در آزمایش های اوایل سال جاری میلادی ژاپن بود که پرتابه های شلیک شده از یک نمونه اولیه ریل گان الکترومغناطیسی، به یک کشتی برخورد کرد و حالا و بعد از مدت ها، آژانس فناوری و لجستیک تدارکات ژاپن (ATLA) اولین تصاویر را از آسیب های واردشده به کشتی منتشر کرده است.

طبق توضیح مقامات ژاپنی، از این آزمایش، تجربیات ارزشمندی به دست آمده که به پیشرفت ژاپن در راستای قابلیت عملیاتی ریل گان کمک خواهد کرد. این در حالی است که نیروی دریایی آمریکا باوجود پیشرفت های امیدوارکننده در اوایل دهه 2020، به دلیل موانع تکنولوژیک پیش رو، تلاش هایش بر روی این پروژه را متوقف کرد.

حالا مقامات ATLA در سمپوزیوم سالانه فناوری دفاعی شان، جزییات بیشتری درباره آزمایش دریایی ریل گان ارائه کردند؛ طبق توضیحات برای این آزمایش ، سیستم سلاح نمونه اولیه بر روی عرشه پرواز عقب JS Asuka (یک کشتی جنگی منحصربه فرد با 6200 تُن وزن متعلق به نیروی دریایی ژاپن (JMSDF) ) نصب شده بود. تصاویر ریل گان روی Asuka اولین بار در آوریل منتشر شد و اولین تصاویر این آزمایش های دریایی در سپتامبر منتشر گردید.

ریل گان مورد استفاده در این آزمایش، نسخه تکامل یافته طرحی است که از اواسط دهه 2010 در دست توسعه بوده. این کار شامل آزمایش های شلیک واقعی قبلی در تأسیسات زمینی و حداقل یک آزمایش دریایی قبلی بود که شامل شلیک به یک کشتی هدف واقعی نمی شد.

به طورکلی ریل گان ها، برای شلیک پرتابه ها با سرعت های بسیار بالا به جای مواد شیمیایی پیشران، از الکترومغناطیس استفاده می کنند. در آزمایش های دریایی اوایل امسال، پرتابه هایی به شکل دارت که هر کدام چهار باله در عقب داشتند و فاقد کلاهک جنگی بودند، شلیک شدند. این پرتابه ها ابتدا در داخل یک غلاف قرار داشتند و پس از خروج از دهانه اسلحه جدا می شدند. درعین حال در بخش عقب یک آرمیچر فلزی قرار داشت که وظیفه هل دادن پرتابه در غلاف را در داخل لوله بر عهده داشت و پس از شلیک، جدا می شد.

یک کشتی مثل یدک کش، به عنوان هدف ریل گان نصب شده بر روی JS Asuka مورداستفاده قرار گرفت. کشتی هدف در برخی از شلیک های آزمایشی، از طریق بکسل شدن به کشتی دیگری در حال حرکت بود؛ این کشتی بارها مورد اصابت قرار گرفت و نقاط برخورد صلیبی شکل نشان می دهند که پرتابه های تثبیت شده با باله به صورت پایدار پرواز کرده اند.

ریل گان علاوه بر شلیک های مستقیم به کشتی هدف، با زاویه 45 درجه به سمت بالا شلیک کرد تا داده های بیشتری درباره بالستیک پایه سلاح و ترکیب پرتابه جمع آوری شود.

اپراتورها ریل گان را از راه دور با استفاده از یک دوربین نصب شده در زیر لوله هدف گیری کرده و یک دوربین پرسرعت اضافی و یک رادار کوچک هم بر روی عرشه پرواز JS Asuka قرار داده شده بود تا داده های بیشتری را جمع آوری کنند. فیلم برداری از این آزمایش توسط یک پهپاد از بالا انجام شد و با انتشار اولین تصاویر آزمایش، احتمال وجود یک آرایه راداری کوچک و همچنین دوربین های الکترواپتیکال و/یا فروسرخ تأیید شد.

طبق گفته مقامات ATLA، این آزمایش تجربه ارزشمند و جدیدی در مورد نصب و عملیات ریل گان بر روی یک کشتی واقعی نیروی دریایی نیز بوده؛ البته احتمالاً در مقایسه با آرایش آزمایشی، یک ریل گان عملیاتی نیروی دریایی عمیق تر در یک کشتی جنگی ادغام خواهد شد. البته نصب سنتی تر Asuka بر روی هر کشتی، مستلزم یافتن فضای کافی در بالا و زیر عرشه برای ریل گان و سیستم های مرتبط با آن و به علاوه انجام مجموعه ای از اصلاحات ضروری دیگر است که پرهزینه و زمان بر خواهد بود.

