2020 تا امسال تورم ایران از 36.4 درصد به 42.4 درصد رسیده و چهار سال متوالی است که تورم بالای 40 درصد است؛ عددی که باعث شده در بازه زمانی 2021 تا 2024 قدرت خرید ایرانیان 50 درصد کاهش یابد.

همین طور نرخ بیکاری جوانان در این بازه زمانی همیشه بالای 20 درصد بوده است. کوین هریس ، استاد دانشگاه کالیفرنیا و پژوهشگری که درباره مهاجرت ایرانیان تحقیق های زیادی انجام داده، در مقاله ای که سال 2023 نوشته است، مهاجرت ایرانیان را نوعی عمل گرایی بی رحمانه در برابر فشارها و نابرابری های اقتصادی نامیده؛ عملی که وجود نرخ پایین هشت تا 10درصدی قبولی در لاتاری، ناشی از تداوم فاصله طبقاتی و بحران های اقتصادی در سال های متوالی است. به عبارتی، گویی مهاجرت برای ایرانیان نوعی پل برای رفتن به سوی ثبات و فرار از تورم و وضعیت اقتصادی ویرانگر فعلی است.

شرایط ثبت نام در لاتاری خاص نیست؛ هرکسی خود می تواند در سایت ثبت نام کند و با تکمیل فرم ها، کد تأیید را دریافت کند. اما این روند ساده نیازمندی هایی دارد که تأمین آن ها شرایط را خاص می کند. یکی از این نیازمندی ها مربوط به عکسی است که در فرم خود بارگذاری می کنید؛ عکسی که اگر تأیید نشود، حتی در صورت قبولی در قرعه کشی شما فرصت حضور در سفارت برای مصاحبه را از دست می دهید.

علی عکاسی که در خیابان ستارخان آتلیه ای کوچک دارد، در حال تدوین عکسی است که اتفاقا برای لاتاری گرفته شده: یک ماه پیش از فرصت ثبت نام در سایت لاتاری، مراجعه مردم برای گرفتن عکس زیاد می شود. یک خانمی هست که هر سال می آید عکس می گیرد و همیشه قول می دهد اگر اسمش دربیاید به کل محله شیرینی بدهد .

این خانم امسال نیز آمده، اما پول بیشتری نسبت به سال های گذشته برای عکس پرداخت کرد: او هم خودش عکس می گیرد، هم خواهران و خواهرزادگانش و هزینه عکس آن ها را نیز پرداخت می کند، چون آن ها با اصرار او در لاتاری ثبت نام می کنند. امسال هزینه هر عکس 250 هزار تومان است، برای آن ها بیش از دو میلیون تومان شد که نسبت به سال گذشته جهش بزرگی است .

در خیابان شریعتی نیز یکی از آتلیه ها، عکس برای شرکت در لاتاری می اندازد. حسین از کاسبان قدیمی محل است و قیمت عکس لاتاری را 300 هزار تومان می گوید: هر سال به شکل طبیعی رشد می کند، سال پیش 200 هزار تومان بود و حالا 300 هزار تومان شده است .

او از رشد هرساله افرادی که برای لاتاری عکس می اندازند، می گوید: هزینه عکس هر سال بیشتر می شود. امسال مخصوصا در دو هفته اخیر روزی سه تا چهار نفر برای عکس لاتاری مراجعه می کنند .

ما سه سال پیش در لاتاری ثبت نام کردیم و اسم مان درآمد، اما دعوت به مصاحبه نشدیم ؛ این را زینب می گوید که حالا دیگر میلی به رفتن و ثبت نام در لاتاری ندارد: بعد از اعتراضات 1401 احساس ناامیدی زیادی داشتیم و فکر می کردیم شاید اگر برویم در جای دیگری و از صفر شروع کنیم می توانیم شرایط بهتری داشته باشیم. برای زندگی در شرایط اجتماعی و سیاسی بهتر، قصد رفتن داشتیم .

او لاتاری را به علت شرایطی که به برندگان می دهند بهترین راه برای این شروع دوباره می داند: با قبولی در لاتاری شهروند آمریکا می شویم و اجازه کار پیدا می کنیم؛ در نتیجه بسیاری از مشکلاتی را که مهاجران به شکل معمول دارند نداریم .

زینب می گوید تا پیش از آن حتی به رفتن فکر نیز نمی کردند: همسرم پس از اینکه نام ما درآمد، برای دریافت پاسپورت اقدام کرد. آن موقع خیلی ها به سراغ مؤسساتی که کارراه بنداز بودند، می رفتند. به ما هم گفته شد اگر به یک وکیل که در آمریکاست اما در سفارت های اطراف ایران روابطی دارد سه هزار دلار بدهیم می تواند کمک کند تا پرونده ما در فهرست جلوتر بیاید و شانس قبولی بیشتر شود. اما ما ترسیدیم پول را بدهیم اما اتفاقی نیفتد .

ساغر 20 سال دارد، خانواده او از پیش از به دنیا آمدنش هر سال در لاتاری شرکت می کردند: برای خانواده ما ثبت نام در لاتاری یک کار هرساله است. البته تا امسال که دیگر با ریاست جمهوری ترامپ فکر کردیم شانسی نداریم .

