گرانی های تازه بازار خودرو بیش از آنکه نتیجه افزایش قیمت کارخانه ای یا جهش نرخ ارز باشد، از کمبود عرضه ریشه می گیرد، کارشناسان می گویند حتی با افزایش قیمت کارخانه، در صورت عرضه کافی، بازار توان کنترل دارد؛ اما نبود خودرو در بازار زنجیره ای از رشد قیمت، دلالی و شکاف دوباره میان کارخانه و بازار را رقم زده است.

به گزارش ایسنا، تقاضا در بازار داخلی همچنان وجود دارد و رکود عمیقی در بازار خودروهای داخلی مشاهده نمی شود، اما افزایش قیمت های جدید دو خودروساز داخلی، شوک جدیدی به بازار خودرو نداده است و تعرفه های جدید، هر چند برای برخی از خودروها مناسب است، اما در مجموع موجب افت و کاهش انگیزه خریداران و فروشندگان شده است.

در بخش خودروهای مونتاژی، به ویژه خودروهای چینی، روند بازار متفاوت است. این خودروها با افزایش نرخ ارز و هزینه های تولید، به رده قیمتی بالای 1.5 تا دو میلیارد تومان رسیده اند و عملا از دسترس قشر متوسط خارج شده اند و مونتاژکاران نیز بیشتر به سمت تولید خودروهای گران قیمت با تیراژ کمتر و حاشیه سود بیشتر حرکت کرده اند.

در حال حاضر در بازار خودروهای داخلی تقاضای خرید و فروش وجود دارد و برخلاف گذشته، بازار در رکود کامل نیست و خرید و فروش انجام می شود و تنها بخش از بازار که همچنان در رکود به سر می برد، بازار خودروهای خارجی است و رکود این بخش ناشی از بسته بودن واردات خودرو برای ایرانیان مقیم خارج و اعلام تعرفه های پلکانی جدید است.

علت افزایش قیمت خودرو در بازار بیش از آنکه ناشی از افزایش قیمت خودروسازان باشد، بیشتر ناشی از کمبود عرضه است؛ گاها افزایش قیمت کارخانه ای وجود دارد، اما عرضه مناسب از افزایش قیمت در بازار جلوگیری می کند و مشکل اصلی در حال حاضر کمبود عرضه است.

بازار خودروهای داخلی و خارجی تا حدودی به یکدیگر وابسته هستند و واردات صحیح می تواند در سیاست های کنترل قیمت تاثیرگذار باشد. در سال 1402 با وجود رشد 100 درصدی نرخ ارز، افزایش قیمت خودرو تنها حدود 10 تا 15 درصد بود و دلیل اصلی این تفاوت، وجود آستانه تحمل قیمتی در بازار خودرو بود چراکه بازار کشش افزایش قیمت بیشتر را نداشت.

یک عامل مهم اثرگذار دیگر، میزان واردات خودرو است. همین میزان واردات، اثر روانی مثبت و قابل توجهی بر کنترل رشد قیمت خودرو داشت. امروز بازار دیگر به سرعت با قیمت های جدید سازگار نمی شود و گردش مالی گذشته رخ نمی دهد.

اگر عرضه مناسب نباشد، قیمت بازار نیز حتی بیش از مقدار کارخانه رشد خواهد کرد. ضروری است که در صورت اعطای مجوز افزایش قیمت به خودروسازان، از آنها تعهداتی برای افزایش تولید، تامین قطعات و عرضه کافی به بازار دریافت شود.

در غیر این صورت، کمبود عرضه باعث ایجاد رانت، فعالیت گسترده دلالی و تشدید شکاف قیمت کارخانه و بازار شده و دسترسی مصرف کننده واقعی به خودرو دشوارتر می شود.