در تابستان 2023، شرکت تازه تأسیس ایکس ای آی به سردمداری ایلان ماسک ، وارد میدان نبرد هوش مصنوعی شد. این شرکت رقیبی مستقیم برای اوپن ای آی بود که خود ماسک از بنیان گذاران اولیه اش بود و جنگ میان دو غول آغاز شد.

به گزارش فارس، پس از رونمایی محصول چت بات جدید ایکس ای آی با نام گراک ، صحنه رقابت به مرزهای حقوقی کشیده شد. دو عامل مهم در پس پرده این مناقشه دیده می شوند: اول، نیروی انسانی و دوم، مالکیت فکری که تحت عنوان اسرار تجاری تعریف می شود. در روزنامه هایی چون رویترز آمده است: شکایت ثبت شده می گوید که اوپن ای آی درگیر یک الگوی عمیقاً نگران کننده از استخدام کارمندان سابق ایکس ای آی برای دسترسی به اسرار تجاری مربوط به چت بات گراک بوده است. همچنین شکایت ایکس ای آی با ادبیاتی هشداردهنده نوشته شده است که اوپن ای آی افرادی را هدف قرار می دهد که از فناوری های کلیدی و برنامه های تجاری ایکس ای آی اطلاع دارند؛ سپس آن کارمندان را ترغیب می کند که از طریق غیرقانونی تعهدات محرمانگی خود را نقض کنند.

پیش از آنکه شکایت بزرگ علیه اوپن ای آی مطرح شود، ایکس ای آی پرونده ای جداگانه علیه یکی از مهندسین سابق خود به نام شیوئچن لی باز کرد. ایکس ای آی او را متهم به دزدیدن اسرار تجاری مربوط به چت بات گراک و انتقال آن ها به شرکت رقیب یعنی اوپن ای آی کرد. گزارش ها نشان داد که لی ، در ژوییه همان سال، قبل از جابه جایی به اوپن ای آی، اطلاعات محرمانه ایکس ای آی را از لپ تاپ شرکت به دستگاه شخصی اش انتقال داده است. این اتفاق به عنوان یک مصداق روشن از انتقال غیرقانونی داده ها مطرح شد. در پرونده ذکر شده است که اسرار تجاری دزدیده شده توسط لی شامل فناوری های پیشرفته هوش مصنوعی با ویژگی های برتر از چت جی پی تی بوده است. این اتهام، اهمیت اطلاعات سرقت شده را برای آینده هوش مصنوعی برجسته ساخت. در پی این ماجرا، قاضی دستور موقت صادر کرد که لی از هرگونه ارتباط درباره هوش مصنوعی مولد با هر مقام یا کارمند اوپن ای آی منع شد. این بخش از روایت، نشان می دهد که کسب وکارهای هوش مصنوعی چگونه از جنگ جذب استعداد به یک مناقشه حقوقی تمام عیار تبدیل شده اند.

در 25 سپتامبر 2025، ایکس ای آی شکایت جدی تری را در دادگاه فدرال ایالت کالیفرنیا علیه اوپن ای آی و چند نفر از کارکنان سابق خود تنظیم کرد. این شکایت به طور رسمی اوپن ای آی را متهم به سرقت اسرار تجاری برای دستیابی به یک مزیت ناعادلانه کرد. بر اساس متن شکایت، اوپن ای آی صرفاً به دنبال جذب یا استخدام کارمندان یک رقیب نیست، بلکه در حال رهبری یک کمپین هماهنگ، ناعادلانه و غیرقانونی است. این کمپین افراد دارای دانش کلیدی را هدف قرار می دهد. شکایت مشخصاً به سه نفر از کارکنان سابق ایکس ای آی اشاره دارد: دو مهندس کلیدی و یک مقام عالی مالی که هر سه پس از خروج به اوپن ای آی پیوسته اند. این انتقال دسته جمعی، نشان از جذب هدفمند دارد. متن شکایت به طرز آشکاری بیان می کند: اوپن ای آی هنگامی که توسط یک مبتکر بهتر تهدید می شود، هر کاری انجام می دهد، از جمله غارت و سوءاستفاده از پیشرفت های فنی، کد منبع و برنامه های تجاری ایکس ای آی. این واژگان، نمایانگر روایتی از رقابت سرخ و شدید هستند.

