شرایط ایران از نگاه تحلیلگران اقتصادی و سیاسی در شرایط نگران کننده و حتی بحرانی قرار گرفته است؛ جایی که تنش های خارجی، ناترازی ها و خشکسالی با هم ترکیب شده و اقتصاد ایران را به حالتی نزدیک به ابربحران رسانده اند.

به گزارش اقتصادنیوز، پیش بینی ها نشان می دهد شاخص های اقتصادی در سال آینده ناامیدکننده و وخیم خواهند بود. در این شرایط، کارشناسان درباره مسیر برون رفت اختلاف نظر دارند؛ عده ای اولویت را حل تنش های بین المللی می دانند، برخی اصلاحات اقتصادی را ضروری می دانند و گروهی هم معتقدند تنها با پیش بردن همزمان هر دو راهکار می توان از بحران عبور کرد.

غلامحسین کرباسچی، تحلیلگر سیاسی اصلاح طلب و شهردار پیشین تهران، جزو افراد گروه اول است. او می گوید بحران های اقتصادی کشور ریشه در تحریم ها و ضعف روابط بین المللی دارد و بدون دیپلماسی تنظیم شده، اصلاحات اقتصادی امکان پذیر نیست.

او تأکید می کند که حتی قدرت های بزرگ اقتصادی مانند چین مجبورند روابط خود را برای حفظ منافع ملی تنظیم کنند و ایران هم باید همین رویکرد را داشته باشد. در نهایت، سیاست خارجی مؤثر و مدیریت هوشمندانه روابط بین الملل، پیش شرط حفظ منافع ملی و اجرای اصلاحات اقتصادی است.

متن گفتگو با غلامحسین کرباسچی، دبیرکل پیشین حزب کارگزاران سازندگی را در ادامه بخوانید؛

آقای کرباسچی! امروز کشور در شرایطی قرار گرفته که بحران های مختلفی مانند تنش های خارجی، ناترازی ها و خشکسالی دارد و همه این ها خود را در اقتصاد نشان می دهند. برخی معتقدند اولویت باید حل وفصل تنش های بین المللی باشد و برخی اصلاحات اقتصادی را ضروری می دانند. شما کدام را اولویت می دانید و چه راهکاری پیشنهاد می کنید؟

همه این ها به هم پیوسته اند و نمی توان یکی را بر دیگری اولویت داد. اصل مسئله برای هر دولتی در وهله اول، زندگی، رفاه و آسایش مردم است. مشکلات زندگی و رفاه مردم در شرایط فعلی ریشه اصلی اش در تحریم هاست. ما در تنش با دنیای خارج هستیم؛ هم با آمریکا و اروپا و هم به شکل دیگری با همسایگان. دیگران هم اگر بخواهند روابط شان را با ما تنظیم کنند، ممکن است روابط شان با دنیا دچار مشکل شود و حاضر نباشند با ما همکاری کنند.

هرچند به صورت شفاهی حرف هایی می زنند یا تعارف می کنند، اما واقعیت این است که حاضر نیستند روابط اقتصادی، صنعتی و فنی با ایران برقرار کنند. دلیلش هم این است که برای آن ها اصل، زندگی مردم و منافع ملی خودشان است و حاضر نیستند این منافع را برای ایران به خطر بیندازند.

ریشه اصلی مشکلات، وحدتی است که از نظر بین المللی علیه ما ایجاد شده. علاوه بر این، مشکلات مدیریتی و رودربایستی هایی نیز وجود دارد و ما به چیزی که اعتقاد داریم، به صورت شفاف عمل نمی کنیم. همه این ها دست به دست هم داده و وضعیت کنونی و نارضایتی مردم را به وجود آورده است.

پس شما اولویت را به سیاست خارجی می دهید، نه اصلاحات اقتصادی؟

اساساً دیگر اقتصادی به آن معنا وجود ندارد. در جهانی که چند قدرت اقتصادی با تحریم، تهدید و فشار، بقیه کشورها را تحت الشعاع قرار می دهند، چین هم وقتی پای هژمونی آمریکا و اروپا مطرح باشد، سیاست هایش را با شرایط تطبیق می دهد. ضمن اینکه نمی خواهد خود را در تنگنا بیندازد و نهایتاً روابطش را طوری تنظیم می کند که منافع ملی اش حفظ شود. ما که اقتصادمان نسبت به اقتصاد دنیا حجم کمی دارد، با این وضعیت نمی توانیم حرفی از ادامه حیات بزنیم، چه برسد به اصلاح اقتصاد.

چین را مثال زدید که سیاست خارجی اش را بر اقتصادش بنا کرده. منظورتان این است که سیاست خارجی ایران هم باید چنین جهت گیری داشته باشد؟

حرفم این است که ارتباط باید تنظیم شود. این ارتباط لزوماً با علاقه یا تحسین همراه نیست. چین نه به آمریکا خوش بین است، نه علاقه دارد و نه منطق، روش و نوع حکومت داری آن را می پذیرد. آن ها فقط فرهنگ، اقتصاد و شیوه حکمرانی خود را معتبر می دانند، اما می دانند که در دنیای کنونی، تسلط اقتصادی، نظامی و سیاسی آمریکا به گونه ای است که برای حفظ منافع ملی، باید روابط را طوری تنظیم کنند که منافع شان حفظ و مدیریت شود.

اگر ما در شرایطی باشیم که آمریکا با تمام قدرت اقتصادی، نظامی و سیاسی خود مقابله کند، هم اقتصاد و هم روابط بین الملل ما شدیداً آسیب می بیند. در چنین وضعی اساساً چیزی به نام اقتصاد به شکل قابل اتکا باقی نمی ماند و ادامه حیات کشور دچار مشکل می شود، چه برسد به اصلاحات.

چین را مثال زدم که جزو چند اقتصاد بزرگ جهان است، اما حتی با همه توان اقتصادی خود، برای حفظ منافع ملی، رشد اقتصادی و گردش مالی مناسب، مجبور است روابطش را طوری تنظیم کند که این شاخص ها حفظ شود.

ما که اقتصادمان قابل مقایسه با اقتصاد چین نیست، چگونه می توانیم اصلاحات اقتصادی را بدون داشتن یک روابط بین الملل تنظیم شده بر اساس منافع ملی انجام دهیم؟

به هرحال من اعتقاد دارم بدون داشتن روابط بین الملل تنظیم شده و ارتباط با دنیای صنعتی و پیشرفته—چه اروپا، چه آمریکا و چه حتی چین—نمی توانیم اقتصاد سالم داشته باشیم. برای انجام اصلاحات اقتصادی حتماً باید اقتصاد سالم داشته باشیم. وقتی نمی توان دخل و خرج را مدیریت کرد، اصلاحات دیگر معنا ندارد، مخصوصاً با دهان های باز نسبت به دولت و بودجه که دولت نیز قادر نیست مقابل آن ها بایستد و بودجه را طوری تنظیم کند که منافع و زندگی مردم بهتر شود.

نهایتاً کار دیپلماسی و سیاست خارجی همین است؛ در عین مواجهه با شرارت های دیگران، روابط را طوری تنظیم می کند که منافع ملی حفظ شود.