اکثر کشورهای همسایه ایران، نیروی هوایی خود را با جت های جنگنده پیشرفته تر ساخته اند یا در حال ساخت آن هستند که این امر نیاز فوری تهران را به ارتقاء قدرت هوایی خود، برجسته می کند.

به گزارش عصرایران به نقل از فوربس، این وبگاه آمریکایی در مطلبی به موازنه در حال تغییر نیروی هوایی در منطقه غرب آسیا پرداخته و با مقایسه آن با وضعیت نیروی هوایی ایران نوشت:

جمهوری آذربایجان جت های جنگنده جدید JF- 17C خود را که اخیرا از پاکستان خریداری کرده است، در یک رژه نظامی در 8 نوامبر (9 روز پیش) به نمایش گذاشت. باکو 40 فروند از این جنگنده های پیشرفته را سفارش داده است که دارای ویژگی های پیشرفته متعددی از جمله رادارهای آرایه ای اسکن الکترونیکی هستند.

جدیدترین JF- 17C همچنین می تواند موشک هوا به هوای برد فراتر از دید PL 15 E چین را شلیک کند، همان موشکی که پاکستان برای سرنگونی حداقل یکی از جنگنده های رافائل ساخت فرانسه هند، در جریان درگیری ها در ماه می امسال استفاده کرد.

پیشرفته ترین جنگنده های ایران همچنان تامکت های گرومن اف- 14 ای ساخت آمریکا هستند که در دهه 1970 خریداری شدند. تهران قبل از سقوط رژیم شاه، 79 فروند از این جنگنده ها را دریافت کرد و حداقل چند ده فروند از آن ها تا به امروز در حال عملیات هستند.

اف-14، که در زمان خود پیشرفته ترین هواپیما بود، با رادار AWG-9 و موشک فینیکس، پیشگام در جنگ هوایی فراتر از برد بصری بود. این موشک (فینیکس) می تواند اهداف هوایی را تا 100 مایل دورتر هدف قرار دهد. ایران نمونه ای از فینیکس به نام فکور- 90 ساخته است.

با این حال، هیچ یک از این موشک ها برد تخمینی 120 مایلی موشک چینی PL 15 E " را ندارند. اگرچه تا زمان نگارش این مطلب هیچ نشانه ای مبنی بر اینکه جمهوری آذربایجان این موشک هوا به هوای چینی را دارد یا به دست خواهد آورد، وجود ندارد، اما به دست آوردن آن برای باکو جای تعجب نخواهد داشت.

به هر حال، باکو اخیرا سیستم های دفاع هوایی زمینی استراتژیک اچ کیو 9 را نیز از چین تحویل گرفته است.

در شمال غرب ایران، ترکیه نیز به تازگی قراردادی برای خرید 44 فروند جنگنده یوروفایتر تایفون منعقد کرده است. آنکارا همچنین موشک Meteor را که برد آن نیز بیش از 120 مایل است، برای این جنگنده های نسل چهارونیم که دارای رادارهای مدرن AESA نیز هستند، خریداری خواهد کرد. ترکیه همچنین امیدوار است در آینده نزدیک 40 فروند جنگنده نسل پنجم لاکهید مارتین اف-35 را به دست آورد و در حال توسعه یک جت رادارگریز بومی به نام TF Kaan است.

عربستان سعودی نیز امیدوار است جنگنده رادارگریز اف-35 را به دست آورد. پیش از سفر محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی به کاخ سفید، گزارش هایی منتشر شده مبنی بر اینکه ریاض 48 فروند از این جنگنده های رادارگریز را می خواهد. مقامات آمریکایی بیم آن دارند که چنین فروشی بتواند این هواپیمای پیشرفته را در معرض جاسوسی چین قرار دهد. علاوه بر این، اسراییل خواهان فروش مشروط این جنگنده به عربستان است و عمده ترین شرط نیز عادی سازی روابط با اسراییل خواهد بود.

با این حال، نمی توان فروش احتمالی اف-35 به ریاض را در آینده ای نه چندان دور تحت دولت فعلی واشنگتن رد کرد. خرید اف- 35 نیروی هوایی عربستان سعودی را که در حال حاضر چندین جت پیشرفته غربی نسل چهارونیم را در اختیار دارد، به طور قابل توجهی تقویت خواهد کرد.

در طول دهه گذشته، قطر، همسایه عربستان، نیز ناوگان بزرگی از جنگنده ها متشکل از تقریبا 100 جت نسل چهارونیم ساخت غرب از سه نوع - یوروفایتر، رافائل و بویینگ اف-15کیوای پیشرفته ساخت آمریکا - را گردآوری کرده است.

امارات متحده عربی اولین کشوری بود که در دهه 2000، جنگنده های اف-16 پیشرفته تری نسبت به جنگنده های نیروی هوایی ایالات متحده خریداری کرد. در حالی که ابوظبی قرارداد قبلی برای خرید 50 فروند اف-35 که در پایان دوره اول ریاست جمهوری ترامپ منعقد شده بود را به حالت تعلیق درآورد، در اواخر سال 2021.80 فروند جنگنده چندمنظوره رافائل اف4 را از فرانسه سفارش داد.