در پاسخ به شکایت، اوپن ای آی موضعی تهاجمی اتخاذ کرد. این شرکت در دوم اکتبر 2025، یک درخواست رسمی برای رد شکایت ایکس ای آی ارائه داد و آن را بخشی از آزار و اذیت مداوم ایلان ماسک خواند. اوپن ای آی استدلال کرد که این کارمندان حق دارند به هر کجا که می خواهند بروند و اوپن ای آی حق استخدام آن ها را دارد. بخش اصلی از موضع آن ها این است که قانون، حق استخدام آزاد و رقابت را تضمین می کند. اختلاف در این پرونده بر سر یک خط نازک میان استخدام و جذب با هدف انتقال اسرار است. سوال اینجاست که آیا شرکت می تواند کارمندان رقیب را استخدام کند، یا آیا انتقال دانش فنی در این بستر، خود به تنهایی جرم محسوب می شود. پرونده ایکس ای آی در چارچوب قوانین اسرار تجاری ایالات متحده قرار می گیرد. این قوانین هرگونه اطلاعاتی که ارزش اقتصادی دارد و محرمانه نگه داشته شده، را شامل می شود و حفاظت از آن را تضمین می کند.

اگر حکم نهایی دادگاه به نفع ایکس ای آی صادر شود، پیامدهای بزرگی برای کل صنعت هوش مصنوعی خواهد داشت. شرکت های هوش مصنوعی مجبور می شوند قراردادهای سخت گیرانه تری برای کارمندان خود تنظیم کنند تا از خروج دانش جلوگیری شود. در این حالت، جذب هدفمند استعداد از رقیب با دانش فنی بالا، با خطر حقوقی سنگینی همراه خواهد شد. همچنین مالکیت فکری نه فقط به پژوهش و کد، بلکه به نیروی انسانی نیز تبدیل می شود که یک مفهوم جدید در حقوق مالکیت است. اگر حکم به نفع اوپن ای آی باشد، پیغام آن این خواهد بود که استخدام آزاد بازار را تعیین می کند. شرکت ها حق دارند با استعدادهای آزاد کار کنند و این ممکن است به تسریع جریان دانش بین شرکت ها منجر شود؛ اما این نتیجه، هم زمان می تواند امنیت مالکیت فکری را تضعیف کند و شرکت ها را مجبور سازد تا دانش خود را کمتر به اشتراک بگذارند. این پرونده، صنعت هوش مصنوعی را با یک آزمون بزرگ در حوزه حقوق و اخلاق روبه رو کرده است.

تنش میان ایلان ماسک و سَم آلتمن ، مدیرعامل اوپن ای آی، یکی دیگر از ره آوردهای این ماجراست. گاردین گزارش کرده که ماسک پیش از تبدیل شدن به دشمن حقوقی اوپن ای آی، یکی از بنیان گذاران این شرکت بود. ماسک پس از یک پیشنهاد ناموفق برای کنترل شرکت، آن را ترک کرد. او آلتمن را متهم کرده که توافقنامه مؤسس را که بر اساس آن اوپن ای آی باید برای بهبود بشریت کار کند، شکسته است. در فضایی که فناوری با سرعتی سرسام آور پیش می رود، این پرونده بیشتر از یک دعوای قراردادی ساده است. این نبرد، نمادی از تعارض ارزش ها، مالکیت و آینده هوش مصنوعی در جهان محسوب می شود. آگاهان می گویند این نبرد حقوقی، تنش های مداوم و رقابت شدید برای جذب استعداد و سهم بازار در صنعت نوپای هوش مصنوعی را برجسته می کند. این دعوا، نقطه توجه سیاست گذاران، حقوق دانان، محققان و نهایتاً جامعه فناوری است.