بهروز مرباغی در اعتماد نوشت: اگر درست باشد، جمعیت تهران در عصر ناصری، حدود 850 هزار نفر بود. امروز بیش از ده برابر آن زمان؛ حدود نه میلیون نفر. برای این افزایش جمعیت چه باید کرد؟ طبعا افزایش سطح محدوده قانونی شهر یکی از راه ها است. ظاهرا ساده ترین راه هم همان است.

امروز مساحت تهران حدود 730 کیلومتر مربع یا 73 هزار هکتار است. پس تراکم جمعیت تهران حدود 124 نفر در هکتار است. ببینیم در چند پایتخت آسیا وضع چگونه است. جاکارتا بیش از 28 میلیون جمعیت دارد با مساحت حدود 661 کیلومترمربع. یعنی حدود 430 نفر در هکتار. در دهلی حدود 193 نفر در هکتار. در کشورهای مختلف و در کلان شهرها عموما تراکم جمعیت بالاتر از تهران است.

اگر تهران و جاکارتا را باهم مقایسه کنیم، در تهران شهرداری به ازای هر یک نفر 81 مترمربع از شهر را باید نگهداری کند، در جاکارتا به ازای هر یک نفر 23 مترمربع. یعنی نگهداری شهر تهران چندبرابر جاکارتا هزینه دارد.

اگر بخواهیم موضوع را جمع کنیم، باید به این گزاره برسیم که گسترش افقی شهر به نفع هیچ کس نیست. علاوه بر هزینه های نگهداری و خدمات شهر، افزایش سطح شهر یعنی زیر بار بتن و آسفالت رفتن هرچه بیشتر زمین خدا. یعنی کم ترشدن نفس زمین. یعنی تخریب طبیعت به نفع ظاهری اسکان مردم. پس باید به ارتفاع برویم.

علاوه بر آن باید زمین های بلااستفاده داخل شهر را استحصال کنیم. در دل تهران پهنه های بسیار بزرگی هست که بلااستفاده رها شده اند. مثلا وقتی انحصار دخانیات برداشته می شود زمین های بسیاری که انبارها و تاسیسات صنعتی این تولید در تهران بود خالی می افتد. همین طور خارج شدن کارخانجات از شهر، مثل چیت سازی و روغن نباتی و ده ها کارخانه دیگر. همه این زمین ها و پهنه ها باید احیا شوند و به پهنه های فعال شهر اضافه شوند. با هر ترفند و شگردی باید از گسترش افقی شهر اجتناب کرد.

طبیعت اطراف شهر را نباید به زیر بتن و آسفالت برد. نفس گاه های شهر را نباید خفه کرد. باید برعکس عمل کرد. هرچقدر امکانش باشد باید کمربندهای پهن سبز بر دور شهر کشید. سیاست عمومی این باید باشد که پهنای این کمربند هرسال پهن تر شود و زمین شهری را بخورد. باید هدف نهایی عکس روال و روش رایج قبلی باشد.

به جای آنکه شهر بزرگ تر شود و طبیعت اطراف خود را ببلعد، طبیعت اطراف شهر باید زمین های شهری را بخورد و هرروز بیش از روز قبل به سمت مرکز شهر نفوذ کند. برای این هدف چاره ای نداریم جز اینکه به ارتفاع برویم. شهر هرروز بیش از روز قبل بلندتر شود و کمربند سبز آن پهن تر.

این چشم انداز در برخی کشورهای جهان در حال تحقق است که سنگاپور پیشتاز است. شهرهای جدید چین هم با چنین چشم اندازی توسعه پیدا می کنند. در منطقه خاورمیانه هم این سیاست پیگیری می شود. چاره ای به جز این نیست.