این ثبت نام به علت عکاس بودن یکی از اعضای خانواده و بلدبودن پرکردن فرم های مربوطه، کاری کم هزینه است: عکس را خودمان می گرفتیم و فرم ها را خودمان پر می کردیم. انگیزه خانواده ما نیز همیشه رفتن به یک فضای جدید و شروعی دوباره بود .

برای خود او نیز از کودکی تا به حال انگیزه های مختلفی برای شرکت در لاتاری وجود داشته است: مدرسه که می رفتم با دیدن تصاویر مدارس آمریکا همیشه دوست داشتم در فضایی مثل آن مدارس تحصیل کنم. مدتی نیز مسئله حجاب برایم مطرح شد و بعد از اعتراضات سال 1401 آزادی های سیاسی و اجتماعی انگیزه شخصی من برای ثبت نام لاتاری شد .

حسین دانشجوی ارشد رشته مهندسی برق در یکی از دانشگاه های تهران است؛ دانشجویی که آرزو داشت در کشوری دیگر در همین رشته تحصیل کند. حسین قربانی یکی از وکلای مهاجرتی شده که در زمینه لاتاری فعالیت می کنند: چند سال پیش در لاتاری برنده شدم، خیلی هم غیرمنتظره بود، چون اولین سالی بود که در لاتاری ثبت نام می کردم .

پس از برنده شدن، او دعوت به مصاحبه در سفارت آمریکا در شهر آنکارای ترکیه شد: آنجا از طریق یکی از افرادی که در هتل با او دوست شدیم، با یک وکیل آشنا شدیم. این وکیل، پرونده چند نفر دیگر از ایرانیانی را که در آن زمان برای مصاحبه سفارت آمریکا دعوت شده بودند، در دست داشت. می گفتند این وکیل که ساکن آمریکاست، آشنایانی در سفارت دارد و می تواند پذیرش را آسان تر کند. یکی از مستخدمان هتل که ایرانی بود هم او را می شناخت و می گفت افرادی را می شناسد که با کمک او توانستند به آمریکا بروند .

با این تعاریف، حسین نیز برای کمک گرفتن از او از خانواده و دوستانش پول قرض گرفت: از ما نزدیک چهار هزار دلار می خواست. پول اضافه ای هم می خواست که وقتی وارد آمریکا شدیم برای پیداکردن کار و خانه کمک مان کند که البته ما نتوانستیم آن پول را جور کنیم .

حسین می گوید از طریق یکی از افرادی که مثل او در هتل منتظر وقت سفارت بودند، پول را به وکیل رساند: در تمام مدت از طریق واتس اپ با من در ارتباط بود. اول از طریق دیگران و بعد به صورت مستقیم با خودم صحبت کرد. پول را نیز یکی از دوستانم در هتل به حساب او واریز کرد و من مدارکم را برای آن وکیل فرستادم . اما پس از اینکه او به مصاحبه رفت و تست های لازم را داد، نتیجه برخلاف امید و قول های آن وکیل شد: ریجکت شدم. خود آن وکیل نیز به من اطلاع داد و عذرخواهی کرد، اما نه پولم را برگرداند و نه حتی پس از اینکه من اعتراض کردم جواب پیام هایم را داد .

پس از مدتی نیز حسین متوجه شد آن اکانتی که با آن توانسته بود با وکیل ارتباط بگیرد، پاک شده است. ایرانیانی که در هتل مشوق او بودند دیگر جواب ندادند و تنها اظهار تأسف کردند: پول وکیل، هزینه اقامت در هتل و پول تست پزشکی و هزینه های سفارت را من از خانواده و دوستانم قرض گرفته بودم. قرار بود با کار در آمریکا پول ها را پس بدهم، اما نشد و وقتی برگشتم با یک ناامیدی بزرگ و بدهی هنگفت بازگشته بودم .

پریسا در سال های اخیر از طریق لاتاری توانسته است با دو فرزند و همسرش به آمریکا برود: ما اصلا به لاتاری فکر نمی کردیم. یک روز قبل از پایان مهلت ثبت نام در یک میهمانی در خانه یکی از همکاران مان، درباره لاتاری صحبت شد و همسرم گفت ما هم ثبت نام کنیم و رفتیم عکس انداختیم و ثبت نام شدیم .

نام همسر او به عنوان برنده لاتاری آمریکا اعلام شد: پس از اعلام نتایج، از ترس اینکه اشتباهی نکنیم که باعث شود شانس مان از بین برود، به یکی از مؤسسات مهاجرتی مراجعه کردیم و 30 میلیون تومان نیز به این مؤسسه دادیم. اما این مؤسسه برای ما سودی نداشت و تنها یک فرم را برای ما پر کرد که فرم مهمی نیز نبود. در آن مؤسسه حتی جواب سؤالات ما را نمی دانستند. برای مثال یکی از پسران من مشمول سربازی بود و کسی در آن مؤسسه مهاجرتی نمی دانست باید برای اینکه بتوانیم او را ببریم چه کار کرد .

پریسا که اصلا انتظار برنده شدن را نداشت، می گوید که این مهاجرت برای آن ها فرصت های زیادی ساخته است: در شرایط اقتصادی و اجتماعی نامناسب ایران من و همسرم هر دو کارمند بودیم و دو فرزند نیز داشتیم و فکر نمی کردیم با این شرایط بتوانیم برای این دو بچه زندگی خوبی بسازیم. ما برای یک زندگی بهتر رفتیم و حالا در آمریکا آینده را روشن تر می بینیم .