فرارو- مذاکرات ایران و ایالات متحده به مرحله ای رسیده که به تعبیر برخی تحلیلگران سیاست خارجی می توان از عبارت توقف کامل برای آن استفاده کرد. علیرغم اظهارنظرهای اخیر ترامپ درباره تمایل ایران به مذاکره و اظهارنظرهای مقام های ایرانی درباره پایبندی ایران به الزامات آژانس، اما باز هم برخی اختلاف نظرهای پیدا و پنهان، مسیر مذاکرات را مسدود کرده است.

به گزارش فرارو، اخیرا اسلامی در اظهارنظری گفته است: ماهیت حمله و زمان بندی آن نشان می دهد که آمریکا و متحدانش وارد مرحله جدیدی از تشدید خطرناک تنش در چارچوب جنگ علیه پیشرفت های علمی ایران شده اند. غریب آبادی نیز تاکید کرده که ایران همواره در میز مذاکره حضور داشته و هیچ گاه از مذاکرات خارج نشده است. مذاکره دو طرف دارد و یک طرفه نیست. بنابراین ایران عجله ای برای نشستن بر سر میز گفت وگویی که تنها تحمیل خواسته ها مطرح باشد ندارد. چرا که غرب آماده مذاکره نیست.

این اظهارنظرها از سوی طرفین در شرایطی مطرح می شود که نشست شورای حکام در راه است و طی روزهای آتی گزارش های مطروحه در این نشست، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. علی بیگدلی، تحلیلگر ارشد سیاست خارجی و استاد دانشگاه در گفتگو با فرارو به این پرسش ها پاسخ داده که شرایط موجود چگونه ارزیابی می شود و چرا مذاکره ایران و آمریکا در شرایط فعلی ناممکن به نظر می رسد؟

علی بیگدلی به فرارو گفت: هر دو طرف مذاکره به یک نقطه انسداد رسیده اند که می تواند بسیار خطرناک شود و سطح تنش را افزایش داده و اختلافات را به نقطه ای برگشت ناپذیر برساند. اگر نخواهیم از واژه جنگ استفاده کنیم اما این نکته ای ثابت شده در مبانی علم سیاست است که اگر دیپلماسی به جای خوبی نرسد خطر جنگ تشدید می شود. بنابراین رسیدن به نقطه انسداد از هر دو طرف، را نمی توان اتفاق مثبتی ارزیابی کرد.

وی افزود: در کنار این انسداد، هر دو طرف، دچار یک نوع بی عملی شده اند. به طور مشخص ما نیز دچار بی عملی شده ایم. سخنان اخیر آقای اسلامی درباره رییس آژانس بین المللی انرژی اتمی در این مقطع زمانی نیز جای تعجب دارد. علیرغم این که گروسی بارها دست داشتن آژانس در جاسوسی یا افشای اطلاعات ایران را تکذیب کرده، باز هم آقای اسلامی گروسی را مقصر و جاسوس تلقی کرده اند چرا که می گویند ایشان مرکز تحقیقات تهران را بازدید کرده است. حتی اگر گروسی چنین نقشی داشته نباید همه جریان نفوذ را به این بخش خلاصه کنیم. به هر حال ما با مشکل نفوذ در سطحی رو به رو شدیم که متاسفانه با عملیات علیه سران نظامی کشور رو به رو شدیم. باید روی گفته های خود و آن چه پیش رو داریم با دقت بالاتری برنامه ریزی کنیم.

این کارشناس سیاست خارجی در ادامه گفت: غربی ها اکنون به شدت گرفتارند. آمریکا حتی وقت این که یک مذاکره آشکار و گسترده را آغاز کند ندارد. چون هم گرفتار غزه است و هم گرفتار اوکراین و البته مسئله درگیری احتمالی نظامی با ونزوئلا. همچنین اروپایی ها به لحاظ اقتصادی با مشکلات گسترده ای دست به گریبان هستند. از مسائل اقتصادی و کاهش سطح اشتغال تا ادامه جنگ اوکراین. بنابراین همه این ها، دلایلی دارند برای این که همین نقطه انسداد را حفظ کنند. اما از دید من از بین طرفین، ماندن ایران در نقطه انسداد زیان آور تر است چرا که فشارهای مختلفی از جمله مسائل اقتصادی نیز با ادامه انسداد تشدید خواهد شد.

وی افزود: به اعتقاد من در وضعیت کنونی یکی از بهترین کارها می تواند این باشد که با آژانس وارد مذاکره شده و اجازه دهیم کارشناسان بر اساس پروتکل ها، اقدامات خود را انجام داده و سپس گزارش دهند که ایران در حال همکاری است تا این حالت بلاتکلیفی و بی عملی از بین برود. ما به جز این، هیچ راهکار دیگری نداریم که قابل انجام باشد. اگر بتوانیم با آژانس به یک نقطه تفاهم حداقلی برسیم، می توانیم فضای تنش را بین خود و غربی ها کاهش دهیم. از دید من، همین موضوع است که ابتکار عمل محسوب می شود. نباید در یک نقطه بنشینیم و تماشاچی وضعیت سخت پیش رو باشیم. ما نباید منتظر باشیم که طرف مقابل یک کنش انجام دهد تا بعد، ما واکنش انجام دهیم. به اعتقاد من، تنها راه برای کاهش تنش، همکاری با آژانس است. روز چهارشنبه 28 آبان جلسه شورای حکام تشکیل می شود و این جلسه بسیار مهم است چرا که اگر در این شورا علیه ما قطعنامه ای صادر شود، سرعت حرکت پرونده هسته ای ما به سمت شورای امنیت بیشتر می شود و شرایط سخت تری در پیش خواهد بود. بنابراین در چنین شرایطی که از هر دو سمت سکون و بی عملی رخ داده، حرکت به سمت آژانس بسیار مهم است و می تواند یک ابتکار عمل تلقی شود.