در غیر این صورت هم ATLA به عنوان بخشی از روند جاری توسعه ریل گان، به تلاش هایش برای بهبود فناوری های کلیدی زیربنایی، ازجمله درزمینهٔ تأمین انرژی و خنک سازی و سایش و پارگی کلی ادامه خواهد داد. طبق گفته مقامات ژاپنی، آن ها حالا توانسته اند عمر لوله بیش از 200 دور را هنگام شلیک پرتابه ها با سرعتی حدود 2300 متر بر ثانیه نشان دهند. طبق گزارش ها تا سال 2023 ATLA توانست پرتابه ها را با سرعتی حدود 2230 متر بر ثانیه از ریل گان های نمونه اولیه شلیک کند و گفته بود که برای عمر لوله 120 دور تلاش می کند.

یکی از چالش های بزرگ ریل گان ها، سایش لوله ها ناشی از شلیک مداوم پرتابه ها با سرعت های بسیار بالاست؛ یک لوله فرسوده ممکن است منجر به از دست رفتن برد و دقت و همچنین افزایش خطر خرابی شود.

درعین حال ریل گان ها نیازهای قابل توجهی درزمینهٔ تولید انرژی و خنک سازی دارند که در طول تاریخ، آن ها را از نظر فیزیکی بسیار حجیم کرده است. نصب بر روی JS Asuka شامل چهار کانتینر حمل ونقل پر از سیستم ها و تجهیزات اضافی برای کمک به تأمین این نیازها بود.

درواقع یک ریل گان الکترومغناطیسی عملی، یک سیستم سلاح توانا و انعطاف پذیری را ارائه می دهد که قادر به درگیری با سرعتی بالا با طیف گسترده ای از اهداف در دریا، خشکی و حتی در هوا خواهد بود. در کشتی های جنگی که فضای فیزیکی بسیار ارزشمند و گزینه های بارگیری مجدد موشک ها در دریا بسیار محدود است، داشتن یک سیستم سلاح که مهمات کم هزینه را از یک خشاب بزرگ شلیک کرده و قادر است تا با طیف گسترده ای از اهداف درگیر شود، یک مزیت آشکار خواهد بود.

نکته جالب توجه اینجاست که ادامه پیشبرد ژاپن در توسعه ریل گان ها در شرایطی در حال انجام است که نیروی دریایی آمریکا از سال 2022 حداقل به صورت عمومی از توسعه این تجهیزات دست کشیده است. آمریکایی ها از سال 2005، با تلاش فراوان در حال پیگیری یک ریل گان عملیاتی بودند و برنامه هایی برای انتقال از آزمایش های گسترده زمینی به دریا داشتند. درنهایت آزمایش های دریایی دائماً به تعویق افتاد و هرگز به وقوع نپیوست و بالاخره نیروی دریایی آمریکا برای دفاع از تصمیمش برای توقف برنامه ریل گان، به موانع تکنولوژیک عمده استناد کرد.

درعین حال گزارش شده که برخی مسئولان ATLA با مقامات نیروی دریایی آمریکا ملاقات داشتند تا درباره نحوه عملکرد ریل گان آمریکا و نحوه استفاده احتمالی آن برای تلاش های جاری ژاپن گفتگو کنند. به علاوه احتمال همکاری بیشتر طرفین در آینده نیز مطرح شده است.

چینی ها هم از دهه 1980 میلادی به طور متناوب در حال آزمایش ریل گان ها هستند و در سال 2018، یک ریل گان نمونه اولیه نصب شده در یک برجک بزرگ بر روی یک کشتی نیروی دریایی ارتش چین (PLAN) ظاهر شد، هرچند که وضعیت دقیق آن برنامه اکنون نامشخص است.

آلمان و فرانسه هم در تلاش مشترکشان بر روی استفاده از ریل گان ها مشغول به کار هستند و ترکیه هم در سال های اخیر توجه ویژه ای به توسعه ریل گان های خود داشته و به طورکلی علاقه جهانی به ریل گان ها برای کاربردهای دریایی و زمینی روز به روز درحال افزایش است.