فرارو خودروهای اتومات کم کم دارند جای خودروهای دنده ای را می گیرند. زیرا مهم ترین چالش رانندگی که کلاچ گیری و تعویض دنده پی در پی است را از دوش رانندگان برداشته اند.

به گزارش فرارو؛ حتی گیربکس های اتومات هم انواع مختلف دارند. دو نوع اصلی گیربکس اتوماتیک سنتی (AT) و گیربکس اتوماتیک با سیستم انتقال پیوسته یا CVT است. هرکدام کارکرد خاص خود را دارد و انتخاب بین آنها به اولویت های راننده، نوع استفاده و حتی شرایط آب وهوایی و مسیر بستگی دارد.

AT مخفف عبارت انگلیسیAutomatic Transmission به معنای"انتقال اتوماتیک" است. این نوع گیربکس دارای چند دنده واقعی است و خودرو بر اساس سرعت و فشار روی پدال گاز، به صورت مرحله ای از دنده ای به دنده دیگر می رود. همین تغییر دنده های مرحله ای است که در خودرو حس دنده دادن را به راننده منتقل می کند.

گیربکس CVT مخفف عبارت انگلیسی" Continuously Variable Transmission" به معنای "انتقال بی وقفه" است. این نوع گیربکس دنده های واقعی ندارد و با استفاده از دو پولی مخروطی و یک تسمه فلزی، نسبت دنده را به صورت کاملاً پیوسته و بی وقفه تغییر می دهد.

نتیجه این است که موتور همیشه در بهترین دور (RPM) کار می کند و خودرو بدون ضربه و بدون احساس تعویض دنده شتاب می گیرد. یعنی شما به عنوان راننده عوض شدن دنده را احساس نمی کنید.

یکی از مهم ترین تفاوت ها میان این دو گیربکس سی وی تی و اِی تی، مصرف سوخت است. گیربکس CVT مصرف سوخت کمتری دارد، زیرا دور موتور را همیشه در بهینه ترین حالت نگه می دارد. به همین دلیل بسیاری از خودروهای امروزی مخصوصاً ژاپنی ها (تویوتا، نیسان، میتسوبیشی) از CVT استفاده می کنند.

از آنجایی که تغییر دنده ها در گیربکس AT باعث بالا رفتن لحظه ای دور موتور می شود، این گیربکس مصرف سوخت بالاتری دارد.

در گیربکس AT تعویض دنده ها کاملاً محسوس است و بسیاری از رانندگان مخصوصاً اسپرت پسندها این حس را ترجیح می دهند.

CVT نرم ترین تجربه رانندگی را نصیب راننده می کند؛ هیچ ضربه یا تکانی در هنگام تغییر نسبت دنده وجود ندارد. اما همین موضوع ممکن است برای برخی رانندگان حس سر خوردن دور موتور ایجاد کند یا حس رانندگی اسپرت را از جوانان بگیرد!

گیربکس AT سال هاست در صنعت خودرو استفاده می شود و مکانیزم آن قدیمی تر است. تعمیرکاران آشنا با این سیستم هم زیادند. بنابراین طبیعی است که هزینه تعمیرات آن پایین تراست.

گیربکس CVT هرچند در نسل های جدید بسیار بهبود پیدا کرده و استهلاک و خرابی کمتری دارد، اما هنوز هم تحت فشار زیاد (مثل شتاب گیری ناگهانی، سربالایی های بلند یا یدک کشی) ممکن است کم بیاورد و زودتر دچار استهلاک شود. بنابراین این نوع خودروها بهتر است زیر پای رانندگان کاربلد باشد؛ زیرا هزینه تعمیر یا تعویض تسمه فلزی CVT بالاست و متخصصان تعمیر آن هم در بازار تعمیرکاران خودرو ایران کمترند.

گیربکس AT به خاطر دنده های واقعی و توان تحمل گشتاور بالا، در شیب های تند، مسیرهای آفرود و شرایط رانندگی سنگین عملکرد بهتری دارد.

CVT برای رانندگی شهری، بزرگراه و استفاده روزمره عالی است، اما برای بارهای سنگین یا فشار طولانی مدت طراحی نشده است.

گیربکس AT شتاب اولیه بهتری دارد و در دورهای بالا عملکرد پایدارتری از خود نشان می دهد.

گیربکس CVT به خاطر پیوسته بودن نسبت دنده، در سرعت های متوسط عملکرد بسیار اقتصادی و روان دارد، اما در شتاب گیری شدید ممکن است صدای موتور بالا برود و حس کش آمدن نشان دهد. یعنی خودرو هنگام گاز دادن، کند واکنش نشان می دهد و احساس می کنید ماشین زور می زند اما شتاب نمی گیرد.

بیشتر خودروهای چینی گیربکس های CVT دارند. چری تیگو 7 پرو از این دسته است که از گیربکس CVT با شبیه سازی 9 دنده استفاده می کند. ام وی ام X33 کراس نیز با گیربکس CVT عرضه شده و نسخه X33S آن هم در برخی تیپ ها گیربکس CVT با دنده های مجازی دارد.

از محصولات داخلی، کوییک اتومات و کوییک پلاس اتومات هر دو دارای گیربکس CVT هستند و نسخه R پلاس این خودرو هم از همین نوع گیربکس بهره می برد.

با این حال، گیربکس های AT یا اتوماتیک سنتی هم همچنان سهم قابل توجهی در بازار ایران دارند. تارا اتومات ایران خودرو از گیربکس 6 سرعته AT استفاده می کند و شاهین اتومات نیز با همین نوع گیربکس عرضه شده است.