تجارت ایران بیشترین فشار را از اجرایی شدن مکانیسم ماشه متحمل شده، به شکلی که هزینه لجستیک در بازرگانی خارجی ایران به دوبرابر میانگین جهانی افزایش یافته است.

به گزارش دنیای اقتصاد، بخش تجارت دریایی، به دلیل ریسک های موجود، بیشترین آسیب را در برابر تحریم ها متحمل شده است. همچنین در بخش حمل ونقل جاده ای و ریلی، مشکلات زیرساختی و برخی اختلافات سیاسی با همسایگان، باعث محدود شدن تجارت ایران شده است. با این حال، برای کاهش هزینه تحریم ها راهکارهایی همچون استفاده از ظرفیت زیرساختی همسایه ها برای صادرات مجدد محصولات ایرانی وجود دارد.

فعال سازی این مکانیسم افزایش ریسک مبادلات، کاهش تمایل شرکای تجاری به همکاری، اختلال در جریان واردات مواد اولیه و ماشین آلات و بالا رفتن قابل توجه هزینه های لجستیک را به همراه دارد. اثر روانی و عملی این تحریم ها از مرز کالاهای حساس عبور کرده و کل زنجیره تجارت خارجی را درگیر می کند. کارشناسان بر این باورند که هزینه لجستیک که در جهان 8 تا 12 درصد هزینه های تجارت است، در ایران تا 24 درصد بالا رفته و ضعف زیرساخت ها، فرسودگی ناوگان، کمبود کانتینرهای یخچالی و مشکلات مرزی این فشار را تشدید کرده اند.

صاحبان کالا نگران تاخیر در رسیدن محموله ها یا حتی توقیف آنها می شوند و شرکت های کشتیرانی حاضر به پذیرش بار نیستند. حق بیمه افزایش می یابد، بارنامه ها به صورت مکرر تغییر می کنند و در نهایت هزینه تمام شده تجارت بالا می رود و حجم مبادلات کاهش پیدا می کند.

بخش عمده واردات ایران شامل مواد اولیه، ماشین آلات و تجهیزات تولیدی است. بنابراین تحریم های اعمال شده علیه ایران، کشور را در حوزه سرمایه ای، واسطه ای و مواد اولیه دچار اختلال می کند و ورود فناوری به کشور چالش زا خواهد شد.

هر کالایی که مسیر دریایی را طی می کند، بیشترین فشار هزینه را تجربه می کند، زیرا حمل ونقل دریایی مهم ترین عرصه مواجهه با تحریم است. بارهای ایران ابتدا باید به بنادر واسط منتقل و سپس به بنادر مقصد حرکت کند و این امر تاثیر مستقیم بر هزینه های تجاری دارد.

برای آینده تجارت ایران چند سناریو مطرح است؛ رفع مشکل، تداوم فشارها یا تشدید محدودیت ها. راهکارها شامل تنوع بخشی به مسیرها و بازارها، راه اندازی مسیر ریلی ایران چین، استفاده از ظرفیت های زیرساختی همسایگان، ایجاد شرکت های مشترک، توسعه تجارت تهاتری و پیوند با زنجیره های تامین منطقه ای است. در نهایت، تحریم ها تجارت را متوقف نمی کند، اما آن را پرهزینه، کند و غیرقابل پیش بینی می کند و مشکلات ساختاری داخلی این فشار را تشدید می کند.