این جت های فرانسوی مجهز به موشک های METEOR و سایر مهمات پیشرفته خواهند بود. این قرارداد به تنهایی با خرید تاریخی اف- 14 توسط ایران در 50 سال پیش قابل مقایسه است.

سایر کشورهای همسایه ایران که نیروی هوایی ضعیف تری دارند، کمترین احتمال را برای تبدیل شدن به دشمن تهران دارند. یک استثنا افغانستان تحت حکومت طالبان است. با این حال، افغانستان فاقد جت های جنگنده است و نیروی هوایی ضعیفی دارد که بعید است تهدید قابل توجهی برای ایران ایجاد کند.

ایران در سراسر مرزهای شمال شرقی خود روابط صمیمانه ای با ترکمنستان در آسیای مرکزی حفظ کرده است. عشق آباد فاقد هرگونه نیروی هوایی قابل توجه است و فاقد جت جنگنده عمده ای است و تنها هواپیماهای تهاجمی ساب سونیک سوخو-25 ساخت شوروی در اختیار دارد. ارمنستان نیز مدت هاست که روابط دوستانه ای با ایران داشته است و گذشته از سوخو -25 ها، ایروان تنها 4 جت جنگنده چندمنظوره مدرن سوخو-30 اس ام را در اختیار دارد.

عراق که روابط نزدیکی با ایران دارد، ناوگانی متشکل از 34 جنگنده F-16IQ Viper را در اختیار دارد. اگرچه این جنگنده ها از هر جنگنده ای که ایران در دهه های گذشته سفارش داده، پیشرفته تر هستند، اما از زمان تحویل آن ها در یک دهه پیش، با مشکلات مزمن تعمیر و نگهداری مواجه بوده اند. گزارش ها حاکی از آن است که بغداد قصد دارد نیروی هوایی خود را با 12 فروند رافائل فرانسوی تقویت کند.

و آخرین همسایه پاکستان است. شایان ذکر است که قبل از بمباران ایران توسط نیروی هوایی اسراییل و ایالات متحده در ماه ژوئن و حملات آوریل و اکتبر 2024 اسراییل، نیروی هوایی پاکستان تنها نیرویی بود که این کار را انجام داد و اولین نیروی هوایی از زمان حمله صدام حسین به ایران در دهه 1980 بود، که به ایران حمله هوایی ترتیب داد؛ پس از آنکه ایران در ژانویه 2024 با پهپاد و موشک های بالستیک به اهداف شبه نظامیان در خاک پاکستان حمله کرد، پاکستان در یک ضدحمله کلاسیک تلافی جویانه، با جت های جنگنده مجهز به مهمات دوربرد علیه سایر اهداف ادعایی شبه نظامیان در خاک ایران تلافی کرد.

این حادثه نشان داد که چگونه پاکستان در قدرت هوایی متعارف سرمایه گذاری کرده است، در حالی که ایران به شدت به موشک های بالستیک و پهپادهای مسلح بومی خود متکی است.

گذشته از جنگنده JF- 17C که پاکستان به طور مشترک با چین توسعه داده و ساخته است، اسلام آباد اخیرا 36 جنگنده پیشرفته چنگدو J-10C چینی خریداری کرده است. در جریان جنگ اخیر با هند، یک جنگنده J-10C پاکستانی موشک PL- 15 را شلیک کرد که باعث سرنگونی جنگنده رافائل هندی شد.

علاوه بر این، نشانه هایی وجود دارد که پاکستان در نهایت ممکن است جنگنده های رادارگریز نسل پنجم شنیانگ J-35 چین را به دست آورد، و طبق گزارش ها، پکن پیش از این فروش 40 فروند از این هواپیما را پیشنهاد داده است. با این حال، این هواپیما همچنان در حال توسعه است، به این معنی که اگر پاکستان در نهایت سفارشی بدهد، بعید است حداقل تا دهه 2030 به آن دست یابد.

در بحبوحه همه این تحولات، اسناد دفاعی فاش شده روسیه که توسط یک گروه هکری به نام آینه سیاه در اوایل اکتبر امسال به اشتراک گذاشته شد، ظاهرا سفارش ایران برای 48 فروند جنگنده سوخو-35 فلانکر روسی به ارزش 5 تا 6 میلیارد یورو (5.8 تا 6.96 میلیارد دلار) را تایید می کند.

به نظر می رسد این افشاگری، گزارش سال 2023 سعید عظیمی، روزنامه نگار ایرانی، را تایید می کند که فاش کرده بود ایران تا سال 2021 پرداخت کامل برای خرید 50 فروند فلانکر را انجام داده است.

در هر صورت، تکمیل خرید سوخو-35 توسط ایران به سختی می تواند موازنه قدرت هوایی در خلیج فارس یا در مقابل نیروی هوایی اسراییل را تغییر دهد. در هر صورت، این خریدهای گسترده جنگنده های نسل چهارونیم و نسل پنجم در مجاورت تهران نشان می دهد که 48 فروند سوخو- 35 حداقل چیزی است که نیروی هوایی ایران برای اینکه کاملا از رده خارج و از نظر تسلیحاتی ضعیف نشود، به آن نیاز دارد.